Yapı İşleri Genel Müdürlüğünden aldığı bilgiye göre, 1999 Marmara Depremi sonrasında 2001'de yürürlüğe giren 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun, başta İstanbul, Kocaeli, İzmir, Sakarya gibi deprem açısından kritik önem arz eden iller olmak üzere, 19 ilde uygulanmaya başlandı.
Pilot illerde yapı denetim sistemine göre inşa edilen yapılardaki incelemelerde, taşıyıcı sistem yönünden statik-betonarme projeleriyle uyum konusunda yüzde 90'ın üzerinde başarı sağlanması üzerine, 2011'de 81 ilde yapı denetim sistemine geçildi.
Van'da ekim 2011'de yaşanan deprem ve sonrasında meydana gelen diğer depremlerde, ardından 2020'deki Elazığ-Sivrice, İzmir-Seferihisar depremlerinde 4708 sayılı mevzuat kapsamında denetlenen yapılarda herhangi bir can kaybının ve yıkımın yaşanmamış olması da kanunun sahadaki karşılığını ortaya koydu.
501 bin binanın denetimi sürüyor
Yapı denetim sistemiyle bugüne kadar 898 bin bina, 6,6 milyon bağımsız bölüm denetlendi, 501 bin binanın denetimi devam ediyor.
Bakanlık denetim faaliyetlerini 81 ilde, 2 bin 474 yapı denetim kuruluşu ve 384 laboratuvar ile yürütüyor.
Yapı denetim kuruluşlarının denetim faaliyetleri, 14 bin 950 denetçi mimar ve mühendis ile toplam 20 bin 125 yardımcı kontrol elemanıyla, laboratuvar kuruluşlarının denetim faaliyetleri ise 424 laboratuvar denetçisi mühendis, 1469 deney, 280 numune alma elemanıyla yapılıyor.
76 bin 209 şantiye denetlendi
İnşaatların denetimini üstlenen yapı denetim ve laboratuvar kuruluşlarının faaliyetlerinin denetimi ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği il müdürlükleri üzerinden her yıl düzenli yapılıyor. Bu kapsamda, bugüne kadar 76 bin 209 şantiye, 30 bin 745 büro, 1917 laboratuvar denetimi gerçekleştirildi.
Türkiye'de son yıllarda yaşanan depremlerden elde edilen tecrübeler ışığında bugünün teknolojik gelişmelerine uyum sağlanması, uygulamada yaşanan sıkıntıların ortadan kaldırılarak daha etkin ve verimli bir yapı denetiminin sağlanması için yapı denetim sisteminde önemli düzenlemelere gidildi.
Bu kapsamda yapılan düzenlemelerden biri de 25 Aralık 2018'den itibaren uygulamaya alınan Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS) oldu. Bu sistemle, inşaatlardan alınan beton numunelerinin RFİD (çip) sistemi ile izlenmesi ve deney sonuçlarının laboratuvar ortamından herhangi bir müdahale olmadan Bakanlık sistemine çevrim içi aktarılması sağlanıyor.
Yüzde 99 başarı sağlanan EBİS uygulamasının devreye alınmasından itibaren bugüne kadar ülke genelinde 287 bin 067 yapıdan, 22 milyon 669 bin 190 çipli beton numunesi alındı.