Ferhan Şensoy’un unutulmaz oyunudur... Kahraman Bakkal Süpermarket’e karşı. Bir ekonomi dersi mahiyetindeki oyun artık oyunluktan çıktı. Mahalle bakkalları nadiren var. Her köşe başında bir süpermarket. Corona salgını kısıtlamaları marketlerde tekrar yoğunluğa sebep olmuş durumda.

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu, zincir marketlerin hızla büyümesi sonucu son 10 yılda 75 bin bakkalın kapandığını, bakkal ve büfe sayısının yüzde 31 azalarak 240 binden, 165 bine düştüğünü belirtiyor. En popüler market zincirleri Migros, Bim, Carrefoursa, A101, Şok..Bir de yöresel süpermarketler var.İzmir’deki Pehlivanoğlu, Gürmar, Barış gibi.

Migros’un temelleri 1954 yılında İstanbul Belediyesi'nin aldığı kararla, İsviçre'de "Ucuzluğun Kralı" sloganıyla bilinen Migros teşkilatının benzerinin Türkiye'de kurulması ile atılmış.. İstanbullulara tanzim satışlarını da sunan, dönemin İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Fahrettin Kerim Gökay tarafından açılıyor.1975 yılında Koç Topluluğu'ndan Vehbi Koç'un istek ve yönlendirmesiyle hisseleri Koç Holding tarafından devralınan Migros, 1991 yılında halka açılıyor. Migros daha sonra. Tansaş ve Kipa’yı da satın alıyor. Bugün şirket1858 Migros, 39 Macro Center ve 23 5M olmak üzere yurt içinde; yurt dışında ise Kazakistan ve Makedonya'daki 40 Ramstore ile hizmet veriyor. 2008'de Koç Holding hisselerini Moonlight Capital SA adlı İngiliz şirketine sattı. 2015 yılının ilk günlerinde de şirketin büyük hissesi (%40,25 ) Anadolu Grubu’na geçti. Migros'un cirosu  25 milyar civarında. 50000 e yakın çalışanı var.

Türk perakende sektörünün önde gelen markalarından olan BİM Birleşik Mağazalar A.Ş.’nin ortaklık yapısı ise şu şekilde: Merkez Bereket Gıda A.Ş.: %14,78 Naspak Gıda A.Ş.: %10, 67 Diğer: %3,02 Halka açık: %71,53. Şirket 2019 yılında bir önceki yıla göre yüzde 24 oranında büyüyerek 40 milyar TL ciro elde ettiğini açıkladı.

Zincir marketler, tutmazsa kapatırız anlayışıyla mağaza açmıyorlar. Bölge potansiyelini o kadar iyi analiz ediyorlar ki onların ayak izlerini takip ederek orayla ilgili çıkarımlar yapmak mümkün. Onca süpermarket varken neden özellikle Migros ve Bim’den söz ettim. Diyorlar ki bir bölgedeki Bim ve Migros sayılarına bakarak o bölgenin yaşam biçimi, ekonomik durumu ve siyasi eğilimleri hakkında fikir edinebiliriz. Migros market sayısının Bim adedine bölünmesiyle elde edilen bir parite var.

Parite’nin yüksek olduğu yerlerde siyasi olarak sosyal demokrat veya merkez sağ eğilim, Türkiye ortalamasının üstünde eğitim seviyesi, günün her saati yalnızken güvenle yürüyebilen kadınlar vs.

Paritenin düşük olduğu yerlerde fazla sayıda kıraathane ve çay ocakları, Türkiye ortalaması ya da altında eğitim seviyesi, muhafazakar ve milliyetçi oylar, sokaklarda genç ve erkek nüfus yoğunluğu vs.

İzmir’den birkaç örnek.. Seferihisar 1.2 , Bornova 2.9..Karabağlar 3.5 Bu ilçelerde yıllardır yerel yönetim seçimlerini CHP kazanıyor. ÜİK İzmir Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan çalışmada yüzde 0.80 oranıyla Çeşme 'okur yazar ilçe' lerin başında. Çeşme'yi Karşıyaka, Güzelbahçe, Karaburun ve Urla izliyor. Yüzde 5.08 olan Türkiye ortalamasının üzerine yüzde 5.20 ile çıkan Kiraz, İzmir'in 'en okumaz yazmaz ilçesi' . Kiraz’ı Ak Parti’li Belediye Başkanı yönetiyor. TÜİK verilerine göre İzmir'de en eğitimli nüfus Karşıyaka'da yaşıyor. İzmir’in bu güzel ilçesinde parite tahmin edebileceğiniz gibi yüksek. 1.45..Senelerdir CHP li başkanlar tarafından yönetilmekte.

Demek ki neymiş. Bana marketini söyle sana kim olduğunu söyleyeyim.