Malum Mart ortasından bu yana koronovirüsle mücadele ediliyor. Alınan tedbirlerden biri de AVM’lerin kapatılmasıydı. AVM’ler belirli kuralları uymak kaydıyla 11 Mayıs itibariyle kapılarını açtı.

Hiç gittiniz mi bilmiyoruz ama AVM’ler kapılarını açınca mağazaların tamamının açılmadığını göreceksiniz. Geçen sürede mağazaların açılması bekleniyordu ancak öyle olmadı. Bu mağazaların açılışının neden geciktiğini merak edip sorguladık.

Yaptığımız araştırmada AVM yönetimleri ile mağaza zincirleri arasında ciddi kırılmalar yaşandığını duyduk. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel de yaptığı açıklamada, mağazaların açılmasının ciddi risk olduğu vurgusu ile kırılmanın ipuçlarını verdi. Durum açıklamadan daha da derin bir tabloya sahip.

AVM’lerde ortalama 200 metrekare mağazası olan bir markanın ortalama kira gideri 20 bin TL. Bu aylık cironun yüzde 15-20’sine denk geliyor. Ciro yükseldiğinde AVM yönetimlerinin ayrıca yüzde 8 daha talep etme hakkı var. Ciro düştüğünde ise 20 bin TL garanti. Normal zamanlarda bu durum işliyordu.

Ancak açılış sonrası cirolarda ciddi düşüşler var. Geçmişteki ciroların ancak yüzde 25’ine ulaşılabilmiş. Bu nedenle mağaza sahipleri bütün şubeleri açmak için acele etmiyor.

Çünkü açılan her mağaza 20 bin TL kira maliyetiyle karşı karşıya. Şu anki duruma göre aylık ciro 50 bin TL’yi geçemeyecek. Bu durumda cironun neredeyse yarısı kiraya gidecek. Bir mağazada ortalama 5-6 kişi istihdam ediliyor. Mevcut ciroyla durum pek de sürdürülebilir durmuyor.

Bu tablo karşısında AVM’lerde mağazaları bulunan şirketlerin sahip ve yöneticileri çare aramış. Örgütlü oldukları Birleşmiş Markalar Derneği, AVM sahiplerinin oluşturduğu Alışveriş Yatırımcıları Derneği ile görüşmelere başlamış. Mağazalar geçici bir süre ciroya göre kira verelim önerisinde bulunmuş.

Cironun yüzde 15’ni kira olarak verelim demişler. İşler normale döndüğünde eski sisteme dönülsün önerisi yapılmış. Ciro artarsa kira artacak, düşerse kira düşecek. Ancak AVM tarafı bu teklife sıcak bakmamış. Hatta bir de imada bulunmuşlar ki perakendeciler bu imaya çok bozulmuşlar. AVM tarafı “Gerçek cirolarınızı bizden gizlersiniz. Gelir kaybına uğrarız” demiş.

BMD çatısı altında Vakko, Beymen, Mavi, LC Waikiki, Kiğılı, İpekyol, Ramsey, Süvari, Aydınlı, Mudo, H&M, Atasay, Altınbaş, Colin’s, Derimod, Desa, Flo, Hotiç, İşbir, Yataş, Gratis, Teknosa, Toyzz Shop, Taç, Vestel gibi 409 marka temsil ediliyor. Bu markalara ait 70 bin mağaza var. Bu kurumsal markaların ciro gizlemeleri çok da mümkün değil. AVM tarafının ciro gizlersiniz ithamına üzülmekte haksız sayılmazlar mı?

Yabancılardan ret cevabı

Yeri gelmişken bir noktaya daha değinmekte fayda var. Türkiye’de AYD üyelerinin işlettiği 417 AVM var. 145’i İstanbul’da, 46’sı Ankara’da, 22’si Antalya’da, 19’u İzmir’de.

AVM’lerin büyük çoğunluğu genelde Almanya ve Hollanda merkezli şirketlerin kontrolünde.

Bu süreçte Türkiye’deki yöneticiler perakendecilere “Teklifinizi ilettik Almanya’dan, Hollanda’dan ret cevabı aldık” gibi açıklamalar yapıyormuş...