100 yıl sonra Sakarya'da yaşanan mahşer günlerini anmaktayız. Yüzyıllar önce Sakarya'dan başlayan yükseliş Viyana da son bulmuş ;  Türk'ün Viyana'dan başlayan geri çekilmesi  gelip Polatlı'ya, Haymanaya kadar , Mangal Dağına kadar dayanmıştı...19 Mayıs'ta Samsun'a varan KURTULUS VE KURULUS IRADESI yılın sonunda 27 Aralık'ta Ankara'ya vasıl oluyordu. Artık Ankara SON KALE idi. Geri geliş, durmalı ,durdurulmalıydı. SON KALE , YA SAVUNULACAK,YA SAVUNULACAKTI.
Ankara artık, karargahtı ,milli merkezdi. Ankara kuvayi idi ,kuvva Ankara demekti. Kurtuluş ve kuruluşa dair azim ve iradenin temsil yeri de MiLLETiN MECLiSi...
Para yok ,silah yok, imkan yok, askerin ayağına giydirmeye postal ve dahi çorap bile yok, öte yandan da hain çok... İşte bu ruh halinin Meclisteki iradeyi kırdığı milletvekillerinin bu işi bırakıp evlerimize dönelim duygusuna kapıldıkları günlerde Mustafa Kemal, Meclis'te yukarda paylaşılan konuşmayı yapar. Vatanperverliğin, imanın, milliyetçiliğin dünya tarihinde bundan daha veciz ifadesi herhalde  olamaz. "Mavzerimi alır, Elmadağ 'a tek başıma çıkar, vücudumu bayrağa sarar vatanı savunurken can veririm..." diyen bir Mustafa Kemal, KURTULUS VE KURULUS IRADESININ  meşalesi olmuştur. Belki de o Mecliste, o gün bu sözlerin söylenmiş olması Viyana'dan başlayan geri çekilmenin yeniden Sakarya kıyılarından ötelere / İzmir'e varışının  sebebi olmuştur.
Mustafa Kemal'in onlarca nutku olmuştur. Büyük NUTUK malumdur. Ancak, Milleti sevmenin, Vatanı savunmanın, kurtuluş ve kuruluşa imanın en büyük ve tartışmasız en önemli belgesi şu paylaştığımız konuşmadır.
Mustafa Kemal bu konuşmayı yaparken bugün ki yobazların dedeleri yine çenede çember sakal; elde yere kadar teşbihler, kafada sarık , sırtta cübbe, dilde dedikodu/gıybet ortada dolanıyorlardı...
O gün bugün laf ettiğiniz, ağzınızdan köpükler saçarak  aleyhine konuştuğunuz  Mustafa Kemal ve vatanperver, milliyetçi kuvayi arkadaşları olmayaydı ,belki bugün seccade serecek iki metrekare toprak bulamayacaktınız. 
Kuvayicilerin mukaddes kavgasına dil uzatma küstahlığını bugün de torunları sürdürüyor. Ama ,Mustafa Kemal'in Elmadağ'a çıkıp, bayrağa sarınıp Vatan uğruna can verme konusundaki büyük imanı yüzyıllar boyu bu Milletin çocuklarına örnek olmaya devam edecek.
SAKARYA , mukaddes bir davanın ve buna inanmış kuvayicilerin ve Mustafa Kemal'in eşsiz eseri olarak daima şerefle hatırlanacaktır.