Norveç Nobel Komitesinden yapılan açıklamada, ödülün, Muhammedi'nin İran'da "baskı altındaki kadınlar için gösterdiği mücadele dolayısıyla" verildiği bildirildi.

Açıklamada, ödülü kazanan Muhammedi'nin "herkes için insan hakları ve özgürlükleri teşvik etme mücadelesinde" bulunduğu vurgulandı.

Muhammedi'nin "cesur insan hakları mücadelesinin muazzam bedeller" getirdiğine işaret edilerek, İran'da 13 kez gözaltına alındığı, hakkında 5 mahkumiyet kararının verildiği ve 31 yıla mahkum edildiği kaydedildi.

Açıklamada, Muhammedi'nin "kadın, insan hakları savunucusu ve özgürlük savaşçısı" olduğu belirtilerek, şu ifadelere yer verildi:

"(Komite) Kendisine bu yılki Nobel Barış Ödülü'nü verirken onun İran'da insan hakları, özgürlük ve demokrasi için verdiği cesur mücadeleyi onurlandırmak istiyor. Bu yılki Barış Ödülü, aynı zamanda önceki yıl teokratik rejimin kadınları hedef alan ayrımcılık ve baskı politikalarına karşı gösteri yapan yüz binlerce kişiye de veriliyor. Muhammedi'ye verilen ödül, sosyal adaleti, insan haklarını ve demokrasiyi ilerletmek için çalışanlara verdiği köklü bir geleneğin devamı niteliğindedir. Bunlar, kalıcı barışın önemli ön koşullarıdır."

Açıklamada, Muhammedi'nin, kadınlar için "sistematik ayrımcılık ve baskı", onurlu bir yaşam sürme hakkının yanı sıra ifade özgürlüğü ve bağımsızlık hakkı için de mücadele ettiği vurgulandı.

İranlı aktivist Nergis Muhammedi kimdir?

İran'da aktivist kimliğiyle ön plana çıkan İnsan Hakları Savunucuları Merkezi Başkan Yardımcısı Nergis Muhammedi, Nobel Barış Ödülü sahibi Şirin Ebadi ile kadın haklarıyla ilgili gerçekleştirdiği çalışmalarıyla tanınıyor.

Muhammedi, "ulusal güvenliğe karşı eylemde bulunmak ve rejime karşı propaganda" gibi suçlamalarla ilk olarak Eylül 2011'de 6 yıl hapse mahkum edilmişti.

"Rejime karşı propaganda" ve "yetkililere karşı iftira" ile suçlanan Muhammedi, İran'da toplamda 31 yıl hapis ve 154 kırbaç cezasına çarptırılmıştı. Muhammedi, cezaevinde de ciddi sağlık sorunları geçirmişti.

Halen cezaevinde bulunan Muhammedi, özellikle son aylarda İran'daki cezaevleri ve gözaltı merkezlerinin durumu ile mahkum ve tutuklulara yönelik şiddete ilişkin cezaevinden çok sayıda mektup göndermiş ve bu mektuplar, BBC gibi uluslararası medya kuruluşlarında yayımlanmıştı.

2022'de Nobel Barış Ödülü'nü insan hakları savunucuları kazanmıştı

2022 Nobel Barış Ödülü'nü, Belarus'tan insan hakları savunucusu Ales Bialiatski ile Rusya ve Ukrayna'dan insan hakları örgütleri Memorial ve Center for Civil Liberties kazanmıştı.

Ödülün, Bialiatski ve iki örgüte, hümanist değerler, anti-militarizm ve hukuk ilkeleri lehine gösterdikleri tutarlı çabalar için verildiği bildirilmişti.

2021 Nobel Barış Ödülü'nü, Filipinler ve Rusya'da ifade özgürlüğü için mücadele eden gazeteciler Maria Ressa ve Dmitry Muratov kazanırken, 2020'de ödülün sahibi Dünya Gıda Programı, 2019'da Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed olmuştu.

Nobel Barış Ödülü'nün geçmiş yıllardaki kazananları arasında eski ABD Başkanı Barack Obama, Filistinli lider Yasir Arafat, Myanmar'ın devrik lideri Aung San Suu Çii, eski ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger yer alıyor.

Ödül, ilk defa 1901'de Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin kuruluşuna katkılarından dolayı Frederic Passy ile birinci Evrensel Barış Kongresi'nin organizatörlerinden Henry Dunant'a verilmişti.

Pakistanlı aktivist Malala Yusufzay, 17 yaşındayken ödüle layık görülerek "Nobel Barış Ödülü'nü kazanan en genç kişi" olmuştu.

Nobel Ödülleri hakkında

İsveçli Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900'de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor.

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 ayrı dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyor.

Bunlara ek Nobel Ekonomi Ödülü, 1968'de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel'in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla ilk kez 1969'da takdim edildi.

Nobel Ödülleri, her yıl, Alfred Nobel'in öldüğü 10 Aralık'ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor.

Ödüllerin, 1901'deki başlangıcından bu yana verilmediği bazı yıllar da oldu. Toplamda 49 defa yapılan ödül iptallerinin çoğu Birinci ve İkinci Dünya savaşları sırasında gerçekleşti.

Ödül törenleri, Kovid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021'de de yapılamamıştı.