Çinli bilim insanları, ABD Havacılık ve Uzay Ajansının (NASA) yeni geliştirdiği Ay keşif aracının tekerlek süspansiyon mekanizmasının, Çin'in Mars keşif aracı "Curong"dan kopya edildiğini öne sürdü.

South China Morning Post gazetesinin haberine göre, her iki projeyi yakından izleyen Çinli bilim insanları, NASA'nın Ay keşif görevi Artemis için tasarlanan "Uçucu Maddeler Kutup Keşif Aracı"nın (VIPER), ilk kez Curong'da kullanılan hareket teknolojisini taklit ettiği yorumunda bulundu.

Adları anılmayan ancak Curong'un tasarımında rol üstlendiği anlaşılan bilim insanları, gezgin robotik aracın yüzeyde ilerlerken engele takıldığında arka ayaklarını tırtıl gibi yükselterek ileriye doğru ivmesini sürdürmesini sağlayan süspansiyon mekanizmasının NASA'nın yeni tasarladığı araçta kullanıldığına işaret etti.

Bilim insanları, NASA'nın daha önce Ay ve Mars görevleri için tasarladığı gezgin yüzey araçlarının engele takıldığında "sallan-yuvarlan" adı verilen hareket mantığıyla motor gücüyle tekeri ileri geri iterek kurtulmaya çalıştığını, bunun ciddi sorunlar yarattığını anlattı.

NASA'nın ilk Mars keşif aracı "Sojourner", 1997'de Kızıl Gezegen'deki keşif faaliyeti sırasında tekeri taşa takıldığında yer kontrol ekibi, aracı yeniden hareket ettirebilmek için günlerce çaba harcamıştı.

Öte yandan NASA'nın "Spirit" keşif aracı da 2010'da Mars'ta kuma saplanmış, aylarca süren sonuçsuz çabaların ardından Dünya ile bağlantısı kesilmişti.

Akıntı tersine mi dönüyor?

ABD, uzun yıllardır Çin'i uzay teknolojilerini çalmakla suçluyordu. Öyle ki Beyaz Saray ve Kongre, fikri mülkiyet alanındaki endişeler nedeniyle NASA'nın Çin ile uzay çalışmaları alanında iş birliği yapmasını yasaklamıştı.

Bilim insanları, ilk defa ABD'nin bu alanda Çin'den esinlenmiş olduğunu öne sürerek, tersi yönde bir iddiayı dile getirmiş oluyor.

Gazeteye konuşan, "projeleri yakından izlediği" ifade edilen bilim insanı, "Bu, Çin'in tasarımının bir kopyası. Daha önceki keşif görevlerinde kullanıldığını gördüğümüz bir sistem değil." görüşünü dile getirdi.

"Curong programında kıdemli araştırmacı olarak görev aldığı" belirtilen diğer bilim insanı ise "NASA, parlak fikirlere ve yeniliklere imza atan iyi bir uzay ajansı ancak son yıllarda bütçe kesintileri, artan muhafazakar yaklaşım ve diğer problemler, yeni teknolojilerin uyarlanmasına mani oluyor. Curong'un tasarımının VIPER'da kullanılması sadece başlangıç olabilir. Çin'de halen çok sayıda yeni ve heyecan verici teknoloji geliştiriliyor. Gelecekte de bizden kopya etme ihtiyacı duyabilirler." değerlendirmesinde bulundu.

Haberde NASA'nın, iddialara dair yorum talebine karşılık vermediği kaydedildi.

Curong, Çin'in Mars keşif görevi kapsamında yörünge uydusuyla 23 Temmuz 2020'de fırlatılmış, keşif araçları, 10 Şubat 2021'de Kızıl Gezegen'e ulaşmıştı.

Çince "göklerdeki hakikati aramak" anlamına gelen Mars keşif görevi "Tienvın", adını milattan önce 4. yüzyılda yaşamış Çinli şair Çu Yuen'in dizelerinden alıyor. Gezgin robot ise Çin mitolojisinde ateş ve savaş tanrısı olan Curong'un adını taşıyor.

Uzay çalışmalarında yeni güç

Çin, son yıllarda Ay ve Mars keşif görevleri, uydu teknolojisi ve insanlı uzay seferlerine yönelik iddialı adımlarıyla ABD ve Rusya'nın öncülük ettiği uzay yarışında yeni güç olarak ortaya çıkıyor.

Son 20 yılda ürettiği roket, uydu, uzay mekiği, keşif araçları ve diğer donanımlar ile kendine yeterli uzay programı geliştirme konusunda ciddi mesafe kaydeden Çin, adını Ay perisi "Çang-ı"dan alan Ay keşif programının yanı sıra "Tiengong" (Ay sarayı) adını verdiği kendi uzay istasyonunu kurmak için çalışmalar yürütüyor.

Muhabir: Emre Aytekin