Engelliler, Engelli Kamu Personeli Sınavı’ndan (EKPSS) yeterli puanı alsa bile atanmıyorlar. Bunun en temel nedeni engelliler için belirlenen kontenjan sayısından daha az kadro ilanı açılıyor olması. Ayrıca iki sınav arası yapılan üç atama sayısı da ikiye düşürüldü.

EKPSS mağduru işitme engelli Şebnem konu hakkında karşı karşıya kaldıkları mağduriyeti Diken’e anlattı: “Ne yaparsak yapalım sesimizi duyuramıyoruz. Sesimiz duyulsun istiyoruz artık. Bizler engelliler olarak yasaların ve anayasanın tanıdığı istihdam hakkımızın gereği kamuda istihdam edilmek ve niteliklerimize uygun işlerde çalışmak istiyoruz.”

Tüm bunlarla birlikte ‘sahte raporlar’ da söz konusu. Konuştuğumuz engelliler, ‘bazı kimselerin’ sahte raporlarla engelli kontenjanından sınava girerek kamuya yerleştiğini anlattı: “İncelemeye alınsa bile gereken işlem yapılmıyor maalesef.”

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, ocak ayı sonunda tamamlanacağı yönünde engellilere 3 bin atama sözü vermiş ve 2927 sayısıyla resmi ilana çıkılmıştı. Ancak daha sonra bu atama sayısı milli eğitim bakanlığının (MEB) bünyesindeki engelli öğretmen atamasıyla birleştirilerek 3 bin üzeri alım olarak gösterilmişti.

‘İnsan ve yurttaş onuruna yakışır bir şekilde yaşamak istiyoruz’

Şebnem, insan ve yurttaş onuruna yakışır bir şekilde yaşayabilmek isteyen engellilerin talebinin çok net olduğunu söyledi: “Çalışma ve istihdam hakkı engelsiz ve bağımsız yaşamın en önemli şartlarından birisidir. Erişilebilirlik ve erişilebilir kamu hizmetlerinin yanında çalışma ve istihdama ilişkin hakların tanıması ve uygulanmasını istiyoruz. Bu kapsamda anayasamızın 10’uncu ve 90’ıncı maddesi, Birleşmiş Milletler Engelli Haklarına İlişkin Sözleşme’nin 27’inci maddesi ve engelli haklarına ilişkin yürürlükte olan tüm mevzuatın gereği olarak engellilerin tüm çalışma hakları tanınmalı ve uygulanmalıdır.“

‘Kanunun açıkça ihlali’

Yaklaşık olarak 200 bin engelli aday atanmayı ve bir iş bulmayı beklerken, engelliler için 2005 kişilik kadro açıldı. Sadece kamuda yaklaşık 8 bin kontenjan açığı varken bunun yaklaşık dörtte biri kadar alım yapılmasını engelliler, ‘kanunun açıkça ihlali’ olarak tanımlıyor.

2021 EKPSS yerleştirme sonuçlarına göre de 62 bin 311 kişi işe yerleşmek amacıyla tercih yaptı ancak sadece 1961 kişi kamuda işe yerleşebildi.

Yıllardır atama bekleyen yüzbinlerce engelli mart ayı içerisinde en az 5 bin 600 ek atama yapılmasını ve kamudaki engelli kotasının yüzde 6’ya çıkarılmasını istiyor.

‘Pandemide 35 bine yakın engelli işini kaybetti’

Söz konusu bu atamaların gerçekleştirilmesi halinde engellilerin istihdam ve yoksulluk sorununun kısmen de olsa hafifleyeceğini belirten Şebnem Hanım şunları söyledi: “Pandemide 35 bine yakın engellinin işini kaybettiğini resmi verilerle gözler önünde. Bu süreçte özel sektörde iş bulması güç olan, daha fazla yoksullaşma riski altında bulunan ve hakları anayasa ile koruma altına alınmış engellilerin istihdamı sosyal hukuk devletinin bir gereği olacaktır.

Yapılacak olan atamalarda, nitelikli kadrolar açılarak ve engelli sağlıkçı mezunlarımızın da tıpkı engelli öğretmenlerin MEB’e bağlı olması gibi, sağlık bakanlığına bağlı bir bünyede atamalarının gerçekleştirilmesini, tüm engelli memur adaylarının eğitim durumları göz önüne alınarak adaletli kadro dağılımı yapılmasını istiyoruz.”

‘Sahte raporlar’

Şebnem ayrıca ‘sahte rapor‘lara da değindi: “Örneğin lisede zihinsel düzeyden sahte rapor alanlar çok fazla. Listeden giren sayısı çok fazla. Yığılma oluyor. Antidepresan kullanıp ama zihinsel engelli raporu alanlar var. Basit sorularla 90-100 arası puanı alıyorlar. Bu da gerçekten zihinsel engellilerin o kadrolara atanmasını engelliyor.”