Tarihlerin 13 Mart 2021'i gösterdiği bir gündeyiz. Başka gazeteleri görmedim ama -daha doğrusu bakmadım- basın hayatimizin kıdemlisi Hürriyet'i elime aldığımda ve manşetini gördüğümde hayrete düştüm.
Manşet şuydu:
"EKONOMIDE DORT ADIMLI REFORM..."
Büyük manşet buydu ve altında ekonomide yeni dönemin dört esas üzerine inşa edileceği yazmaktaydı. Neymiş dört esas : "Yatırım-İstihdam-Üretim-İhracat"...
Bu iktidar 3 Kasım 2002'den beri is başında değil midir?...Yirmi seneye yakın zamandır ekonomik hayatimizi nasıl yönetmiş ve yönlendirmiştir de, yirmi sene sonra ekonomik gelişme ve büyümenin dört temel şartı/vazgeçilemezi olan
YATIRIM, İSTİHDAM, ÜRETIM, İHRACAT kavramlarını yeni dönem EKONOMIK REFORM PAKETI UNSURLARI diye sunmaktadır. Ülkenin kıdemli Gazetesi de bu konuyu manşetinden "ekonomide reform" diye haber yapabilmektedir(!)
En geriden başlayarak konuyu irdeleyelim.
İhracat nedir?
Bir ülkenin mal ve hizmetler fazlasını (kendi iç piyasasında kullandığı miktardan artan / fazlalık arz eden mal ve hizmeti ) başka ülkelere satması olayına -en basit tarif- ihracat denir.
İhracat yapabilmeniz için fazla üretmiş olmanız, elinizde üretim fazlanız bulunması gerektir. Bir açıdan da buna TÜKETİM FAZLASI da diyebiliriz. İhracat yapabilmenizin temel şartı tüketeceğinizden fazla üretebilmenizdir... Üretiminiz tüketiminize göre fazla vermeli ki, fazlayı ihraç edebilesiniz...
Üretebilir olmanın temel unsuru da MAL VE HIZMET URETIMI FAZLASI SAGLAYACAK YATİRİM YAPABILMEKTIR... Yatırım için şart, TASARRUFTUR...Tasarruf edebilip, tasarruf ettiğiniz değerleri üretim için yatırıma sevk edebilirseniz üretmiş olursunuz... Üretme yolunda attığınız her adım -ki, buna yatırım diyoruz- ülkenizde ISTIHDAM artışına sebep olur...
Allah'ım ben neler saçmalıyorum... Su yukarda yazdığım satırlar , öyle ahım şahım bir bilgi/bilgiler değildir. "2×2=4" kadar basit ekonomi kurallarıdır... Ekonomi ilminin "elifba" sıdır.
Dünya var olduğu andan beridir dünya iktisat tarihinin en basit, bilinen, zaruret arz eden kurallarını/şartlarını/olmazsa olmazlarını yeni bir ekonomik reform döneminin çok önemli kararları olarak açıklamak ve bu açıklamayı çok büyük önem atfederek gazete manşetine taşımak ancak ülkemizde görülesi mümkün olabilecek bir zavallı durumdur. Bu halin zıddı yatırmamaktır, üretmemektir, istihdam sağlayamamaktır ve ihracat yapamamaktır. Yirmi senelik bir iktidarın yeni dönemin ekonomik reform paketi diye "yatırım, istihdam, üretim, ihracat" diye açıklama yapıyor olması çok doğrudur doğru olmasına da komiktir... Bunlar bir ekonomik reform paketinin müjdeleri olacak şeyler değil; sağlıkla isleyen bir ekonominin olmazsa olmazlarıdır...
Ama, devri iktidarınızda işsizlik oranı gerçek haliyle % 14' lere dayanmışsa, eksik istihdam, atıl işsizlik rakamlarının %29 gibi korkutucu boyuta ulaştığı söylenmekteyse neyi, nerden tasarruf eyleyebilecek; bunu yatırıma çevirecek; bu yatırımla üretip mal ve hizmet ihraç edebileceksiniz... Türkiye ekonomisi süratle bu noktalardan başka yerlere tasınmış; borcu borçla ödeyen bir hale getirilmiş, tasarruf etme imkanı bulunmayan; dolayısıyla üretim sağlayarak , üretim fazlasına geçerek ihracat yapabilecek bir durumdan uzaklaştırılmıştır.
EKONOMININ IYI BIR EKONOMI OLMASI ICIN SART OLAN "yatırım, istihdam, üretim, ihracat" dörtlüsünü, yeni dönemin ekonomik reform paketi diye sunmak nasıl bir iştir?.. Anlamak imkan dışıdır, akla terstir, mantığa aykırıdır, ekonomik olarak doğrunun ifadesidir, ama yapılanın aksidir, reform diye sunulacak bir iş değildir.
"Türk lirası ile borçlanacağiz" diyoruz da bize borç verenler Türk lirası veririz, Türk lirası ile alırız, demiyor... Devlet bey bunlara ekonomi dersi okutmaya başlasa...
Şevket Bülent Yahnici