Enfeksiyon'dan iyileşmeye ne kadar süre geçer?!?

Hastalığın süresi, ciddiyete göre büyük ölçüde değişir, ancak şimdi "kaba aralığı" biliyoruz...

Covid-19 krizinin ilk haftalarında, çok çeşitli olası semptomlar ve hastalığın tipik ilerlemesi hakkında çok az şey biliniyordu.

Şimdi, koronavirüs salgınları hakkında doktorlar ve araştırmacılar, hastalığın tipik süresi ve nasıl bulaştığı hakkında bilgi sahibi.

Her şey, bir kişiye SARS-CoV-2 bulaştığında başlar.

En sık ağız, burun veya gözlerden bulaşan virüs, solunum sistemine girer ve semptomlarla, kendini duyurmadan önce inkübe olur.

Bu inkübasyon, yumurtadan çıkmadan önce gelişen bir tavuk yumurtası gibidir.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'ne göre, Covid-19'un semptomları tetiklemeden iki ile 14 gün önce, dört ile beş günlük bir medyan -medyan, bir sayısal veri serisi sıralandığında ortada kalan sayıdır- ile birlikte olduğu bilinmektedir.

19 güne kadar bilinen istisnalar vardır.

Kuluçka sırasında, bir kişi "bulaşıcı" olabilir.

Bulaşıcılık döneminin ne kadar erken başladığı henüz bilinmemektedir?!

Ancak bu "viral dökülme" süresinin, tipik olarak, semptomların başlamasından iki ile üç gün önce başladığı ve hafif vakalar için maksimum beşinci güne, şiddetli vakalar için 10'uncu güne ulaştığı düşünülmektedir.

Nature dergisinde yayınlanan, erken veriler üzerine yapılan küçük bir çalışmaya göre; virüs bulaştığında, semptomların başlangıcı tipik olarak kademelidir, bu nedenle bir kişi, virüs bulaştıktan sonra üç haftaya kadar Covid-19'a yakalandığının farkında olmayabilir?!

Bu kişide hastalık, hafif veya orta şiddette semptomlarla başlayabilir, 5-9'uncu günlerde ciddi bir şekilde gelişir.

Case Western Reserve Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde bir immünolog ve tıp araştırmacısı olan Mark Cameron, "Bu üç hafta boyunca virüs, virüsü yayabilir, çünkü bulaşan kişiler hasta olmayabilir veya kendilerini çok hasta hissetmeyebilirler" diyor.

Virüs sadece iki gün inkübe edebilir, kişi enfeksiyondan sonra toplam 14 gün boyunca karantinada kalır ve bu vaka, sadece iki hafta süren hafif bir Covid-19 vakası olabilir.

Daha ciddi vakalarda, bir kişi, üç haftadan altı haftaya kadar herhangi bir yerde "acı" çekebilir.

Semptomların başlamasından iki hafta sonra veya sekiz hafta sonra ölümle sonuçlanan nihai sonuç ortaya çıkabilir?!

14 günlük inkübasyon süresi (enfeksiyon ve semptom başlangıcı arasındaki süre) ekleseniz de, enfeksiyondan bir kişinin ölümüne kadar en uzun olası senaryo toplam 10 haftadır.

Semptomlar nasıl ilerler?!

Semptomları olan Covid-19 hastaları için etkiler büyük ölçüde değişebilir.
Teşhis edilenler arasında en yaygın semptom ateş, ardından öksürük, sonra yorgunluk ve daha ciddi vakalarda nefes darlığı ve diğer semptomlardır.

Ancak bazı insanlar, asla hafif soğuk algınlığı veya grip benzeri semptomlardan daha fazlasını yaşamazlar?!

Doktorlar, bazı insanların başka hiçbir semptom yaşamadan Covid-19 ile koku duygusunu kaybettiklerini belirtiyorlar.

Teşhis edilen vakaların yaklaşık yüzde 80'i, sadece hafif ve orta şiddette semptomlar içeriyor.
İlerleme, aşamalar halinde olabilir?!

Ohio'nun Case Western Reserve Üniversitesi'nde Epidemiyoloji ve uluslararası sağlık profesörü olan Robert Salata, "bir kişide hastalık, hafif veya orta şiddette semptomlarla başlayabilir", diyor.

Negatif testler de hastalığın etkilerinin sona erdiğini garanti etmez.

Bilim adamları; ciddi vakalarda yer alan tüm faktörleri bilmiyorlar, ancak kalp hastalığı, diyabet ve solunum sorunları da dahil olmak üzere altta yatan sağlık koşullarının ciddi bir vaka riskini artırdığını biliyorlar.

"Viral doz", bir vakanın şiddetli olup olmadığını belirlemede önemlidir.

Örneğin, yukarıda sözünü ettiğimiz MERS-CoV araştırmasında, ID50 değeri 1'den küçük çıkmış olsa da, LD50 değeri 10 civarında çıkmıştır.

Yani tek bir virüs bile sizi hasta edebilirken, ölmeniz için ortalamada 10 MERS-CoV virüsüne maruz kalmanız gerekmektedir.

Genellikle LD50 değerleri, ID50 değerlerinden daha büyüktür.

Burada kritik nokta, konak organizmanın büyüklüğüdür.

Daha iri organizmaları hasta etmek için, doğal olarak daha fazla sayıda patojene ihtiyaç olabilir.

Bu nedenle kimi zaman ID50 ve LD50 değerleri, parça başına patojen olarak bilinen bir ölçüye göre verilir.

Bu, kilogram başına mikrogram/miligram/nanogram şeklinde ifade edilebilir. 

Bu, bir sağlık çalışanı gibi uzun süre virüse maruz kalan birinin, az miktarda soluduğu kişiden daha büyük risk altında olduğu anlamına gelir.

Birinin virüssüz olduğunu nasıl bilebiliriz?!

Semptomlar gittiğinde, kişi artık bulaşıcı olmadığında, özellikle de hafif semptomları olan veya hiç olmayanların "daha iyi hissettiğinde" araştırılması gereken çok şey var?!

Semptom başlangıcından 10 gün sonra yapılan bir test, tipik olarak negatif olur ve kişinin virüssüz olduğunu gösterir.

Hafif Solunum ve Kritik Bakım Tıbbı Dergisi'nde yapılan 27 Mart tarihli bir araştırmaya göre, hafif Covid-19 enfeksiyonları için tedavi edilen insanların yarısı, semptomlar ortadan kalktıktan sonra sekiz güne kadar koronavirüsü barındırdı.

Yani?!

Negatif testler de hastalığın etkilerinin sona erdiğini garanti etmez.

Prof. Dr. Salata; "Test sonuçları negatif olsa da, öksürük de dahil olmak üzere kalıcı solunum semptomları olan bireyler gördük" diyor.

Bu çelişkili işaretlerin ortaya çıkarttığı varsayım, kişinin semptomatik olduğu, ancak artık bulaşıcı olmadığıdır; ancak bunun kesin olarak bilinmediğini söyleyebiliriz.

Covid-19 için bir aşı arayışının aylarca sürdüğü biliniyor.

Bu arada, bir umut ışığı; Case Western ve diğer birçok kurumda şu anda birden fazla klinik çalışma devam ediyor, yakında bazı insanlarda Covid-19 semptomlarının şiddetini azaltabilecek ve daha da önemlisi, hem semptomların hem de bulaşıcılığın süresini kısaltabilecek tedaviler ortaya çıkabilir...