Osmanlı döneminde 1794 yılında cami, medrese, şadırvan, kütüphane ve çeşmeden oluşan, külliye şeklinde inşa edilen ve ibadethane olarak hizmet veren Elazığ'daki Yusuf Ziya Paşa Camii'nin restorasyon ve güçlendirme çalışmaları tamamlanıyor.

Restorasyon çalışmasında, 18. yüzyıl Osmanlı kültür ve sanatını yansıtması bakımından büyük önem taşıyan motifler ve kalem işi bezemelerin, yıllar önce sıva ile kapatılarak üzerlerine orijinallerini yansıtmayan kopyalarının yapıldığı, kimilerinin ise tamamen kazınarak yok edildiği tespit edildi. 

Ortaya çıkarılan duvar motifleri ile kalem işi bezemeler, yürütülecek kapsamlı ve hassas bir restorasyon çalışma ile aslına uygun bir şekilde yeniden canlandırılacak.

Mühr-i Süleyman motifi dikkat çekiyor

Malatya Vakıflar Bölge Müdürü Kenan Doğan, tespit edilen duvar motifleriyle ilgili şu bilgileri verdi:

"Kubbede yapılan raspa sonucunda daha çok Selçuklu döneminde gördüğümüz altıgen yıldızlardan oluşan 'Mühr-i Süleyman' motifi gibi çeşitli motifler ve kalem işi bezemeler ortaya çıkarıldı. Ortaya çıkarılan diğer motiflerle kalem işi bezemelere bakıldığında, desen hakimiyetinin tamamen bitkisel süsler üzerinden oluştuğu görülmektedir. Kullanılan desenlere bakıldığında ise barok etkisi görülmektedir.

Genel olarak baktığımızda ağırlıklı bitkisel motifler göze çarpıyor, bu motifler içerisinde servi ağacı, hurma ağacı ve hayat ağacı dikkat çeken motiflerdir. Yine yapının içerisinde İslam sanatında daha çok yazma eserlerde gördüğümüz salbek ve şemse desenlerle bezenmiş motiflerde ortaya çıkarılmıştır. Bunların dışında ileri geometrik motifler de bulunmaktadır. Külliyenin kuzey doğu kısmında yer alan hat yazılarında Yusuf Ziya Paşa'nın kendine ait beyitleri yer almaktadır."

Çalışma titizlikle yürütülüyor

Orijinal duvar motifleri ile kalem işi bezemelerin ihyası ve özgün haline kavuşması amacıyla yapılan çalışmaların büyük bir titizlikle yürütüldüğünü anlatan Doğan, şunları söyledi:

"Yusuf Ziya Paşa, Osmanlı padişahları III. Selim ve II. Mahmud dönemlerinde iki defa sadrazamlık yapmış ve en uzun süre Maadan-i Hümayun Eminliği görevinde de bulunmuş bir devlet adamıdır. Maadin-i Hümayun Emini olarak çalıştığı dönemde halkın sevgi ve saygısına mazhar olan Yusuf Ziya Paşa, Keban ilçesinde adıyla cami, medrese, şadırvan, kütüphane ve çeşmeden oluşan bir külliye inşa ettirmiştir. Doğal sebeplerden yorgun düşen tarihi yapıda 2017'de başlatılan restorasyon ve güçlendirme çalışmaları ile, kurşun üst örtüsünü ve yer döşemelerini yeniledik, kubbe ve duvarlarındaki güçlendirme çalışmalarını tamamladık. 226 yıllık caminin tüm eksiklikleri giderilerek tüm yapı elden geçirildi. Şadırvan, çeşme, hünkar ve kadınlar mahfili gibi yapıları aslına uygun bir şekilde restore edip çevre düzenlemesini tamamlanma noktasına getirdik."