Özelleştirme ve Yap İşlet Devret

Yap işlet devret ve diğer usüllerde yapılan yatırımlar için gerek Anayasada ve gerekse diğer kanunlarda önemli değişiklikler yapılmıştır.

Kamu ve özel sektör işbirliği sağlanmaya çalışılmıştır. Devletin yapması beklenilen yatırımları azaltılarak, özel sektöre yatırım ve işletme dönemine ait devlet garantisi  verilerek yaptırılması ve bu çerçevede Anayasanın ve diğer ilgili kanunların yeniden düzenlenmesi  bayağı süreç  almıştır.

Özelleştirmeler ve Yap İşlet Devret modeli ile oldukça fazla yatırımlar ve işletmeler oluşturulmuştur. Bu kamu ile özel sektör işbirliği adı altında bir modeldir.

Peki, bu sistem ile elde edilen gelirler veya harcamalar geçmiş hükümetler tarafından niçin yapılmamıştır. Hatırlarına mı gelmemiştir. Tespit mi edilememiştir. Süleyman Demirel, Alpaslan Türkeş, Bülent Ecevit, Necmettin Erbakan bilmiyordu mu?

Hayır, geçmiş yıllarda bu sistemin varlığı beş yıllık kalkınma planlarında analiz edilmiştir. Hükümetler değerlendirmiştir. Konudan Devlet Planlama Teşkilatı çalışmalar yapmış ve yayınlarında bahsedilmiştir. Masalarda, toplantılarda gündeme getirilmiştir.

O dönemlerde dikkate alınan konular şunlardır. Tereddütler  şöyledir.  Bu nedenle ihtiyatlı davranılmıştır.

1. Devlet işletmelerin satışları kanunlara özellikle Anayasaya uyumlu olması gerektiğinden,
2. Özelleştirilen kurumların satış şekilleri, blok satış veya halka arz şekli,
3. Yap işlet devret modelinin kamu yararı ve hizmet karşılığı harcamalara maliyeti,
4. Kamu memurlarının bu işletmelerde çalıştırılması,
5. Yap işlet devret modelinin kamu milli egemenliğine maddi ve manevi etkisi  gibi önemli değerlendirmeler yapılmaktaydı.

Şunu rahatlıkla söylemek mümkündür.

Geçmişte yani geçmişteki hükümetlerde yaşanılan tereddütler ve endişelerde haklılık payı varmıy dı? Profesyonel yatırım, işletme ve çalışma sistemi geçmişten tecrübe alır, günü organize eder, geleceğe makul olan sistemi kurar.

Açık şekilde değerlendirmelerin yapılması, geçmişin analizi, özelleştirmelerin ve yap işlet devret modelinin Türkiye’de verdiği  neticelere göre SWOT analizi  zamanı gelmiştir. Zira, kamu ve özel sektör bu konuda  bütünlüğü ve dengeyi korumak zorundadır. Kanunlar bunu gerektirmektedir. Kanunlar geçmiş yıllardan beri kamuyu ve  vatandaşı korumaya devam etmektedir.

Kaynak: Özelleştirme ve Yap İşlet Devret - Dr. Mehmet Cavlı