Vikipedi’ye göre;

“Kapitülasyon, Bir devletin bir anlaşmaya bağlı olarak başka devletlere tanıdığı iktisadi ve sosyal ayrıcalıklar bütününe kapitülasyon adı verilir. Müslüman hükümdarların Avrupalı tacirlere vermiş olduğu ticari faaliyet iznidir. Osmanlı döneminde ilk kez Fatih Sultan Mehmet tarafından Venedik Devleti'ne İstanbul'da elçi bulundurma hakkı verilerek siyasi kapitülasyon verilmiştir. Ancak bu kapitülasyonların Osmanlıya ait bir sistem olduğu manasına gelmemelidir. Kapitülasyonlar pek çok Avrupa toplumu olmak üzere Osmanlıdan önceki diğer Anadolu toplumlarında da uygulanmış ticari ve sosyal ayrıcalıklar bütünüdür.”

“Osmanlı Devleti tarafından Yükselme Dönemi'nden imparatorluğun dağılışına değin Avrupa devletlerine çeşitli kapitülasyonlar verilmiştir.Osmanlı Devleti II. Mehmed döneminde Venedikliler'e,I. Süleyman döneminde Fransızlar'a çeşitli amaçlar doğrultusunda kapitülasyonlar vermiştir.Aynı zamanda Osmanlı Devleti Dağılma Dönemi'nde Balta Limanı Ticaret Antlaşması ile İngilizler'e, Hünkâr İskelesi Antlaşması ile Ruslar'a çeşitli kapitülasyonlar vermiştir. [http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1152/13555.pdf]”

Kapitülasyon; sadece ekonomik ayrıcalıkların verilmesi  yada  tanınması değildir. İdari, seyahat, satma, satın alma ve eğitim sahası da içerir. Osmanlı Devleti'nde din özgürlüğü, vergi muafiyeti, kendi okullarını açabilme ve seyahat edebilme özgürlüğü gibi ayrıcalıklarınyabancılara verildiği tarihi yazılarda görülmektedir.  Kapitülasyonların bir ülkenin yabancılarına ayrıcalık olarak verilmesinde çok yorum yapılır. Tahkim yasaları ve çeşitli ekonomik  ve askeri ayrıcalıklarda olurmu olur. Olmaz diye birşey yoktur.

Şu var ki; 2020 sonu ve 2021 yılında ekonomisinde, siyasetinde, yönetiminde istikrarı kaybeden ülkeler kapitülasyonlara maruz kalabilir. Kapitülasyonların özellikle  2021 yılında birçok ülkenin kapısını çalması ihtimalini düşünmek gerekir.

Kaynak: Kapitülasyonlar - Dr. Mehmet Cavlı