Birleşmiş Milletler'in (BM), 2 Aralık 1949'da insan ticareti, cinsel istismar, çocuk işçi çalıştırma ve zorla evlendirme gibi köleliğin çağdaş formlarını yok etmeyi amaçlayan yasa tasarısını kabul etmesi dolayısıyla 2 Aralık "Köleliğin Kaldırılması Günü" olarak kutlanıyor.

Amerika kıtasında, çoğunluğunu göçmenler, siyahiler ve kadınların oluşturduğu yaklaşık 2 milyon "modern kölenin" bulunduğu kaydedilirken bu rakam ise dünya genelinde bu tanıma girenlerin yüzde 4'üne karşılık geliyor.

Yüzde 66'sı zorla çalıştırılan, yüzde 34'ü zorla evlendirilen modern kölelik Amerika Kıtası'nda en fazla Venezuela, Haiti ve Dominik Cumhuriyeti'nde yaygınken, Küresel Kölelik İndeksi'nin 2018 verilerine göre, ABD'de 400 binden fazla kişi "modern köle" koşullarında yaşamını sürdürmeye çalışıyor.

George Floyd'un polis şiddeti sonucu ölümü

Köleliğin 1965'te kaldırıldığı ABD'de ülkede başta siyahiler olmak üzere bazı gruplara karşı geliştirilen tutum ve uygulamalar nedeniyle ülkenin köleci geçmişi gündemdeki yerini koruyor.

ABD'de siyahi George Floyd'un polis şiddeti sonucu ölümünün ardından başlayan ırkçılık tartışmaları ülkenin kölelik ve sömürgecilik geçmişini tekrar tartışmaya açtı.

Ülkede kölelik dönemini hatırlatan ya da köleliği savunan pek çok tarihi figürün heykelleri Floyd'a adalet isteyen göstericiler tarafından hedef alındı.

Başkent Washington DC'de, köleliğin kaldırıldığı 19 Haziran 1865 gününe ithafen düzenlenen gösteride protestocular, Amerikan Konfedere Devletleri dönemine ait kölelik yanlısı duruşuyla öne çıkan General Albert Pike'ın heykeline saldırdı.

Ayrıca, Amerika Kıtası'nı keşfi sırasında yerli halkı katlettiği ve bölgede köleliğin zemin kazanmasında rol oynadığı gerekçesiyle Kristof Kolomb heykellerine de zarar verildi.

İç Savaş döneminde konfederasyonun başkenti olan Virginia eyaletinin Richmand kentindeki birçok heykel ve anıta Floyd'la ilgili yazılar yazan göstericiler, bu heykellerin çoğunun kaldırılmasını talep ediyor.

Kentteki konfederasyon döneminin ünlü generallerinden Robert Lee'ye ait devasa heykeli büyük oranda boyayan göstericilerin çağrılarına kulak veren Virginia Valisi Ralpdh Northam, söz konusu heykelin ve konfederasyon dönemine ait diğer heykellerin kaldırılacağı sözünü verdi.

Kısa sürede bir trend haline gelen kölelik ve sömürgecilik karşıtı "heykel yıkma" eylemlerinin yayılacağı ve ABD ile Avrupa'nın tarihindeki ırkçı dönemleri anımsatan diğer heykellerin de hedef alınabileceği belirtiliyor.

ABD'nin 5 eyaletinde kölelik oylaması yapıldı

ABD anayasasında 1965'te yapılan 13. değişiklikle "kölelik" resmi olarak kaldırılırken ilgili maddede bulunan "usulüne uygun olarak mahkum edilmiş olması gereken bir suçun cezası dışında kişilerin zorla çalıştırılamayacağı" ibaresi ise köleliğin çeşitli isim ve formlarda devam etmesine yol açıyor.

Anayasada, köleliğin resmi olarak kaldırılmasına karşın, yaklaşık 19 eyalette hala mahkumlara zorunlu çalışma cezası verilebiliyor.

Bu kapsamda, ABD'deki yüzbinlerce mahkumun "zorla çalıştırmaya" tabi tutulduğuna işaret edilirken Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği’nin (ACLU) raporuna göre bu zorla çalıştırmadan ise yaklaşık yıllık 11 milyar dolar gelir elde ediliyor.

Kasım 2022'de ABD'de 5 eyalette köleliğin "tüm formlarının" kaldırılması halk oyuna sunuldu. Bunlardan Vermont, Tennessee, Oregon ve Alabama eyaletlerinde kölelik tamamen ve sonsuza kadar kaldırılırken Louisian'da halk yüzde 60'lık lehteki oyla değişikliği reddetti.

Kölelik tartışmalarının sürdüğü ABD'de Başkan Joe Biden ise geçen yıl, 1865'te köleliğin yasaklandığı ülkede yıl dönümü anısına kutlanan ve "Juneteenth" olarak nitelendirilen 19 Haziran'ın "federal tatil" olmasını öngören yasayı onayladı.

Kölelik mağdurlarına tazminat

ABD'de kölelik tartışmaları sürerken köleliğin kaldırıldığı 1865 öncesinde yaşanan mağduriyetlerin tazminat ödenerek giderilmesi gündeme gelmeye başladı.

Pew Araştırma Merkezi'nin geçen yıl yaptığı ankete göre, ABD'de her 10 kişiden 3'ü, ailesinde kölelik geçmişi bulunan kişilere para ya da arazi tahsis edilmesi görüşünü savunuyor.

Los Angeles belediyesinin de aralarında bulunduğu 10 farklı şehrin belediye başkanları, 2021'de kendi il sınırlarında yaşayan siyahlara tazminat ödenmesi konusunda ilk adımları atacaklarını açıkladı.

Illinois eyaletine bağlı Evanston kenti ise geçen yıl, ailesinde kölelik geçmişi bulunan siyahi vatandaşlara tazminat ödeme planı oluşturma kararı alarak bu alandaki ilk adımı atmıştı.