AA muhabiri, "Suriye'de devrik Beşşar Esed rejiminin askeri envanterinin durumu ortaya çıktı" başlıklı dosya haberinin 1. bölümünde, mevcut durumu ortaya çıkan rejimin kara kuvvetleri envanterindeki tank ve zırhlı personel taşıyıcılara ait teknik bilgileri açık kaynaklardan derledi.
27 Kasım'dan bu yana süren çatışmaların ardından rejim güçleri, envanterinde bulunan çok sayıda tank, zırhlı personel taşıyıcı (APC), çeşitli türde radarlar, istihkam araçları, top, hava savunma sistemi ile uçak ve helikopteri geride bırakmak zorunda kaldı.
Rejimi deviren silahlı grupların eline geçen silahların çoğu Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) döneminde üretilen, eski nesil ve eski teknolojili.
Geçiş hükümetinin kullanımına geçen silah ve teçhizatın modernize edilmeye ihtiyaç duyduğu görülüyor.
Rejimi deviren muhalif güçlerin ele geçirdiği kara kuvvetleri envanterindeki zırhlı araçlar da Rus menşeli. Bir bölümü de çoğu ülkenin envanterden çıkardığı eski nesil araçlar.
Bu silah ve araçların özellikleri şöyle:
T-55 Tank
1. nesil, Sovyet dönemi üretimi olan T-55 tankları, T-54 tankı üzerinde modifikasyonlar yapılarak üretildi, 1956 sonrasında ise T-55 olarak anılmaya başlandı.
1946-1983 arasında SSCB, Polonya ve Çekoslovakya'da 86 ile 110 bin T-54/55 üretildiği tahmin ediliyor.
4 kişilik mürettebatla kullanılan 36 ton ağırlığındaki T-55, 6,04 metre uzunluğunda, 3,37 metre genişliğinde ve yüksekliği 2,3 metre. Üzerinde 100 milimetrelik D-10T yivli tank topu, 7,62 PK ve 12,6 milimetrelik DŞK (Doçka) makineli tüfekler bulunuyor. 500 kilometre menzilli tank saatte 55 kilometre hız yapabiliyor.
Bu haliyle bugünkü harp teknolojilerine karşı koymasının zor olduğu değerlendiriliyor.
T-62 Tank
Rejimin arkada bıraktığı 21 adet T-62 tankı da Sovyet yapımı ve 1961'de hizmete giren T-55'in geliştirilmiş modeli.
SSCB, Çekoslovakya ve Kuzey Kore tarafından üretilen tankın, Kuzey Kore'de halen üretiminin devam edip etmediği bilinmiyor.
9,53 metre uzunluğunda, 3,30 metre genişliğinde ve 2,40 metre yüksekliğindeki T-62, selefi T-55 gibi 4 kişilik mürettebatla kullanılıyor ve 40 ton ağırlığında.
T-62, 115 milimetrelik U-5TS (2A20) yivsiz tank topu, 7,62 PK ve 12,6 milimetrelik DŞK'larla silahlandırılıyor. Tankla modern tankların kullandığı zırh delici sabot (APFSDS) mermileri atılabiliyor.
Rusya'nın 2013'te emekliye ayırdığı tanklar, halen Suriye, Gürcistan, Vietnam, Yemen, Mısır, Libya, Kuzey Kore gibi pek çok ülke envanterinde yer alıyor.
T-72 Tank
Rejimi deviren muhalif güçlerin, 27 Kasım'dan itibaren en az 51 adet T-72 tank ele geçirdiği biliniyor.
2'nci nesil olan T-72, 1971-2005 arasında Rus Uralvagonzavod tarafından 25 binden fazla üretildi. T-72 Ajeya adıyla Hindistan'da Heavy Vehicles Factory (HVF) tarafından üretimine devam ediliyor.
41,5 ton ağırlığındaki tank, 460 kilometre menzilli ve saatte 60 kilometre hıza ulaşabiliyor. Tankın Ural modeli 45,2 ton.
T-72'de 125 milimetrelik 2A46M yivsiz top, 12,7 milimetrelik NSV ağır makineli ve 7,62 milimetrelik PK makineli tüfekleri bulunuyor. Azami menzili 9 bin 100 metreyken, nişan alarak 4 bin metredeki hedefleri imha edebilen 125 milimetrelik topla sabot, anti-personel ve HEAT mermileri atılabiliyor.
Tank 9,73 metre uzunluğunda, modellerine göre 3,40-3,59 metre genişliğinde ve 2,23 metre yüksekliğinde. 3 kişilik mürettebatla kullanılan tankın tanksavar roketlerine karşı reaktif zırhı ve tank topu için otomatik doldurucu sistemi bulunuyor.
Tank şnorkel aparatı kullanıldığında 5 metre derinlikteki sulardan geçebiliyor. 60 kilometre saat hız yapabilen T-72'nin 500 kilometrelik menzili ilave yakıt tanklarıyla 650-700 kilometreye çıkarılabiliyor.
T-72, Azerbaycan, Ermenistan, Hindistan, Bulgaristan, Yemen, Cezayir, Kuzey Kore gibi ülkeler tarafından halen kullanılıyor.
T-90 Tank
Esed rejiminin elindeki en modern tank olan T-90, Rus ordusunda 1992'de hizmete giren, T-72'lerin yerini almak üzere geliştirilen, çelik/kompozit, "Kontakt-5" patlayıcı reaktif zırhlı, 3'üncü nesil ana muharebe tankı.
Modern orduların artık 4'üncü nesil tankları kullandığı, 5'inci nesil tankların geliştirilmeye başlandığı muharebe ortamında dikkat çekici bir üstünlük sağlayamayacağı değerlendiriliyor.
2015'te rejimin Rusya'dan 30 adet T-90 aldığı biliniyor. Rusya Uralvagonzavod tarafından 4 binin üzerinde üretilen tank, Hindistan'da da Heavy Vehicles Factory tarafından lisansla üretiliyor. Hindistan'da üretilen tank sayısı 1400.
Ağırlığı modellerine göre 46-48 ton arasında değişiyor.
T-90, "2A46M" adını alan 125 milimetrelik yivsiz tank topu, 12,7 milimetrelik Kord ağır makineli ve 7,62 milimetre PK makineli tüfekleri taşıyor.
Silahçı 1A45T atış kontrol sistemi ile top için termal görüş kullanıyor. Tankta "Shtora" kızılötesi tanksavar güdümlü füze (ATGM) karıştırma sistemi bulunuyor.
Tank topuyla sabot (APFSDS), yüksek patlayıcılı tanksavar (HEAT-FS) ve parça tesirli (HE-FRAG) mühimmatlar ile "9M119M" Refleks tanksavar güdümlü füzeleri ateşlenebiliyor.
9,63 metre uzunluğundaki T-90, 3,78 metre genişliğinde ve 2,22 metre yüksekliğinde. 550 kilometre menzilli tank saatte 60 kilometre hız yapabiliyor.
Rusya, Hindistan, Azerbaycan, Ermenistan, Ukrayna, Suriye, Cezayir, Uganda ve Vietnam gibi ülkelerin ordularının envanterinde T-90'lar yer alıyor.
BMP-1
Rejim güçleri tarafından, muhaliflere terk edilen zırhlı personel taşıyıcılar (APC) arasında BMP-1 bulunuyor.
Sovyetler Birliği'nde 1966-1983 arasında 20 binin üzerinde, Romanya, Çekoslovakya ve Çin tarafından 21 bin adet üretilen paletli BMP-1'in halen Hindistan'da üretiminin devam ettiği ve yaklaşık 800 adet üretildiği biliniyor.
Büyük çoğunluğu Rusya, Polonya ve Çin'de kullanımda olan BMP-1'ler, Irak, Kuzey Kore, Mısır, Suriye, Kamboçya ve Vietnam ordularında da bulunuyor.
13,2 tonluk araç 6,73 metre uzunluğunda, 2,94 metre genişliğinde, 2,06 metre yüksekliğinde. BMP-1, 3 kişilik mürettebatın haricinde 8 asker taşıyabiliyor.
73 milimetrelik "2A28" Grom yivsiz topu bulunan zırhlı araç, 4 adet de "9M14" Malyutka (NATO adı AT-3A Sagger) anti-tank güdümlü füze ile 7,62 milimetrelik PK makineli tüfeği taşıyor.
Arazide 500 kilometre menzilli araç yollarda 65, arazide 45 kilometre saat sürat yapabiliyor. Amfibik olan BMP-1 suda 7-8 kilometre saat süratle ilerleyebiliyor.
Zırh korumasının zayıflığı ve eski nesil olması nedeniyle zorlu muharebe koşullarında üstünlük sağlamasının zor olduğu değerlendiriliyor.
BMP-2
Sovyetler Birliği'nde BMP-1'lerin yerini almak üzere 1980'de envantere giren BMP-2 modeli APC'den rejimin envanterinde 400 adet bulunduğu biliniyor.
Sovyet döneminde 20 binin üzerinde üretilen BMP-2'lerin halen Rusya'da Kurganmashzavod ve Hindistan'ın Ordnance Factory Medak (OFMK) fabrikaları tarafından üretimine devam ediliyor.
Sovyet sonrası dönemde ise 26 bin ila 35 bin arasında üretilen BMP-2'ler 3'ü mürettebat olmak üzere 10 asker taşıyabiliyor.
14,3 tonluk BMP-2, 6,73 metre uzunluğunda ve 3,15 metre genişliğinde, yüksekliği ise 2,45 metre. Araçta 30 milimetrelik "2A42" otomatik top, "9M113" Konkurs ATGM ile 7,62 mm PK makineli tüfek bulunuyor.
600 kilometre menzilli BMP-2 de, halefi BMP-1 gibi yollarda saatte 65, arazide 45, sularda 7 kilometre sürat yapabiliyor.
BMP-2'ler devrik rejimin envanterinde bulunan nispeten muharebe gücü yüksek zırhlı araçlardan.
BRDM-2
BRDM-2, 7 ton ağırlığında, tekerlekli, amfibik muharebe keşif/devriye aracı.
SSCB'de 1962–1989 yıllarında 7 bin 200 adet üretildikten sonra silahın ateşlenmesi için kapağın açılarak operatörün düşman ateşine maruz kalması gibi kısıtlayıcı faktörler nedeniyle üretimden kaldırıldı.
BRDM-2'de 14,5 milimetrelik KPV ağır makineli tüfek ve 7,62 milimetrelik PK makineli tüfek bulunuyor.
750 kilometre menzilli araç yollarda 100, sularda ise 10 kilometre hızda gidebiliyor.
5,75 metre uzunluğundaki araç, 2,37 metre genişlikte, 2,31 metre yükseklikte ve 4 kişilik mürettebat tarafından kullanılıyor.
Üretiminin durdurulmuş olması ve kullanımdaki kısıtlamalar nedeniyle kullanımının avantaj sağlamayacağı değerlendirmeleri yapılıyor.
BRM-1K
Esed rejimi güçleri geri çekilirken BRM-1K "Korshun", Sovyet dönemi amfibik keşif araçları bıraktı.
Kurganmashzavod fabrikasında 1200-1500 adet üretildiği tahmin edilen BRM-1K, BMP-1'in modifiye edilmiş modeli olarak biliniyor.
Keşif aracı olduğu için sadece savunma maksatlı silahlar bulunmakla birlikte, lazer mesafe bulucu, gündüz ve gece görüş cihazları, mayın detektörleri gibi ilave teçhizatlar barındırıyor.
BRM-1K, Sovyet ordusunda hizmete 1972'de girdi. 73 milimetre "2A28 Grom" yivsiz top ve 7,62 milimetrelik PK makineli tüfek bulunuyor.
13,2 ton ağırlığındaki paletli zırhlı araç yollarda 500-600 kilometre, arazide ise 380 kilometre menzilli, 6,73 metre uzunluğunda, 2,94 metre genişliğinde, 1,92 metre yüksekliğinde.
6 kişilik mürettebatla kullanılan BRM-1K yollarda saatte 65, arazide 45, suda 7-8 kilometre sürat yapabiliyor.
Personel nakliyesinde kullanılamamasının yanı sıra BMP-1'in tüm dezavantajlarını taşıyor.
Muhabir: Yavuz Aydın