Türk Telekom Network Direktörü Ahmet Fethi Ayhan, konferans kapsamında düzenlenen "Sanal Evren ve 5G Paneli"nde yaptığı konuşmada, metaverse teknolojilerine değindi.
Türkiye’nin doğru teknolojiyi kullanarak bu alanda ilerleyebileceğini belirten Ayhan, "Doğru yeri ve doğru teknolojiyi kullanarak iyi bir pozisyon alabilirsek ülke olarak bu pastada en doğru noktada kendimizi konumlayabiliriz. 2030'dan sonrası bu işin asıl oturabileceği temel yer gibi duruyor." dedi.
İşin terminal tarafının kritik olduğuna işaret eden Ayhan, burada kullanılan gözlüklerin ve diğer aksesuarların ağır ve portatif olmaması nedeniyle rahat kullanılamadığını söyledi.
Ayhan, işin terminal tarafındaki fırsatların daha büyük olduğuna dikkati çekerek, şöyle konuştu:
"Bu terminalleri hafifleştirip küçük, enerji tüketimini azaltan ve portatif olarak yanınızda taşıyabileceğiniz bir hale getirebilirseniz önemli fırsatlar olacaktır. Hepinizin evine yakın yerlerde baz istasyonları var. Bu cihazların küçülüp hafifleşmesi, gözlükten veya kulaklıktan bazı şeyleri çıkartıp, eve yakın birtakım bina veya Telekom ofislerindeki işlemcilerine çekip, müşterinin daha küçük, basit ve hafif hatta 'aptal' cihazları kullanıma sunarak, kompleks işleri kendi tarafımıza çektiğimiz bir altyapıyı kurmaya çalışıyoruz."
"Ülke 5G'ye hazır"
Türk Telekom olarak 5G teknolojisine çok ciddi yatırımlar yaptıklarını vurgulayan Ayhan, laboratuvarda öncelikle ürünleri test ettiklerini anlattı.
Ayhan, yerli üreticilerin global üreticilerle aynı standartları alabilmesi, o ürünleri daha iyi tanımaları ve Türkiye'den yerli birtakım ürünler çıkabilmesi amacıyla yerli üreticileri yanlarına çektiklerini dile getirdi.
Arçelik'in bir fabrikasına 5G'ye hazır özel bir şebeke kurdukları bilgisini veren Ayhan, artık firmanın ürünlerinin ne zaman banttan indiği, hasar durumu, hangi gemiyle hangi ülkeye, ne zaman gittiği, hatta ilk arızasını ne zaman gerçekleştirdiği gibi hayat döngüsüne ulaşabildiklerini, bunun da firmaya çok büyük tasarruf sağladığını bildirdi.
Ayhan, insanların 5G'den korkmaması gerektiğini belirterek, şunları aktardı:
"Ülke 5G'ye hazır, merak etmeyin. Bütün operatörler çalışmalarımızı tamamlıyoruz, altyapı yatırımlarımızda eksik yok. Anadolu’nun yüzde 94'ünde fiber altyapı caddede, sokakta, evde var. Sene sonu itibarıyla bu oran inşallah yüzde 95'e çıkacak. Sene sonunda kendi mobil istasyonlarımızın yüzde 50'si fiber altyapıdan çalışır hale gelecek."
"5G teknolojisi meta evren için başlangıç"
Turkcell Türkiye Şebeke Teknolojileri Direktörü Elif Yenihan Kaya, metaverse evreninin ilk fikri temellerinin 1990'lı yıllarda başladığına, oyun dünyasının bu sanal evreni domine ettiğine dikkati çekerek, NFT ile sanal evrende gerçek ekonomi yaratma çabasının sürdüğünü anlattı.
Birçok meta evren bulunduğunu vurgulayan Yenihan Kaya, "Bu evrenlerin bir koordinasyonu, entegrasyonu olacak mı, hangisi domine edecek ya da birisi domine edecek mi?" sorularının cevaplarının ilerleyen dönemlerde yaşanarak görülebileceğini söyledi.
Yenihan Kaya, söz konusu uygulamaların, bireysel kullanıcılar için bir arada deneyimi paylaşma imkanı getirdiğini ifade ederek, "Söz konusu sanal dünyanın oluşturulması çok büyük bir veri ve geniş bant genişliğine ihtiyaç duyuyor, 5G teknolojisi de bu evren için bir başlangıç." değerlendirmesinde bulundu.
6G teknolojisinin de çok farklı bir açılım olduğunu, şu an sadece işitsel ve görsel hislere hitap edilebildiğini anlatan Elif Yenihan Kaya, 6G ile beraber tüm hislere hitap edebilen bir teknolojinin ve bunu kaldırabilecek bir şebeke oluşturulmasının hedeflendiğini kaydetti.
ULAK'ta 6G hazırlıkları
ULAK Haberleşme Tasarım ve AR-GE Direktörü Caner Arslan, sanal evrenin dünya için karbon ayak izini azaltmasını, tarımda verimliliği artırmasını, sanal ortamda sunulan ürünlerin fiziksel etkileşimlerle deneyimlenmesini mümkün hale getirmesini öngördüklerini söyledi.
Metaverse ile gelecek dönemde haberleşme altyapısının gelişiminin önemli olacağına dikkati çeken Arslan, 6G'nin önemli bir konsept niteliği taşıdığını, ULAK olarak 6G uygulamalarına yön veren firmalar arasına katılmak istediklerini dile getirdi.
- "Yatırımlarda ihtiyaç kavramı öne çıkıyor"
Türksat Siber Güvenlik Direktörü Mehmet Ali Erkul da herhangi bir teknoloji yatırımının ticarileşme sürecinde "ihtiyaç" kavramının öne çıktığını bildirdi. Erkul, e-Devlet platformunu buna örnek olarak gösterdi. Dijitalleşmenin özellikle büyük ölçekli kritik altyapı denilen sistemlerin modellenmesi noktasında geniş imkanlar sunduğuna dikkati çeken Erkul, şu değerlendirmede bulundu:
"Dijital ikiz tarafında sistemin birebir modellendiği ve bu sistem üzerinde canlı ortamda oluşabilecek tehdit ve risklerin sanal olarak modellemesinin yapıldığı, simule edildiği hatta fiziksel olarak kullanıcıların bu sisteme dahil olmasıyla oluşabilecek riskleri, saldırganların ve savunanların tek bir ortamda kendi dijital sistemlerini koruyabilecekleri ve ötesinde bu yapının güvenli şekilde sunulması için gerekli hazır bulunmuşluğu yükseltme imkanını bulduğumuzda, metaverse evrenini hayatımıza taşıyacağız."
"Önemli olan 5G'nin yarattığı faydalar"
Vodafone Türkiye Network Planlama Direktörü Erhan Eraydın, operatörlerin öncelikli olarak işin altyapı tarafında varlık gösterdiğini dile getirdi.
Operatörlerin metaverse evreninde daha fazla yer almak için çaba gösterdiğini vurgulayan Eraydın, Güney Kore'nin bu iş için 2013'te ulusal bir strateji belirlediğini hatırlattı.
Eraydın, bu ülkede şu an insanların normal şekilde değil, avatarlarıyla mesajlaştığını belirterek, Güney Kore'deki oyun dünyasının büyüklüğünün 15 milyar dolara ulaştığını bildirdi.
Gelecekte 5G ile iletişim hızında yaşanacak artışa dikkati çeken Eraydın, "Burada önemli olan 5G'nin yarattığı inovasyon, ekosistem ve platformun sağlayacağı faydalar." diye konuştu.
"Siber güvenlik" vurgusu
Huawei Türkiye Siber Güvenlik ve Gizlilik Şefi Ömer Faruk Şahin, her teknolojinin bir öncekinden daha güvenli hale gelerek son kullanıcıya sunulduğunu bildirdi.
Yeni teknolojilerin mevcut teknoloji ve insanoğlunun bilgi birikimiyle oluştuğunu belirten Şahin, "Siber güvenliği teknik bir altyapıyla geliştirmeye ve standarda dönüştürmeye çalışıyoruz." dedi.