Hangi bitki çayının hangi rahatsızlığa iyi geldiğini ise bu yazımızda okuyabilirsiniz.
Zencefil çayı: Sindirimi kolaylaştırıyor
Acıbadem.com sitesinin haberine göre Zencefil, aromatik kokusuyla mutfaklarda baharat olarak uzun yıllardır kullanılır. Ancak araştırmalar zencefil bitki çayının özellikle bulantı ve sindirim sistemi üzerinde de önemli bir etkiye sahip olduğunu gösteriyor. Zencefil çayı, bulantı, hazımsızlık sorunları, dolaşım ve eklem iltihabı gibi geniş bir çerçevede yarar gösterir. Zencefil bitki çayı gebelikteki sabah bulantılarına, yolculuklarda ise araç tutmasına çözüm sağlar. İlaçların yol açtığı ya da ameliyat sonrası anestezinin neden olduğu bulantının bastırılmasında da zencefil çayından yararlanılır. Zencefil çayı, bulantıyı direk mide üzerine yaptığı etkiyle gösterir, merkezi sinir sistemi üzerinde herhangi bir yatıştırıcı etkisi bulunmaz. Safra arttırıcı özelliği nedeniyle zencefil çayı, yemek sonrası uygun miktarlarda kullanıldığında yağlı besinlerin sindirimine yardımcı olur. Zencefil bitki çayına limon ve bal eklendiğinde soğuk algınlığı, boğaz ağrısı ve öksürüklerde etkili olabilir.

Hazırlanışı: 1 tatlı kaşığı toz zencefil üzerine 1 fincan taze kaynatılmış su ekleyin. 20 dakika beklettikten sonra içebilirsiniz. Araç tutmasına bağlı bulantı şikayetlerinizin giderilmesinde seyahatin süresine göre 3-4 saat aralıklarla birer fincan içilebilirsiniz.

Yeşil çay: Kansere karşı
Yeşil çay aromatik ve taze bir tada sahiptir. Çay toplandıktan sonra hızla kurutulmasından dolayı içerdiği polifenoller daha az kayba uğrar. İçeriğinde ECGC adlı yüksek antioksidan kaynağı olan yeşil çay bağışıklık sistemi açısından destekleyici özelliğe sahiptir. Diğer çay çeşitlerine göre (siyah, bergamotlu, nane gibi) daha az oranda kafein içerir. Araştırmalar günde 3 fincan yeşil çay tüketimi ile mide, kolon, meme, sindirim sistemi kanseri riskinde azalma sağlanabildiğini gösteriyor. Yeşil çay zayıflama tedavisinde de önerilir. Bu tedavide toksinlerin vücuttan uzaklaştırılmasında ve metabolizma hızının yavaşlamasını engellemede etkilidir. Araştırmalar hem yeşil hem de siyah çayın her yaş grubu için başta koroner kalp hastalıkları (KKH), inme, kalp damar hastalıkları, hipertansiyon, mide ve kolorektal gibi çeşitli kanser türleri olmak üzere, eklem iltihabı ve enfeksiyonlara karşı koruyucu ve kemik yoğunluğunu düzenleyici etkileri olduğunu gösteriyor. Bilimsel çalışmalar siyah çay ve yeşil çay etken maddelerinin hastalıklara karşı korunmada etkili olduğunu da belirtiyor.

Hazırlanışı: Yeşil çayı sağlıklı ve lezzetli içebilmek için 85 derece sıcaklıkta olan suda 3-5 dakika arasında demlenmesi gerekir.

Rezene çayı: Gaz sorunlarına yardımcı
Farklı kokusu ve değişik aroması ile rezene bitki çayı, hem yetişkinlerde hem de bebeklerde yaşanan gaz sorunlarının giderilmesinde fayda sağlar. Anne sütünü artırmaya da yarayan rezenenin çay dışındaki prepatlarının kullanılması ise olumsuz etkilere neden olabilir. Rezene bitki çayı, özellikle mide ve bağırsak sisteminde yaşanan gaz ve spazm sorunlarında etkilidir. Bunun yanı sıra rezene bitki çayı soğuk algınlığında, boğaz ağrısı şikayetlerinin giderilmesinde ve öksürüğün hafiflemesinde fayda sağlar. Anetol ve fenkon gibi uçucu bileşenleriyle balgam söktürmeye yardımcı olur. Sinirleri yatıştıran rezene bitki çayı ayrıca emziren annelerin süt miktarını da artırır.

Hazırlanışı: 1 tatlı kaşığı hafifçe ezilmiş rezene tohumu üzerine kaynatılmış sıcak su ilave edin. Bitki çayının ağzını kapatarak 10 dakika demlemeye bırakın. Günlük olarak 5-7 fincana kadar tüketebilirsiniz.

DİKKAT: Anetol alerjisi bulunanların kesinlikle rezeneli ürünleri tüketmemesi gerekir.

Kuşburnu çayı: C vitamini deposu
Portakaldan çok daha fazla C vitamini içeren kuşburnu taze ya da kurutularak tüketilebilir.

Kuşburnu çayı, soğuk algınlıklarında etkilidir. İdrar artırıcı özelliğinin yanı sıra böbrek taşlarının düşmesine de yardım eder. İltihap giderici etkisi ve C vitamini içeriğine bağlı olarak kuşburnu çayı romatizma, gut gibi hastalıklarda şikayetlerin hafifletilmesinde yardımcı olur. Zayıflama diyetlerine idrar atıcı ve hafif müshil etkilerinin yanı sıra vücut ödeminin atılmasına da katkıda bulunur. Kuşburnu çayı mide özsuyunun yetersizliği durumunda sindirimi kolaylaştırır. Kolik sancısı, safra şikayetleri ve safra taşında da tedaviye destek olarak önerilir.

Hazırlanışı: 1 çay kaşığı parçalanmış meyvenin üzerine taze kaynatılmış sıcak su ilave edin. 10- 15 dakika demledikten sonra içebilirsiniz. Mümkünse yemeklerden en az 30 dakika sonra tüketin.

Karanfil çayı: Diş çürümelerini önlüyor
Ağız kokusunu giderici özelliği ile bilinen karanfil, aynı zamanda mide bulantısından diş çürümelerine, yorgunluğu önlemekten karın ağrısına kadar pek çok sorunda tedaviye destek olarak kullanılır. Ancak karanfilin kullanım şekli ve dozu büyük önem taşır.

Karanfil tomurcukları çok uzun yıllardır gaz ve bulantı giderici amaçlarla kullanılır. Ayrıca karanfil bitki çayı, antiseptik özelliği ile mikroplar üzerinde öldürücü, uyarıcı özelliği ile de bedensel ve zihinsel yorgunluğa karşı etkiye sahiptir. Vücut direnci için karanfil bitki çayı güçlü bir yardımcıdır. Aynı zamanda ishal kaynaklı karın ağrılarını ve bağırsak hareketliliğini giderir. Araştırmalar, karanfil bitki çayının gargara olarak kullanılmasının dişlerde çürümeye yol açan mikroorganizmalar üzerinde etkili olduğunu gösteriyor. Yemeklerden sonra içilen karanfil bitki çayı hem ağız kokusunu gidermeye hem de diş çürümelerinin önlenmesine katkıda bulunur.

Hazırlanışı: 3 diş karanfil ya da 1 çay kaşığı karanfil tozunun üzerine kaynatılmış su ilave edin. 10-15 dakika demlendikten sonra içebilirsiniz.

DİKKAT: Karanfilden elde edilen yağı içmeyin ve cildinize sürmeyin. Yüksek doz karanfil yağı kullanımı zehirlenmeye neden olabilir.

Ihlamur: Soğuk havalara karşı koruyucu
Ihlamur, grip dahil, viral ve bakteriyel boğaz enfeksiyonlarında, yüksek ateş kırgınlık gibi şikayetlerin yanı sıra öksürük gibi inatçı şikayetlerin hafifletilmesinde akla gelen ilk çözümlerden biridir. Bu nedenle bronşit için de kullanılabilir. Grip ve nezlede vücudun direncini artırır ve yakalanma riskini azaltır. Soğuk havalarda doğal koruyucu etki gösterir. Ihlamur bitki çayı bileşiminde bulunan müsilaj maddeler sayesinde boğazda tahrişlerinin önlenmesini sağlarken, yine içeriğinde bulunan flavonoit tipi bileşenler iltihap giderici ve ağrı kesici etkisi ile tahriş olan alanın onarımına yardımcı olur. İnaol adlı uçucu bileşenleri ise kişilerin rahatlamasını sağlar. Terletici ve ateş düşürücü etkisi bulunur. Ihlamur bitki çayı kas kasılmalarını azaltmaya yardımcı olur. Ihlamurdaki farnesol maddesi yatıştırıcı etkiye sahiptir. Bu nedenle stres ve anksiyeteyi azaltmada etkili olabilir.

Hazırlanışı: Ihlamur bitki çayını çiçek ve yaprak karışımından yapın. 1 tatlı kaşığı ince kıyılmış ıhlamuru, 1 bardak kaynar suyla haşlayın. Sonrasında ise 5-6 dakika demlenmeye bırakın. Gün içerisinde 2-3 bardak içilebilirsiniz. Her içimde taze olarak hazırlayın. Bilinen bir yan etkisi olmamasına rağmen her bitkisel ürün kullanımı gibi aşırı miktarda ve uzun süre kullanmayın.

Civanperçemi çayı: Hazımsızlık ve gaz şikayetlerine
Halk arasında binbir yaprak otu olarak da bilinen civanperçemi bitkisinin bilimsel olarak kanıtlanan birçok faydası vardır. Miktarlarına dikkat ederek hazırlayacağınız çivanperçemi bitki çayı ile sağlığınıza katkıda bulunabilirsiniz. Tabi hamilelik gibi bazı özel durumlara sahipseniz civanperçemi bitki çayından uzak durmanız gerekir.

Civanperçemi bitki çayının faydaları: Safra akışını arttırır. Spazmları giderir. Hazımsızlık ve gaz şikayetlerini gidermekte etkilidir. Özellikle adet dönemlerinde sancı ve ağrıyı hafifletir. Vücuttaki ödemin boşaltılmasına yardımcı olur. Yapılan bilimsel araştırmalar civanperçemi bitki çayının ateş düşürücü, terletici, idrar attırıcı özelliği olduğunu gösteriyor.

Hazırlanışı: Günde 5- 6 adet çiçek veya iki çay kaşığı toprak üstü kısmına, bir çay kaşığı bitki kısmını ekleyin. Kaynatılmış su içerisine attıktan sonra demlenmesi için 10- 15 dakika bekleyin. Günde iki ya da üç çay bardağı içebilirsiniz.

Böğürtlen çayı: Dişeti kanamalarına karşı
Herhangi bir enfeksiyona bağlı olmayan akut ishal vakalarında böğürtlen bitki çayı tedaviye yardımcı olur. Ayrıca böğürtlenin yapraklarından yüzde 5’lik yoğunlukla hazırlanan çay, ağız-boğaz şikayetlerinde ve dişeti kanamalarında gargara olarak kullanılabilir. Yüksek tanen içeriği sebebi ile doku ve damar büzücü etkisi bulunur. Kanayan bir kesik üzerine taze yaprağı ezilerek konduğunda kanamayı durdurur. Aynı etkiyi bağırsaklarda da gösterip ishali azaltır.

Hazırlanışı: Bir çay bardağı yaprak tozuna kaynatılış su ekleyerek 10- 15 dakika demleyin. Günde 2- 3 bardak içebilir ya da ılıtarak gargara yapabilirsiniz.

Ayva çayı: Öksürüğe karşı
Ayva mevsimi olan kış aylarında çekirdeğinden yapabileceğiniz çay bazı sorunlarınıza çare olabilir. Ayva çekirdeklerinde bulunan siyanogenetik glikozitlerin yatıştırıcı etkisi bulunur. Bu etki özellikle öksürüğün yatışmasında fayda sağlar. Ancak ayva bitki çayının önerilen miktardan fazla kullanımı zehirlenmeye yol açabilir. Bu nedenle dikkatli tüketilmesi gerekir.

Hazırlanışı: Akşamları yatarken 1 çay kaşığı parçalanmış ayva tohumunu bir fincan su içerisinde 5-10 dakika demleyip, içebilirsiniz. Çay olarak hazırlamak için yarım çay kaşığı yeterlidir. Bu miktarı geçmeyin.

Anason çayı: Hazımsızlığa karşı
Anason bitki çayı, özellikle mide bağırsak sisteminde yaşanan hazımsızlık, iştah kaybı, bulantı gibi sorunların bastırılmasında giderici etkiye sahiptir. Ayrıca iştah kaybının yaşandığı durumlarda da altta yatan özel bir sağlık sorunu yoksa önemli rol oynayabilir. Anason bitki çayının solunum sistemi rahatsızlıklarında, soğuk algınlığı şikayetlerinde ve ağız-boğaz enfeksiyonlarında doktorun verdiği tedaviye ek olarak yardımcı etkisi bulunur. Ayrıca öksürük sorunu yaşayan kişilerin balgam sökmesinde etkilidir. Anason bitki çayı bu faydalarının yanı sıra adet kramplarını azaltabilir ve uykusuzluk sorunu yaşayanlara yardımcı olabilir. Anason bitki çayının en önemli kullanım alanlarından biri de emziren anneler ve kolik sancısı yaşayan bebekler. Anason, emziren annelerin sütlerini artırır. İçeriğindeki etken maddeler süt ile bebeğe geçtiğinde ise bebeklerin gaz sancısı azalabilir.

Hazırlanışı: Sindirimi kolaylaştırıp gaz giderici etkisinden faydalanmak için 1-2 gram anason tohumunun üzerine kaynatılmış su ilave edin. 5-10 dakika ağzı kapalı bir şekilde demleyin. Ancak önerilen tüketim miktarlarına özellikle dikkat edin. Yetişkinlerde bir tatlı kaşığı bebeklerde ise bir çay kaşığı anason tohumunu geçmeyin. Bu miktarlar günde yaklaşık 2-3 bardağa denk gelir.

Adaçayı: Soğuk algınlığında etkili
Hazımsızlık şikayetlerine iyi gelir. İştah kaybını giderir. Mide bulantısını önler. Soğuk algınlığında aşırı terlemeyi önler. Doktor kontrolünde olan mide ve bağırsak rahatsızlıklarında kullanılabilir. Ağız- boğaz enfeksiyonlarında ve ağrılarında etkilidir. İçeriğindeki “cineol” adlı madde nedeniyle öksürüğe iyi gelir. Araştırmalara göre menopoz döneminde görülen semptomları azaltabileceği görülmüştür.

Hazırlanışı: Yaklaşık 10 adet yaprağın üzerine kaynatılmış su ilave edin. Demliğin ağzını kapatın ve demlenmesi için 5-10 dakika bekleyin. Eğer adaçayı tüketmemesi gereken grupta değilseniz günde 2-3 bardak içebilirsiniz. Tansiyon yükseltici etkisi nedeniyle günde 3 bardaktan fazla tüketmeyin. Adaçayı bazı kişilerin tansiyonunu yükseltebilir. Bu nedenle adaçayının dikkatli tüketimine özen göstermek gerekir. Konsantre edilmemiş adaçayı yağı içilmemelidir.

DİKKAT: herhangi bir sağlık sorunu olan kişilerin bu tarz bitki çaylarının tüketilmesi konusunu doktorlarına danışmaları gerekir. Doğru miktarda tüketmemek sağlık sorunlarına neden olabilir. Herhangi bir sentetik ilaç kullanırken doktora danışmadan bitkisel çayların içilmemesi gerekir. Çünkü bazı durumlarda etkileşime girme durumu söz konusu olabilir. Bir ameliyata girilecekse bitki çaylarının iki hafta önce bırakılması önerilir.