Pazartesi akşamüstü gittiği Yunan adasında Başbakan Kiryakos Miçotakis'in evinde ağırlanan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, bugün Türkiye karşıtı hamleyi açıkladı.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'yu taşıyan resmi uçak Girit'teki Suda Askeri Üssü'nde Yunanistan Başbakanı Miçotakis tarafından bizzat karşılandı.
Amerikan Associated Press (AP) haber ajansı, Suda Deniz Üssü'ne ulaşan Pompeo'nun NATO'da görevli ABD'li generallerle selamlaştığı fotoğrafları dünyaya servis etti.
Suda Üssü'ndeki bir Yunan fırkateynini de birlikte gezen Pompeo ve Miçotakis masaya oturdu. Görüşmeden sonra Pompeo, Yunanistan ve Türkiye arasındaki diyaloğu güçlü şekilde desteklediklerini duyurdu.
Ancak Pompeo'nun ağzındaki baklayı çıkarması uzun sürmedi, Suda Üssü'nün ABD'nin deniz operasyonlarının merkezi olacağını ve USS Hershel 'Woody' Williams savaş gemisine ev sahipliği yapacağını açıkladı.
Dört helikopter pisti bulunan USS Hershel 'Woody' Williams'tan, insansız hava araçları kalkış yapabiliyor. Gemide kumanda ve kontrol sistemleri de bulunuyor.
Yunan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ile ortak açıklamalarda bulunan Pompeo, iki ülke arasında geçen yıl imzalanan Karşılıklı Savunma İşbirliği Anlaşması’nın ardından taraflar arasında 'askeri ilişkinin kayda değer bir biçimde güçlendiğini' vurguladı.
Yunanistan’ı Doğu Akdeniz ve bölgedeki istikrarın 'temeli' olarak niteleyen ABD Dışişleri Bakanı, Atina ve Washington arasındaki ilişkilerin 'tüm zamanların en güçlü noktasında' olduğunu söyledi.
ABD Doğu Akdeniz krizinde açık şekilde Yunanistan'ı destekliyor, yaz mevsiminde Güney Kıbrıs'a uygulanan 33 yıllık silah ambargosu kaldırıldı ve Pompeo kısa süre sonra Rum tarafını ziyaret etti.
ABD Dışişleri Bakanı, Washington'ın iki komşu ülke arasındaki deniz sınırları ve enerji kaynaklarının aranma haklarıyla ilgili anlaşmazlık ve gerginliğin azaltılması için hem diplomatik hem askeri etkisini kullanacağını kaydetti.
ABD ve Yunanistan'ın ortak açıklamasında ise, 'bölgede istikrar ve güvenliğin korunması adına iki NATO müttefikinin yakın işbirliğini güçlendirme çalışmalarına vurgu yapıldı.
Yunan devlet ajansı ANA’ya konuşan Pompeo, "Yunanistan’ın bu yönde hareket ettiğini görüyoruz" dedi ve ekledi: "Umuyoruz ki Türk hükümeti de bu durumu böyle görür ve yine umuyoruz ki istikşafi görüşmeler bir an önce başlamakla kalmaz, iki ülkenin de faydasına olacak şekilde bir çözüme kavuşur."
Yunanistan'a iki günlük ziyaret gerçekleştiren Mike Pompeo, kuzeydeki Selanik'te Atina yönetimiyle enerji ve teknoloji alanında anlaşmalar imzalamıştı.
Pompeo Yunan mevkidaşı Nikos Dendias ile Selanik'te bir araya gelirken, Dışişleri Bakanlığı ABD, Yunanistan, İsrail ve Güney Kıbrıs arasında imzalanan EastMed projesinde işbirliğinin artırılacağını duyurdu.
Resmi açıklamada, "Petrol arama şirketleri ExxonMobil, Total ve Hellenic Petroleum, Girit kıyılarındaki açık deniz arama bloklarında ve yenilenebilir enerji alanında ortak çalışma başlatacaktır" denildi.
Atina yönetimi ve Yunan basını tarafından sevinç çığlıklarıyla karşılanan Pompeo, Selanik'ten ayrıldığı saatlerde ise yüzlerce gösterici tarafından protesto edildi.
AP, sol gruplar ve Komünist Parti tarafından organize edilen gösteriye yaklaşık 1500 protestocunun katıldığını aktarıyor ve ABD bayrağının yakıldığını aktarıyor.
Yunan göstericiler, 'Pompeo evine dön', 'Savaş şahini ülkemizde istenmiyorsun', 'İnsanların katili istenmiyorsun' gibi pankartlarla yürüdü.
Selanik'teki ABD bayrağı çiğnenirken, Associated Press başkent Atina'da da yine küçük bir grubun Pompeo'yu protesto edip yürüdüğünü bildiriyor.
Doğu Akdeniz krizi sürerken söz konusu üsse Yunanistan'ın müttefikleri Fransa ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne ait savaş uçakları indi, Türkiye'ye karşı tatbikatlar yapıldı.
To Vima gazetesi, Pompeo'nun Girit'teki Suda Askeri Üssü'ne gitmesiyle Türkiye'ye doğrudan mesaj verildiğini, İncirlik Üssü'nün Girit'e taşınması tartışmalarının aynı dönemde ortaya çıkmasının tesadüf olmadığını yazmıştı.
ABD Dışişleri Bakanı, geçtiğimiz Ekim ayında ABD kuvvetlerinin Yunan askeri tesislerini daha geniş kapsamlı kullanımına izin veren bir anlaşma imzalamıştı. Ekim ayındaki anlaşmanın kritik noktalarından birisi, Batı Trakya'daki Dedeağaç şehrinde bulunan askeri üssün ABD'ye tahsis edilmesiydi. Türk-Yunan sınırındaki Dedeağaç Limanı'nın Amerikan güçleri tarafından kullanılması kapsamında, limanı 2010 yılından bu yana engelleyen batık bir mavnanın çıkarılması için 2,3 milyon dolar yatırım yapılması planlandı.
Doğu Akdeniz'de bu yaz mevsiminde gerilim zirveye çıktı, Yunanistan müttefikleri Fransa, Birleşik Arap Emirlikleri, Güney Kıbrıs ve Mısır'la Türkiye'ye karşı koymaya çalıştı.
Ankara ve Atina Almanya'nın arabuluculuğunda görüşmelere hazırlanırken, Yunanistan'ın Mısır'la deniz yetki alanları anlaşması imzalaması masanın devrilmesine yol açtı.
Oruç Reis sismik araştırma gemisini bir kez daha Akdeniz sularına çıkaran Türkiye, Atina ve Kahire arasındaki anlaşmanın ise 'yok hükmünde' olduğunu duyurdu.
NATO üyesi Türkiye ve Yunanistan'ın donanmaları Doğu Akdeniz'de karşı karşıya gelirken, Oruç Reis gemisine yaklaşan bir Yunan fırkateyni geri püskürtüldü.
Devreye NATO ve Almanya'nın girmesiyle Ankara ve Atina tekrar istikşafi görüşmelere (öngörüşme) başlanacağını açıkladı, buluşma İstanbul'da gerçekleşecek.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, video konferans mesajıyla katıldığı Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nda, sorunun uluslararası hukuk temelinde çözümünün mümkün olabileceğini söyledi, bölgesel bir konferans toplanmasını gündeme getirdi. Bu teklif, Avrupa Birliği tarafından olumlu karşılandı.
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, BM Genel Kurulu'ndaki konuşmasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a "Hadi buluşalım ve konuşalım. Ve her iki tarafın da kabul edebileceği bir çözüm arayalım. Diplomasiye bir şans verelim" çağrısında bulundu.
Yunanistan ve Türkiye arasında yıllardır devam eden anlaşmazlıklarda, Ankara Atina'nın 'maksimalist talep ve emellerinden vazgeçmesi gerektiği' görüşünü dile getiriyor.
ABD açık şekilde Yunanistan'a destek verse de, Atina'nın sırtını yasladığı 'Sevilla Haritası'nda Türkiye'nin yanında yer aldı. ABD'nin Ankara Büyükelçiliği, "ABD, Sevilla Haritası'nın hukuki bir öneme sahip olduğunu düşünmemektedir" açıklamasını yaptı.
Türkiye'nin Mayıs ayı sonunda Akdeniz'deki yeni ruhsat başvurularını Resmi Gazete'de yayımlaması ve Dışişleri Bakanlığı'nın Twitter hesabından paylaşılan haritalar, Yunanistan'ı paniğe sürükledi.
Türk Dışişleri, bu hafta başında ise Ankara'nın Birleşmiş Milletlere (BM) bildirdiği Doğu Akdeniz'deki deniz sınırları içinde Oruç Reis sismik araştırma gemisinin faaliyet yürüttüğü bölgeyi gösteren haritayı paylaştı.
Twitter hesabında haritaya yer veren Dışişleri Bakanlığı İkili Siyasi İşler ve Denizcilik-Havacılık-Hudut Genel Müdürü Büyükelçi Çağatay Erciyes, "Yunanistan ana karasına 580 kilometre uzaklıktaki Kastellorizo (Meis) adlı 10 kilometrekarelik Yunan adası nedeniyle Yunanistan, 40 bin kilometrekare deniz yetki alanı talep ederek, Oruç Reis'i durdurmaya ve Doğu Akdeniz'i Türkiye'ye kapatmaya çalışmaktadır" dedi.
Türkiye, 27 Kasım 2019’da Libya ile imzaladığı Deniz Yetki Alanlarını Sınırlandırma anlaşması ile Yunanistan’ın Girit, Karpathos ve Rodos adalarının güneyinde kalan bölgeyi kıta sahanlığı kapsamında gördüğünü ilan etmiş ve bu anlaşmayı BM’ye kaydettirmişti.
Anlaşmanın uluslararası hukuka göre bir geçerliliği olmadığını savunan Atina, 1982 tarihli Uluslararası Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne göre adaların kıta sahanlığı hakları olduğunu, Türkiye’nin ortaya koyduğu haritanın Yunanistan’ın egemenlik haklarını çiğnediğini ilan etmişti.
ABD Jeolojik Araştırma Merkezi'nin (USGS) 2010 yılında yaptığı bir araştırmaya göre, Doğu Akdeniz'in Levant Havzası bölümünde tahmini 1,7 milyar varil geri kazanılabilir petrol ve 122 trilyon kübik fit gaz var."