Dünyanın en fazla karbon emisyonunun görüldüğü Çin'de, hükümet aldığı önlemlerle elektrik üretiminde fosil yakıtlardan uzaklaşmaya çalışırken, nükleer ile yenilenebilir enerji yatırımlarına ağırlık veriyor.

Dünyada elektrik üretiminde yüzde 30 payla ilk sırada yer alan Çin, ülkenin enerji üretiminde önemli rol oynayan kömürden, hava ve çevre kirliliği nedeniyle uzaklaşmaya çalışırken, nükleer ve yenilenebilir enerji alanlarına her yıl milyarlarca dolar yatırım yapıyor.

Elektrik üretiminin yarısından fazlasının kömürden sağlandığı ülkede, hükümet 2030 itibarıyla karbon salımını azaltmayı, 2060'a kadar ise karbon nötr olmayı hedefliyor.

AA muhabirinin uluslararası raporlardan derlediği bilgilere göre, Çin'in 2021'de toplam elektrik üretimi 8 bin 534,3 teravatsaat olarak gerçekleşti. Bu üretimin 5 bin 339,1 teravatsaati kömürden, 1300 teravatsaati hidroelektrik santrallerinden, 1152,5 teravatsaati yenilenebilir enerji tesislerinden, 407,5 teravatsaati nükleer enerji santrallerinden, 272,6 teravatsaati doğal gazdan, 12,2 teravatsaati petrolden ve kalan kısmı diğer kaynaklardan üretildi.

Böylelikle, ülkedeki enerji kaynaklarının elektrik üretimindeki payı açısından kömür yüzde 62,6 ile başı çekerken, hidroelektrik, rüzgar ve güneş dahil yenilenebilir enerji santralleri yaklaşık yüzde 28,7 ile 2., nükleer santraller yüzde 4,8 ile 3., doğal gaz da yüzde 2,2 ile 4. sırada yer aldı.

Ülkede 2021 itibarıyla kurulu güç yaklaşık 2,4 teravata yükseldi. Bunun 1,3 teravatı kömürden, 386 gigavatı hidroelektrik santrallerinden, 26,39 gigavatı deniz üstü olmak üzere 326 gigavatı rüzgar santrallerinden, 310 gigavatı güneş santrallerinden, 53,26 gigavatı nükleer santrallerden, 37,98 gigavatı ise biokütle santrallerinden sağlandı.

Çin Ulusal Enerji İdaresi verilerine göre, yılın 8 ayında elektrik üretimine yapılan yatırım geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18,7 artışla 44,3 milyar doları buldu. Bu dönemde güneş enerjisi yatırımları 3 kattan fazla artarak yaklaşık 14,1 milyar dolara ulaştı.

Çin'de 2021'de kömür üretimi 4 milyar tonu geçti

Elektrik üretiminde büyük oranda kömüre bağımlı olan Çin, kömürün 2000'lerde elektrik üretimindeki yüzde 70'lere ulaşan payını 2021 itibarıyla yüzde 62 seviyelerine düşürdü.

Küresel kömür fiyatlarının artması nedeniyle elektrik arzında sıkıntıların yaşandığı ülkede, Eylül 2021'de 31 eyalet ve bölgenin 20'sinde aralıklı elektrik kesintileri oldu. Bu yıl söz konusu sıkıntılarla karşılaşmak istemeyen hükümet, kömürün elektrik üretimindeki payını düşürürken, kömür üretiminde ise artışa gitti. Bu yılın ocak-eylül döneminde kömür üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11,2 artış göstererek 3,32 milyar tona ulaştı. Ülkede geçen yıl yaklaşık 4,17 milyar ton kömür çıkarıldı, 323 milyon ton kömür de ithal edildi.

Kömürde 270 gigavat kapasite artışı

Çin hükümeti 2025 yılına kadar 270 gigavat ilave kapasite sağlayacak yeni kömür santrallerini inşa etmeyi planlıyor. Söz konusu artışın ülkenin 2030'dan sonra karbon salımına olumsuz yönde etkileyeceği yönündeki eleştiriler ise Çin hükümeti tarafından "artan kapasite yenilenebilir enerji üretiminde gerekli kapasiteye ulaşana kadar ara çözüm" olarak değerlendiriliyor.

Çin'in en büyük kömür rezervleri ülkenin Şanşi, Şaanşi, Guicou, Gansu, Hınan, Anhui, Hıbey eyaletleri ile Sincan Uygur, İç Moğolistan ve Ninşia Hui özerk bölgelerinde yer alırken Şanşi geçen yıl ülkede toplam kömürün yaklaşık dörtte birinin tek başına çıkarıldığı eyalet oldu. Eyalette 1 milyar 190 milyon ton kömür çıkarıldı.

2025 hedefi yenilenebilir enerjinin elektrikteki payının yüzde 33'e çıkarılması

Karbon salınımı hedeflerine paralel olarak kömürün elektrik üretimindeki payını azaltmaya çalışan Çin'in son yıllarda hidroelektrik, güneş ve rüzgar alanında yaptığı devasa yatırımlar dikkati çekiyor.

İlk rüzgar santrallerinin 2012'de kurulduğu ülkede yenilenebilir enerjide kurulu güç 2021 itibarıyla 1,12 teravata ulaşarak toplam kurulu gücün yüzde 47'sini oluşturdu.

Çin, martta yayımladığı 14. 5 yıllık kalkınma planı kapsamında elektrik üretiminin yaklaşık 28'ini karşılayan yenilenebilir enerjinin payını 2025'e kadar yüzde 33'e, güneş ve rüzgarın toplam kapasitesini de 2030'a kadar 1,2 teravata çıkarmayı hedefliyor.

Nükleer alanında her yıl 6-8 reaktör inşa edilecek

Ülkedeki kurulu güç ve elektrik üretimindeki payı bakımından diğer kaynakların gerisinde kalsa da nükleer enerji Çin'in son yıllarda yatırımlarını hızlandırdığı alan olarak öne çıkıyor.

Ülke, halihazırda yenilenebilir enerji kurulu gücü bakımından dünyada ilk sırada yer alırken, nükleer reaktör sayısında ise ABD ve Fransa'nın ardından 3. sırada yer alıyor.

İlk nükleer enerji reaktörünü 1991'de hizmete alan Çin, 1991-2000 yıllarında 3, 2000-2010 yıllarına 10, 2010-2022 yıllarında 40 nükleer reaktörün inşasını tamamladı.

Bugün itibarıyla kullanımda 53 reaktörü bulunan ülkede 23 reaktörün inşası sürüyor, 10 reaktörün inşası ise onaylandı. Kurulu gücün 2025'e kadar yaklaşık 70 gigavata çıkarılması, 2035'e kadar ülkede elektrik üretiminin yüzde 10'unun nükleerden sağlanması hedefleniyor. Çin, reaktör sayısı bakımından gelecek 15 yılda ABD'den sonra ikinci sırada yer almayı planlıyor.

Çin, geçen yıl elektrik üretiminde yüzde 30 payla dünyada birinci sırada yer alırken, ülkeyi yüzde 15,5 payla ABD, yüzde 6 payla Hindistan takip etti.

Elektrik üretiminde Rusya yüzde 4,1, Japonya yüzde 3,6, Brezilya yüzde 2,3, Kanada yüzde 2,3 , Almanya yüzde 2,1, Güney Kore yüzde 2,1, Fransa yüzde 1,9 payla ilk 10 ülke arasında yer aldı.