ANKARA (AA) - Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde, 2017'den bu yana "mesleki eğitim merkezi" adı altında bölgede yaşayan insanları yargı kararı olmadan alıkoyduğu 380'den fazla yeniden eğitim kampı ve gözaltı merkezi kurulduğu ileri sürüldü.

Avustralya Stratejik Siyaset Enstitüsü (ASPI), "Sincan Veri Projesi" kapsamında yayımladığı raporda, görgü tanıklarının ifadeleri, medyada yer alan haberler, gazetecilerin ve araştırmacıların bulguları ile yerel yönetimin resmi inşaat tedarik ilanlarından yola çıkarak uydu fotoğrafları üzerinde yaptığı incelemelerde, bölgede yeniden eğitim kampı ve gözaltı merkezi olduğundan şüphelenilen 380'den fazla bina ve tesisin yerini tespit etti.

2018 sonunda sayısı 100 olan bu türden merkezlerin miktarının ve büyüklüğünün son iki yılda belirgin şekilde arttığına dikkat çekilen raporda, uydu fotoğraflarında, Temmuz 2019-Temmuz 2020 döneminde bölgedeki 61 merkezde yeni inşaat ve genişletme çalışmalarının yürütüldüğü, 14 merkezde ise halen inşaat çalışmalarının sürdüğünün gözlendiği belirtildi.

Yeni inşa edilen merkezlerin yüzde 50'sinin yüksek güvenlikli olduğu kaydedilen raporda, bunun düşük güvenlikli "yeniden eğitim merkezlerinden" yüksek güvenlikli "gözaltı merkezi ve hapishanelere" doğru bir politika değişikliğine işaret edebileceği değerlendirmesi yapıldı.

Öte yandan raporda söz konusu dönemde en az 70 merkezde, iç kısımlarda bulunan çitli bölümlerin ve yüksek dış duvarların kaldırılarak güvenlik önlemlerinin azaltıldığı, 8 merkezin ise tasviye edilmekte olduğuna dair işaretler görüldüğü bilgisi paylaşıldı.

ASPI araştırmacıları, söz konusu bulguların Çinli yetkililerin "mesleki eğitim merkezleri" olarak tanımladıkları merkezlerdeki tüm kursiyerlerin 2019 sonunda mezun olduğuna dair açıklamalarıyla çeliştiği değerlendirmesinde bulundu.

Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki tartışmalı kamplar

Çin'de son yıllardaki Uygur Türklerinin kimlik ve kültürlerine yönelik ihlaller uluslararası kamuoyu tarafından eleştiriliyor. Pekin'in "mesleki eğitim merkezleri" olarak adlandırdığı ancak uluslararası kamuoyunun "yeniden eğitim kampları" şeklinde tanımladığı yerlerde Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre en az 1 milyon kişinin tutulduğu tahmin ediliyor.

Pekin yönetimi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde kaç kamp bulunduğuna, buralarda kaç kişinin olduğuna ve söz konusu kişilerden ne kadarının sosyal hayata döndüğüne ilişkin bilgi vermiyor. Çin'in, bölgede yaşayan Müslüman Uygurlara, Çince dil eğitimi ile mesleki ve kültürel kurslar verdiğini öne sürdüğü kampların durumu hakkında net verileri paylaşmaması, uluslararası kamuoyunda derin kaygılara yol açıyor.

BM İnsan Hakları Konseyine üye 22 ülke, Temmuz 2019'da, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Uygur Türkleri ve diğer azınlıklara yönelik muamelesini eleştiren ve kitlesel gözaltıların durdurulması çağrısında bulunan mektubu imzalamıştı.

BM ve diğer uluslararası örgütler, kampların incelemeye açılması çağrılarını yinelerken, Çin şimdiye kadar kendi belirlediği birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine izin verdi. Çin makamları, BM yetkililerinin doğrudan bilgi almak amacıyla bölgede serbestçe inceleme yapma taleplerini ise geri çevirdi.