Kanunla genel bütçe kapsamındaki idarelerin bütçe tertiplerine 817 milyar 271 milyon 632 bin lira, özel bütçeli idarelerin bütçe tertiplerine 63 milyar 203 milyon 143 bin lira olmak üzere toplam 880 milyar 474 milyon 775 bin lira ödenek eklendi.

Cumhurbaşkanlığı bütçesinde yer alan "Cumhurbaşkanı ödeneği" hariç olmak üzere merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde yer alan personel giderleri ile Sosyal Güvenlik Kurumlarına devlet primi giderleri başlangıç ödeneklerine yüzde 40,5'i oranında ödenek eklendi.

Bu kapsamda yapılan ödenek eklemeleri karşılığı Hazine yardımı ödenekleri ilgili idare bütçelerine eklemeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.

2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'na bağlı genel bütçe gelir tahmini toplam 1 trilyon 80 milyar 515 milyon 421 bin lira artırılacak.

E-ticarete yönelik kanun

Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile elektronik ticarette (e-ticaret) haksız rekabetin ve tekelleşmenin önüne geçilerek pazara yeni aktörlerin girişinin kolaylaştırılması, pazarın dengeli ve sağlıklı büyümesinin sağlanması amacıyla, ölçekler de dikkate alınarak e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve e-ticaret hizmet sağlayıcılara yönelik düzenleme yapıldı.

Seyahat acenteliği, sivil havacılık, bireysel emeklilik, bankacılık, sigortacılık, finansman, sermaye piyasası, ödeme hizmetleri, bahis ve şans oyunları ile elektronik haberleşme alanlarında faaliyet gösteren işletmeler, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı veya e-ticaret hizmet sağlayıcı kabul edilmeyecek.

Kanunla, Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'a yeni terim ve kavramlar eklendi.

E-ticaret pazaryerinde kendisinin satış yapıp yapmadığına bakılmaksızın diğer elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlayan aracı hizmet sağlayıcılar "elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı" olarak; ister e-ticaret pazaryerinde isterse kendine ait e-ticaret ortamında, kendi mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapan ya da sipariş alan hizmet sağlayıcılar ise "elektronik ticaret hizmet sağlayıcı" olarak tanımlanacak.

Kanuna, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcının aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret ortamına ilişkin belirliliğin sağlanması için "e-ticaret pazaryeri" ve "e-ticaret ortamı" tanımları da eklenecek.

Net işlem hacmi, nihai fatura veya fatura yerine geçen belge değerlerinin tüm vergi, fon, harç ve benzeri dahil toplamını içerecek.

Hukuka aykırı içerik

Diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmadıkça, aracı hizmet sağlayıcı, hizmet sağlayıcı tarafından sunulan içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetle ilgili hukuka aykırı konulardan sorumlu olmayacak.

E-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, e-ticaret hizmet sağlayıcı tarafından sunulan içeriğin hukuka aykırı olduğundan haberdar olması halinde, bu içeriği gecikmeksizin yayımdan kaldırarak hukuka aykırı hususu ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına bildirecek.

E-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, hak sahibinin, fikri ve sınai mülkiyet hakkı ihlaline dair bilgi ve belgeye dayanan şikayeti üzerine, e-ticaret hizmet sağlayıcının şikayete konu ürününü yayımdan kaldırarak durumu kendisine ve hak sahibine bildirecek.

E-ticaret hizmet sağlayıcı, şikayetin aksini gösteren bilgi ve belgeye dayanan itirazını aracı hizmet sağlayıcıya sunması üzerine, şikayete konu ürünü yeniden yayımlayacak.

Şikayet ve itirazda; ilgililerin açık kimlik ve adres bilgileri, ihtilafa konu ürün hakkındaki bilgiler, ürünün yayımdan kaldırılması veya yayımlanmasının gerekliliğine dair gerekçeler ile yönetmelikle belirlenen diğer hususlar yer alacak. İlgililerin genel hükümlere göre adli ve idari mercilere başvurma hakları saklı olacak.

Ticaret Bakanlığına "etkin ve adil rekabet ortamını koruma" yetkisi

Ticaret Bakanlığı, e-ticaretin gelişimini sağlamaya, etkin ve adil rekabet ortamını korumaya, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcının faaliyetlerine yönelik düzenleme yapmaya yetkili olacak.

Bakanlık, kanunun uygulanmasını sağlamak için denetim yapmaya ve denetim sonuçlarını açıklamaya, denetim sırasında özel uzmanlık veya teknik bilgi gerektiren durumlarda bilirkişi görevlendirmeye, bilirkişinin hak ve yükümlülükleri ile görevlendirilmesine ilişkin usul ve esasları yönetmelikle belirlemeye yetkili kılınacak.

Aracı hizmet sağlayıcı ve hizmet sağlayıcı, düzenleme kapsamındaki iş ve işlemlerine ilişkin bilgi, belge, defter ve elektronik kayıtlarını, iş veya işlemin gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıl süreyle saklamakla yükümlü olacak.

Ticaret Bakanlığı, sesli arama ve kısa mesaj yoluyla ticari elektronik ileti gönderen gerçek veya tüzel kişi abone bilgilerini Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumundan almaya yetkili olacak.

İdari para cezaları

Kanunla, e-ticarette haksız ticari uygulamada bulunan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, haksız uygulamada bulunulan her bir e-ticaret hizmet sağlayıcı için 10 bin liradan 100 bin liraya kadar idari para cezası verilecek.

E-ticaret aracı hizmet sağlayıcı tarafından satış fiyatında tek taraflı değişiklik yapılması dahil e-ticaret hizmet sağlayıcıyı kampanyalı mal veya hizmet satışına zorlayan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, her bir e-ticaret hizmet sağlayıcı için 500 bin lira idari para cezası uygulanacak.

Net işlem hacmine dahil edilen elektronik ticaret ortamları hariç olmak üzere kendine ait e-ticaret ortamları arasında erişim imkanı sunan ve bu ortamlarda birbirinin tanıtımını yapan sağlayıcıya ve e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıya 10 milyon lira, mal veya hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlaması halinde, aynı ortamda mal veya hizmet teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine olanak tanıyan sağlayıcıya ve e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıya ise 20 milyon lira idari para cezası verilecek.

Ticaret Bakanlığınca yapılan son bildirim ve bilgilendirmenin ardından e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve e-ticaret hizmet sağlayıcı, tüketiciler ve pazaryerinde bulunan e-ticaret hizmet sağlayıcıları mağdur etmemek adına yalnızca geçmiş siparişlere ilişkin iş ve işlemler yürütebilecek. Verilen süre içinde aykırılığın ortadan kaldırılmaması halinde bakanlık tarafından e-ticaret aracı hizmet sağlayıcının veya e-ticaret hizmet sağlayıcının ilgili internet adreslerine içeriğin çıkarılması ya da erişimin engellenmesi kararı verilebilecek.

İdari para cezalarının uygulanmasına rağmen Ticaret Bakanlığınca verilen süre içinde aykırılığın sonlandırılmaması veya aynı aykırılığın ceza tebligatının yapıldığı tarihten itibaren 1 yıl içinde tekrarı halinde bir önceki cezanın iki katı idari para cezası uygulanacak.

İdari para cezalarına ilişkin fiillerin, Ticaret Bakanlığını yanıltmaya yönelik iş ve işlemlerle gerçekleştirilmesi halinde söz konusu cezalar 10 katı uygulanacak.

İdari para cezalarının bir takvim yılına ilişkin toplam tutarı, net işlem hacmi 60 milyar liranın, iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 100 bin adedin üzerinde olan aracı hizmet sağlayıcı veya hizmet sağlayıcı için 500 milyon lirayı geçemeyecek.

E-ticarette haksız ticari uygulamalar önlenecek

Kanunla, e-ticarette haksız ticari uygulamaların belirlenmesi ve bunların önlenmesi amaçlanıyor.

E-ticaret aracı hizmet sağlayıcının, aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret hizmet sağlayıcının ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya belirli bir kararı almaya zorlayarak normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına neden olan uygulamalarının haksız olduğu kabul edilecek. E-ticarette haksız ticari uygulamada bulunulamayacak.

Haksız ticari uygulama sayılacak durumlar şöyle:

- Mal veya hizmet satışı karşılığında e-ticaret hizmet sağlayıcıya yapılması gereken ödemenin, en geç satış bedelinin e-ticaret aracı hizmet sağlayıcının tasarrufuna girdiği ve siparişin alıcıya ulaştığı tarihten itibaren 5 iş günü içinde eksiksiz yapılmaması,

- E-ticaret aracı hizmet sağlayıcı tarafından satış fiyatında tek taraflı değişiklik yapılması dahil olmak üzere, e-ticaret hizmet sağlayıcının kampanyalı mal veya hizmet satışına zorlanması,

- E-ticaret hizmet sağlayıcıyla olan ticari ilişkinin koşullarının, yazılı şekilde veya elektronik ortamda yapılan aracılık sözleşmesiyle belirlenmemesi ya da bu sözleşmenin açık, anlaşılır ve e-ticaret hizmet sağlayıcı tarafından kolay erişilebilir olmasının sağlanmaması,

- E-ticaret hizmet sağlayıcının aleyhine olacak şekilde aracılık sözleşmesi hükümlerinde geçmişe yönelik veya tek taraflı değişiklik yapılması ya da buna imkan sağlayan herhangi bir hükme aracılık sözleşmesinde yer verilmesi,

- Herhangi bir hizmet verilmediği veya verilen hizmetin türü ve hizmet bedelinin tutar ya da oranı aracılık sözleşmesinde belirtilmediği halde e-ticaret hizmet sağlayıcıdan bedel alınması,

- Aracılık sözleşmesinde herhangi bir nesnel ölçüte yer verilmediği halde ya da kamu kurumlarına veya adli mercilere başvuruda bulunulduğu gerekçesiyle e-ticaret hizmet sağlayıcının sıralama ya da tavsiye sisteminde geriye düşürülmesi, e-ticaret hizmet sağlayıcıya sunulan hizmetin kısıtlanması, askıya alınması veya sonlandırılması.

- E-ticaret aracı hizmet sağlayıcıların yükümlülükleri

Kanuna göre, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcının ekonomik bütünlük içinde bulunduğu ödeme hizmeti sağlayıcısına yapılan ödemeler, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıya yapılmış kabul edilecek.

Düzenlemeyle e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılara bazı yükümlülükler getirildi.

Buna göre, aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazaryerlerinde kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan ya da marka kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunamayacak veya bu malların satışına aracılık edemeyecek. Bu malların, farklı e-ticaret ortamında satışa sunulması halinde bu ortamlar arasında erişim imkanı sunamayacak ve birbirinin tanıtımını yapamayacak.

- 10 milyar liranın üzerinde işlem hacmi olanların yükümlülükleri

Kanunla bir takvim yılındaki net işlem hacmi 10 milyar liranın üzerinde olan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılara ilave yükümlülükler de getirildi.

Buna göre, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, e-ticaret hizmet sağlayıcı ve alıcıdan elde ettiği verileri, yalnızca aracılık hizmetlerinin sunulması amacıyla kullanacak ve aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazaryerleri veya diğer e-ticaret ortamlarında e-ticaret hizmet sağlayıcılarla rekabet ederken kullanamayacak.

Net işlem hacmi 10 milyar liranın üzerinde olan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, e-ticaret hizmet sağlayıcının satışları dolayısıyla elde ettiği verileri bedelsiz taşımasına ve bu veriler ile bunlardan elde ettiği işlenmiş verilere bedelsiz ve etkin şekilde erişim sağlamasına teknik imkan sunacak.

Birden fazla e-ticaret ortamında faaliyet gösterilmesi halinde bu ortamlar arasında erişim imkanı sunulmayacak.

Bağımsız denetim kuruluşunca hazırlanan denetim raporu, Ticaret Bakanlığına sunulacak.

- Net işlem hacmi 30 milyar liranın üzerindekilere ilave yükümlülük

Düzenleme ile bir takvim yılındaki net işlem hacmi 30 milyar liranın, iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 100 bin adedin üzerinde olan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılara ilave yükümlülükler getirilecek.

Buna göre, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, pazaryerlerinin piyasadaki rakipleri dışlayıcı şekilde reklam ve indirim faaliyetlerinde bulunmayacak.

Net işlem hacmi 30 milyar liranın üzerinde olan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, e-ticaret hizmet sağlayıcının ticari ilişkilerini, alternatif kanallardan aynı ya da farklı fiyattan mal veya hizmet sunmasını ya da reklam yapmasını kısıtlayamayacak; herhangi bir kişiden mal veya hizmet teminine zorlayamayacak. Ayrıca buna imkan sağlayan herhangi bir hükme aracılık sözleşmesinde yer veremeyecek.

Net işlem hacmi 60 milyar liranın üzerinde olanlara ilave yükümlülükler

Kanunla bir takvim yılındaki net işlem hacmi 60 milyar liranın, iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 100 bin adedin üzerinde olan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılara da ilave yükümlülükler getiriliyor.

Bu kapsamda e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazaryerlerinde, kredi kartıyla yapılan kredili ödeme işlemleri ile diğer ödeme işlemleri hariç ekonomik bütünlük içinde bulunduğu bankaların ya da şirketlerin, kredi verme işlemleri dahil sundukları her türlü hizmetin gerçekleştirilmesine ilişkin faaliyette bulunmasına imkan sağlayamayacak.

Ayrıca aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazaryerlerinde, ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik para kuruluşlarınca ihraç edilen elektronik paraların kabulüne ilişkin faaliyette bulunulmasına imkan sağlayamayacak.

Kargo ve lojistik hizmetlerinde söz sahibi olmasının diğer işletmelerin rekabet edebilirliğini sekteye uğratması nedeniyle e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar; aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazaryerlerindeki satışlar, kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin e-ticaret hizmet sağlayıcı olarak yaptığı satışlar ve e-ticaret dışındaki satışları hariç eşya taşımacılığı, taşıma işleri organizatörlüğü ve posta hizmet sağlayıcılığı faaliyetlerinde bulunamayacak.

Mal veya hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlaması halinde, aynı ortamda mal veya hizmet teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlayamayacak. Bu hizmetlerin kendisi veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişiler tarafından farklı elektronik ortamlarda verilmesi halinde bu ortamlar arasında erişim imkanı sunamayacak ve birbirinin tanıtımını yapamayacak.

Dergi ve gazete gibi süreli yayınlar ile kitap ve elektronik kitap okuyucularının, kısıtlamaya tabi olmadan e-ticaret pazar yerlerinde satışa sunulmasına imkan sağlanacak.

E-ticaret lisansı

Bir takvim yılındaki net işlem hacmi 10 milyar liranın, iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 100 bin adedin üzerinde olan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, faaliyetine devam edebilmek için Ticaret Bakanlığından lisans almak ve lisansını yenilemek zorunda olacak.

Lisans ücreti, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılardan, bunların e-ticaret pazaryerlerinde bir önceki takvim yılında gerçekleşen net işlem hacimleri oranında tahsil edilecek.

Lisans ücreti, Ticaret Bakanlığınca peşin olarak tahsil edilecek. Tahsil edilen tutarlar genel bütçeye gelir kaydedilecek. Bu parasal eşikler, her yıl ETBİS verileri kullanılarak hesaplanan e-ticaret hacminin yıllık değişim oranına göre artırılacak.

Lisans ücretinin hesaplanmasında, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıların e-ticaret pazar yerleri üzerinden yurt dışına yapılan satışlar hesaba dahil edilmeyecek.

- 1 Ocak 2023'te yürürlüğe girecek

Aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazaryerlerinde kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan veya kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunan veya satışına aracılık eden e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, elektronik para kuruluşu olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, eşya taşımacılığı faaliyetinde bulunan işletmeler, taşıma işleri organizatörü veya posta hizmet sağlayıcı olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, yükümlülüklere 1 Ocak 2024'e kadar uyum sağlayacak.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan ve aynı tarihten itibaren 6 ay içinde bu düzenlemeye uygun hale getirilmeyen aracılık sözleşmelerinin ilgili hükümleri geçersiz sayılacak.

Lisans alma yükümlülüğü 1 Ocak 2025'te itibaren yerine getirilecek. Düzenleme, 1 Ocak 2023'te yürürlüğe girecek.