Pandemiyle birlikte köklü bir değişme uğrayan şeylerin başında iş hayatı geliyor. Şartları müsait iş kollarında evden çalışma düzenine geçilmesinin ardından işverenlerin kafasında bir soru belirdi: Evden çalışmada verim düşer mi?

Her şirket düzenli olarak verimlilik ölçümü yapmıyor. Ancak çoğu, uzun mesai saatleri ve sıkı gözetimin yüksek verim sağlayacağı yanılgısına düşüyor. Neyse ki evden çalışma bazı şirketlerin yeniden düşünmesini sağladı.

PwC gbi kamu kurumları ve özel kuruluşlara sektör odaklı denetim ve danışmanlık hizmeti sunan uluslararası şirketler ortaya çıkan tablodan evde çalışmayı kalıcı hale getirecek kadar etkilendi. Ancak bazı şirketler evden çalışmaya hala ısınabilmiş değil. Örneğin Goldman Sachs’ın CEO’su David Solomon evden çalışmayı mümkün olan en kısa sürede vazgeçilmesi gereken bir yanlış olarak görüyor.

Peki hangisi haklı?

Araştırma ve anketlerle verimliliği objektif şekilde ölçmek kolay değil.

‘Work After Lockdown’ projesinde 1085 kişiye evden çalışma ve verimlilik üzerine sorular yöneltildi.

Üretkenlik ölçütü olarak ‘çalışılan saat başına çıktı‘ kullanıldı. Çıktı burada söz konusu mal ya da hizmetlerin değerini ifade ediyor. Bu yöntemin kullanılması yalnızca çalışılan saatlerin uzunluğuna bakılmadığı anlamına geliyor.

Katılımcılara üretkenliğinin pandemi öncesine kıyasla değişip değişmediği soruldu. Yüzde 54’ü kapanma öncesine göre saat başına biraz daha fazla ya da çok daha fazla iş hallettiğini söyledi.

Bu rakam üretkenlik seviyesinin kapanma öncesine göre aynı kaldığını söyleyenlerle birleştirilince neredeyse yüzde 90’lık kesim üretkenliğini koruduğunu ya da geliştirdiğini ifade etti.

Başka araştırmalarla da örtüşen bu bulgu, 10 insandan sadece birinin kapanma sonrası verimliliğinin düşüşte olduğunu bildirmesi demek.

Peki evden çalışmak çoğu insanı daha verimli hale getirirken az sayıda insan için neden üretkenliğin düşmesiyle sonuçlandı?

Araştırma tam da burada akıl sağlığına yöneliyor. Katılımcılara akıl sağlığıyla ilgili sorular yöneltilerek yanıtlar Dünya Sağlık Örgütü’nün endeksi kullanılarak puanlandırıldı. Sonuçta daha yüksek verimliğin daha iyi akıl sağlığıyla ilişkili olduğu görüldü. Hatta en verimli çalışanların en verimsizlere göre akıl sağlığı puanlarının iki kat fazla olduğu ortaya çıktı.

Akıl sağlığının kötü durumda olmasının üretkenlikte düşüşe neden olup olmadığı ya da tam tersi verimliliğin akıl sağlığını geliştirip geliştirmediği verilere bakarak anlaşılamadı. Ancak her iki ihtimalin de doğru olabileceği ifade edildi.

Bu ilişkiyi anlamak adına insanların değişen koşullara uyum sağlama becerisi ve aksaklıkların üstesinden gelme kapasitesine bakıldı. Özdenetim olarak tanımlanan bu duruma sahip kişilerin bir göreve odaklanıp sonuç olarak daha fazla üretken olmasını bekleyen araştırmacılar umduğunu buldu. Veriler bunu destekledi.

Yüzde 90’ın üzerinde katılımcı bir iş üzerinde uzun süre konsantre olabildiğini belirtirken yüzde 94’ü işverenleri tarafından sağlanın özerkliği işle ilgili görevlerini yeniden düzenlemek için kullanabildiğini ifade etti. Yüzde 85’i düşüncelerini çalışırken dikkatleri dağılmayacak şekilde kontrol edebildiğini söylerken yüzde 83 bir kesinti sonrası yeniden konsantre olmakta zorlanmadığını belirtti.

Özdenetimin farklı boyutlarını ortaya kayan bütün bu göstergeler verimlilikle pozitif korelasyon içindeydi.

Pandemiyle birlikte evden çalışmanın getirdiği izolasyon hissi ve maddi kaygıların akıl sağlığını olumsuz etkileyebileceği bir gerçek. Dolayısıyla verimlilik hedefleyen işverenlerin çalışanların psikolojik olarak iyi durumda olması için yapacağı yatırımların değeri açıkça ortada.