BRÜKSEL (AA) - Avrupa Birliği (AB), Türkiye ile 18 Mart 2016'da imzalanan göçmen mutabakatının üzerinden yaklaşık 4 yıl geçmesine rağmen, vize serbestisi, mali yardım, yeniden yerleştirme, Gümrük Birliği'nin güncellenmesi gibi yükümlülüklerini yerine getirmedi.

Mutabakat kapsamında AB, Türkiye’ye Haziran 2016 sonuna kadar vize serbestisi tanıyacağını vadetse de üzerine düşeni yapmadı.

AB-Türkiye mutabakatında, “Tüm beklentilerin karşılanması kaydıyla en geç Haziran 2016 sonuna kadar Türk vatandaşlarına yönelik vize gerekliliklerinin kaldırılması amacıyla Vize Serbestisi Yol Haritası'nın katılan tüm üye devletler bakımından yerine getirilmesine hız verilecektir.” ifadesi yer alıyordu.

Vize Serbestisi Yol Haritası'nda yer alan ve karşılanması beklenen hususlar, 72 kriter olarak sıralanıyordu.

Bu çerçevede, Türkiye’nin vize serbestisi için 72 kriterden karşılaması gereken 6 kriter kaldı.

Kalan kriterler içinde taraflar arasında en çok tartışmaya konu olan madde ise “terörle mücadele mevzuatında değişiklik”. Mutabakatın imzalanmasından kısa süre sonra 15 Temmuz darbe girişimini atlatan Türkiye, bu konuda AB’nin daha esnek davranmasını bekliyor.

6 milyar avronun 3 milyarı bile aktarılmadı

Milyonlarca mülteciye kapılarını açan Türkiye, AB'nin 6 milyar avro destek sözünü yerine getirmesini talep ediyor.

Mültecilere ev sahipliği dolayısıyla harcamaları 40 milyar doları geçen Türkiye, AB’nin henüz 3 milyar avroyu bile uluslararası STK'lere vermemiş olmasından şikayetçi.

AB en geç 2018’in sonuna kadar toplam 6 milyar avroluk fonu iki aşamada devreye sokma sözü vermişti.

Öte yandan, mutabakatta, “AB ve AB'ye üye devletler, özellikle Türkiye sınırına yakın belirli alanlarda Suriye içindeki insani koşulların iyileştirilmesine yönelik olarak ve yerel nüfusun ve mültecilerin daha güvenli olacak alanlarda yaşamasını sağlamak üzere Türkiye ile her türlü ortak çabayı gösterecektir.” ifadelerine yer verilse de bu konuda AB, somut adımlardan kaçındı.

AB, 3,5 milyon Suriyeliye ev sahipliği yapan Türkiye'den sığınmacı alınmasını öngören Gönüllü İnsani Yeniden Yerleştirme Programı'nı da hayata geçirmedi.

Yeni fasıl açılmadı

AB, mutabakatta, “Diğer fasılların açılmasına yönelik hazırlık çalışmaları, mevcut kurallar çerçevesinde üye devletlerin tutumlarına halel getirmeksizin hız kazandırılmış şekilde devam edecektir.” taahhüdünde bulundu.

AB ile üyelik müzakerelerinde 30 Haziran 2016’dan bu yana yeni fasıl açılmaması nedeniyle AB-Türkiye üyelik müzakereleri donma noktasına geldi.

Taraflar arasında müzakereler hız kesmekle kalmadı, AB, Doğu Akdeniz’deki anlaşmazlıkları bahane göstererek üst düzeyli görüşmeleri de askıya aldığını duyurdu.

Türkiye, egemenlik haklarından doğan Doğu Akdeniz’deki sondaj faaliyetleri dolayısıyla gerilen ilişkilerin, AB’nin taraflı tutumunu bir yana koyması ve diyalog kanallarının aktif kullanımıyla tekrar canlanabileceğini savunuyor.

Gümrük Birliği'nin güncellenmesi erteleniyor

Gümrük Birliği’nin güncellenmesine ilişkin resmi müzakerelerin AB Komisyonunun Konseyden yetki almasının ardından başlaması bekleniyordu ancak Brüksel bu konuda istekli gözükmüyor.

Gelinen süreçte, Türkiye ve AB arasında gerçekleştirilen teknik görüşmelerin ardından müzakerelerin çerçevesini belirleyen rapor üzerinde uzlaşı sağlandı ancak bundan öteye geçilemedi.

Türkiye, Gümrük Birliği’nin güncellenmesinin her iki tarafın lehine olacağını belirtiyor.

Türkiye sayesinde göçmen akını yüzde 97 civarında azaldı

Mutabakatının ardından Ege Denizi'nde düzensiz göç büyük ölçüde kontrol altında tutulurken ölümler de önemli oranda azalmıştı.

Ege'den göçmen geçişlerinde yaklaşık yüzde 97 düşüş yaşanırken, Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, Avrupa'ya göçmen akınının zirve yaptığı 2015'te Ege adaları üzerinden 856 bin kişi geçiş yaparken, bu sayı 2018'de 32 bin 494 olmuştu.

Muhabir: Yusuf Hatip