ABD Sayıştayı tarafından Kongre'ye sunulan yıllık raporda Pentagon'un F-35 savaş uçaklarını 6 ayda bir yenileme projesinin 2 milyar dolar ek maliyet getirdiği bildirildi.

Raporda Pentagon ve Lockheed Martin firmasının F-35 savaş uçaklarının "Block 4" yazılım ve donanım modernizasyonu çalışmalarının güncellenmesi planını takip edemediklerine ve "gerçekçi olmayan programın" 2 milyar dolarlık ek maliyetin yanı sıra gecikmelere neden olduğuna dikkat çekildi.

MALİYETLER ENDİŞELENDİRDİ

Yaklaşık 20 yıldır süren ve şimdiye kadar 398 milyar dolara mal olan programa ilişkin raporda, Lockheed Martin ve Savunma Bakanlığının daha önceki gecikmeleri de yansıtacak şekilde F-35 savaş uçaklarının gelecekteki teslimatlarına ilişkin tahminlerini güncellemediği vurgulandı.

"F-35 programı üç yıldan fazla bir süredir Block 4'ün geliştirilmesinin içinde ancak planlandığı gibi yeni yetenekler sunmadı. Program, planlandığı şekilde mevcut en son verilere dayanmıyor ve ulaşılabilir değil." tespitine yer verilen raporda, F-35 programının satın alma, bakım ve on yıllar sürecek operasyonları içeren yaklaşık 1,72 trilyon dolarlık "yaşam döngüsü" maliyetine ilişkin endişelere işaret edildi.

Raporda Block 4 programının halihazırda tahmini maliyetinin 14 milyar dolar olduğu ve bunun ABD ordusundaki kara, deniz ve hava kuvvetleri edinim programlarından daha pahalıya geldiği kaydedildi.

F-35 BAŞARISIZLIĞININ YANKILARI SÜRÜYOR

Pentagon'un, F-35 savaş uçaklarının yerdeki hedefleri vurma oranının son derece başarısız olduğunu açıklamasının ardından geçtiğimiz günlerde uçak üreticisi Lockheed Martin, savaş uçaklarının görünmezlik özelliği çalışmadığı için jetlerin üretiminde yüzde 8'den fazla düşüş yaşandığını duyurmuştu.

Ülkenin en pahalı savunma programlarından bir olarak bilinen yaklaşık 400 milyar dolarlık F-35 projesi, müttefiklerinin siparişlerini karşılamakta da yetersiz kalmıştı. Son olarak İngiltere, F-35 siparişlerinin yüzde 60'ından fazlasını iptal ettiğini duyurmuştu.

"PROGRAM BİR FACİAYA DÖNÜŞTÜ"

Başarısız F-35 programı, ülkenin siyasi ajandasında da ciddi ölçekte konuşulmaya başlandı. Geçtiğimiz günlerde açıklamalarda bulunan ABD Temsilciler Meclisi üyesi ve Silahlı Hizmetler Komitesi Başkanı Adam Smith, F-35 programının gerçek bir facia haline geldiğini itiraf etti. Çevrim içi yapılan bir seminerde konuşan Smith, F-35 gibi programların ciddi bir biçimde temizlenmesi gerektiği vurgusunda bulundu.

Programın gerçek bir para israfı olduğundan bahseden Silahlı Hizmetler Komitesi Başkanı, "F-35 bize ne veriyor ve mali kayıplarımızı azaltmanın bir yolu var mı? Bu kadar düşük potansiyele bu kadar çok para harcamamanın bir yolu var mı? Çünkü, bildiğiniz gibi, F-35'in lojistik maliyetleri korkunç." ifadelerini kullandı.

ABD MEDYASINDA F-35 ELEŞTİRİLERİ

Temsilciler Meclisi üyesinin bu çıkışının ardından programın başarısızlığı, ülke medyasında da oldukça görünür hale geldi. Birbiri ardına yayınlanan analizlerde "F-35 programı ABD hükümetinin yanlış politikaları sonucu ortaya çıkmış bir başarısızlık abidesidir" yorumları yapılmaya başlandı.

TÜRKİYE PROGRAMDAN ÇIKARILMIŞTI

Türkiye'nin Rusya'dan S-400 füze savunma sistemi alması ABD ile ilişkilerin gerilmesine neden olmuş, ABD Türkiye'yi ve Türk şirketlerini F-35 projesinden çıkartmıştı. Pentagon, F-35 programından çıkarılması sonucu Türkiye'nin 9 milyar dolardan fazla kayba uğrayacağını açıklamıştı. ABD, ayrıca Türkiye Savunma Sanayii Başkanlığına (SSB) yaptırım uygulama kararı almıştı.