Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği'nden yapılan açıklamaya göre, yayımlanan tavsiye kararında AVM’lerin hangi önlem ve uygulamalar ile açılması gerektiğine ilişkin önerileri içermesinin yanı sıra AVM ziyaretçileri ve çalışanlarının beden ve ruh sağlığını korumak için uyulması gereken/önerilen işletmesel uygulamalar hakkında da bilgi verildiği belirtildi.

Kamu otoriteleri tarafından alınan tedbirlere uyulmasının esas olduğu belirtilen açıklamada bu tedbirlere ilaveten her AVM'nin kendi özel şartları çerçevesinde alacağı tedbirlere ilişkin dünya örnekleri incelenerek yapılan çalışmalar neticesinde tespit edilen hususlara yer verildiği vurgulandı.

Açıklamada yer verilen hususlarda şunlar yer aldı:

"Yetkili otoriterler tarafından AVM’lerin faaliyetlerine devam edebilmelerinin uygun olduğunun değerlendirilmesi durumunda, aşağıdaki önlemlerin alınması kaydıyla AVM’lerin açılması ve faaliyete devam etmesinin mümkün olduğu değerlendirilmiştir. Alışveriş merkezi, mağaza çalışanları ve tüm tedarikçilerinin AVM’de bulundukları süre boyunca kamu otoritesi tarafından uygunluğu onaylanmış türde maske takması önerilmektedir. Kapı girişlerindeki güvenlik ile danışma personellerinin de ilave olarak siperlik takması tavsiye edilmektedir. Kamuya açık alanlar için getirilen kısıtlamalara uygun olarak Alışveriş Merkezi ziyaretçilerimizin maskeyle girişlerinin zorunlu tutulması önerilmektedir."

Yüksek ateşi olanlara karşı alınması gereken önlemlerden de bahsedilirken "Alışveriş Merkezi maliki/yönetici şirketinin, kiracıların, tedarikçi, taşeron, hizmet veren şirketlerin, özetle her ne sıfatla olursa olsun AVM’de geçici veya sürekli çalışan kişilerin Alışveriş Merkezi girişlerinde ateşinin temassız dijital termometreyle kontrolünün sağlanması ve yüksek ateşi çıkanların (örn. 38 derece üzeri) geri çevrilmesi önerilmektedir. Bu sırada güvenlik görevlileri tarafından herhangi bir kayıt alınmaması, ateşi yüksek çıkan ilgilinin bizatihi kendisinin ilgili işvereni ile iletişime geçmesi önerilmektedir." denildi.

Sosyal mesafe konusunda da bir çok tavsiye kararlarının yer aldığı açıklamada şu ifadeler yer aldı:

"Giriş kapılarında sosyal mesafenin korunması amacıyla görsellerin oluşturulması ve kişisel koruyucu donanımın eksiksiz olması zorunluluğu uyarılarının asılması önerilmektedir. Asansör taşıma kapasitesinin yarı yarıya düşürülerek kullanıcı sayısının azaltılması ve yine sosyal mesafe uyarı görsellerinin konulması önerilmektedir. Ek olarak, sadece hamile, bebek arabalı ve engelli kullanımına izin verilen bir düzenleme olması veya asansör kullanımının dokunmatik mekanizma sebebiyle bir süre kapatılması da değerlendirilmelidir. (yaş sınırlamasının kaldırılması sonrası 65 yaş üzeri kullanımı için de izin verilebilir).

Yürüyen merdivenlerde sosyal mesafe uyarı görsellerinin eklenmesi önerilmektedir. Tuvaletlerde sosyal mesafenin sağlanabilmesi amacıyla girişlere ziyaretçiler için bilinçlendirme ile uyarı metinlerinin konulması ve tuvalet giriş sayısında bir belirleme yapılması önerilmektedir. El dezenfektanların yoğun kullanım alanlarında müşterilerin kullanımına sunulması önerilmektedir. İbadethanelerin kamu otoritesinin alacağı kararlar doğrultusunda kullanımına devam edilmesi tavsiye edilmektedir. Sosyal mesafenin sağlanabilmesi amacıyla anonsların yapılması önerilmektedir.

(Örnek anons içeriğinin AYD tarafından oluşturulması düşünülebilir). Mağazaların satış alanlarında mevzuata uygun dezenfeksiyonu uygun periyotlarda yaptırmaları ve Alışveriş Merkezi yönetimlerine sunmaları önerilmektedir. Mağazalar tarafından temassız pos cihazları kullanımının teşvik edilmesi tavsiye edilmektedir. Alışveriş Merkezilerinde müşteri ve çalışanların ortak temas noktaları (ATM, asansör, güvenlik noktaları, yürüyen merdiven bantları, personel dinlenme alanları ve benzeri) dezenfeksiyonlarının uygun periyotlarda yaptırılması önerilmektedir."

AVM'leri sağlıklı bir şekilde havalandırılmasının çok büyük önem arz ettiğinin belirtildiği açıklamada klima santrallerinde karışım hava kullanılmaması, içeriye yüzde 100 taze hava verilmesi ve içerideki havanın da dışarı atılması gerektiği vurgulandı.

Ortak alan oturma gruplarının kullanıma kapatılması veya kaldırılmasının önerildiği açıklamada şu tavsiyelere yer verildi:

"Yeme ve içme alanlarında sosyal mesafenin korunması amacıyla oturma gruplarının yarı yarıya azaltılması tavsiye edilmektedir. Bir masada 2 kişi oturacak şekilde ve masalar arası mesafenin 2 metre olması bu amaca uygun bir düzenleme olarak önerilmektedir. Mevzuat gereği var olan çocuk oyun alanlarının kapalı tutulması tavsiye edilmektedir. Bakanlık genelgesi ile hizmeti durdurulan sinema, eğlence alanları, spor salonları restoran ve kafeler de mevzuat gereği (aksi belirtilene kadar) kapalı olacaktır. Bu yerler açıldığında da diğer kiracılar gibi dezenfektasyonla ilgili tüm tedbirleri almaları gerekmektedir. Ziyaretçileri bir araya getirecek, sosyal mesafenin korunması zor etkinliklerin yapılmaması önerilmektedir. Ücretsiz verilen bebek bakım arabası, engelli arabası, powerbank ve benzeri ekipmanların her kullanımdan sonra dezenfekte edilmesi önerilmektedir. Temaslı dijital yönlendirmelerin kapalı tutulması tavsiye edilmektedir."

Açıklamada danışma önlerine uyarı çizgilerinin çekilmesi önerisi yapılırken, müşteri servis araçlarında da sosyal mesafenin korunması ve dezenfeksiyonlarının yapılması gerektiği belirtildi. Açıklamada şu önerilere yer verildi:

"Valelerin kapalı tutulması önerilmektedir. Alışveriş Merkezi yönetimlerin Covid-19 (salgın) acil durum eylem planlarının hazırlamaları ve mağazaların da hazırlayarak Alışveriş Merkezi yönetimlerine sunmaları şart konulması önerilmektedir.
Tedarikçi ve kargo/kurye girişlerinin belli saatler ile sınırlandırılması kontrollü girişleri kolaylaştıracağından bu yönde uygulamaların hayata geçirilmesi önerilmektedir. AVM çalışanlarının yemek ihtiyacı için, kamu otoritesinin uygun gördüğü standartları karşılayan restoranların açık bulundurulması önerilmektedir. Mağazalar için belirlenen sosyal mesafe ve hijyen konularındaki standartlar ve zorunlu uygulamaların kamu otoritesi tarafından yapılacak denetimlerde AVM yönetimleri tarafından gerekli yardım ve özen gösterilecektir. AVM girişlerinde temassız kontrollerin (el dedektörleri v.s.) artırılmasının sağlanması önerilmektedir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan “Tek kullanımlık maske eldiven gibi kişisel hijyen malzeme atıklarının yönetiminde covid-19 tedbirleri” konulu genelgeye uygun olarak gri renkli veya gri etiketli atık ekipmanı bulundurulması önerilmektedir."

Yeme-içme alanlarında sıranın düzenlenmesi için zeminde işaretlemeler yapılması gerektiğinin vurgulandığı açıklamada şu uyarılara yer verildi:

"Ödemelerin temassız ödeme cihazları ile yapılabilmesinin sağlanması önerilmektedir. Sağlık ve temizlik personeline değişen yeni iş tanımları ve koronavirüs kapsamında yapılacaklar üzerine teorik eğitim verilmesinin sağlanması önerilmektedir. Ziyaretçilerin ateşinin ölçümünün temassız dijital termometreyle yapılması, kamu otoritesinin belirleyeceği yüksek ateş değerlerine sahip ziyaretçilerin diğer ziyaretçi ve çalışanların sağlığını korumak adına ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak geri çevrilmesi tavsiye edilmektedir.

Perakendecilerin prova odaları dezenfeksiyon sıklığının kamu otoritesince belirlenen şekilde sağlanması, mağaza içlerinde el dezenfektan noktaları oluşturulması, mağaza girişleriyle içeride yoğunluk oluşmaması ve sosyal mesafenin korunması amacıyla mağazaların önlemler alması önerilmektedir. Kiracıların kendi alanları için alacağı tedbirlerin kamu otoritelerinin belirleyeceği ve Alışveriş Merkezlerinin alacağı tedbirlerle uyumluluğunun sağlanması önem arz etmektedir."

Muhabir: Abdulkadir Günyol