2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'ndan yaptığı derlemeye göre, gümrüklerde ödemelerin 7 gün 24 saat elektronik olarak yapılabilmesini sağlamak amacıyla sürdürülen çalışmalarda önemli ilerleme sağlandı.

POS pilot uygulamasına ilişkin Esenboğa Gümrük Müdürlüğünde gerekli denemeler yapıldı. İpsala Gümrük Müdürlüğünde de ortak POS cihazlarından yol geçiş ücretleriyle trafik para cezalarının ödenmesine ilişkin pilot uygulama gerçekleştirildi.

Sistemin daha hızlı ve efektif çalışabilmesini temin amacıyla pilot uygulama sonuçları değerlendirilerek teknik çalışmalar yürütülüyor. Çalışmaların tamamlanmasıyla uygulama bütün gümrüklerde kullanılmaya başlanacak. Ayrıca, gümrük işlemlerinin kolaylaştırılması kapsamında ihracat yükü taşıyan araçların sınır kapılarında bekleme sürelerinin azaltılması için devreye alınan Randevulu Sanal Sıra (RSS) Sistemi'ne ilişkin iyileştirme ve geliştirme çalışmaları sürdürülüyor.

Bu yılın ocak-temmuz döneminde işlem yapılan toplam gümrük beyanname sayısı, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 17,7 artarak 4 milyon 508 bin 548'e yükseldi. Aynı dönemde ihracat ve ithalat yapan toplam firma sayısı da yüzde 131,9 artarak 244 bin 50'ye yükseldi.

Kaçakçılıkla mücadelede "yerli tarama sistemi" devreye girecek

Kaçakçılıkla mücadelede önemli bir yer tutan araç ve konteyner tarama sistemi sayısı bu yıl 72'ye yükseltildi ve bu alanda dışa bağımlılığı azaltmak için Yerli ve Milli Tarama Sistemi Projesi başlatıldı. Ön ve kritik tasarımları tamamlanan sistem, geçici kurulum sahasında entegrasyona ve nihai üretime hazır hale getirildi.

Ayrıca, tarama sistemlerinden alınan görüntülerin merkeze aktarılarak eş zamanlı incelemeye tabi tutulması ve makine öğrenmesi algoritmalarının geliştirilerek kaçak eşya tespitinin otomatik olarak yapılması amacıyla TÜBİTAK ile iş birliğiyle başlatılan Tarama Ağı Projesi'nde çalışmalar devam ediyor.

Risk Analizi Teknik Altyapısının Güçlendirilmesi (Veri Madenciliği) Projesi çalışmaları kapsamında ise risk analizlerinde etkinlik artırılırken yakalama oranları yükseltildi ve kaçakçılıkla daha etkin mücadele edilmeye başlandı.

e-İhale Sistemi'nden satışlar artıyor

Sonradan kontrol ve ikincil kontrol çalışmaları kapsamında veri madenciliği teknolojisi kullanılarak risk analizi temelli sistematik değerlendirmeler ve analizler gerçekleştirildi. Bu sayede yılın ilk yarısında 5 bin 671 firma incelenerek 377,7 milyon lira gelir sağlandı.

Tasfiyelik eşyanın satışı amacıyla kullanılan e-İhale Sistemi'nin üye sayısı 1,3 milyon oldu ve 2020'de bu sistem aracılığıyla gerçekleştirilen satışlardan elde edilen hasılat bir önceki yıla göre yüzde 19 artarak 443 milyon liraya ulaştı. e-İhale uygulamasıyla bu yılın 8 aylık döneminde 2 bin 490 araç ve 4 bin 898 eşya grubu olmak üzere 7 bin 388 satış işlemi sonuçlandı ve toplam satışlar bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 69 arttı.

İstanbul limanlarına tek kart uygulaması geliyor

Öte yandan, gelecek yıl gümrüklerde, uluslararası standartlar ve yükümlülükler doğrultusunda maliyetlerin azaltılması, ticaret ile seyahatin kolaylaştırılması, etkin kontrol yöntemlerinin uygulanarak kaçakçılığın önlenmesi, işlemlerde şeffaflığın ve öngörülebilirliğin esas alınması hedefleniyor.

Bu kapsamda, gümrük işlemleri için farklı kurumlardan temin edilen belgelerin tek başvuru noktasından elektronik olarak alınabilmesine yönelik çalışmalar tamamlanacak. Tek Pencere Sistemi'ne entegrasyon çalışmaları devam eden ve mevzuat değişiklikleri sonucu tespit edilen yeni belgelerin sisteme entegrasyonu sağlanacak.

Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahibi firmalara halihazırdaki düzenlemelerde tanınan kolaylıklar hayata geçirilecek. Bu statüye sahip firmaların kayıt yoluyla gümrük rejim beyanında bulunabilmesi için analiz çalışmaları ve teknik çalışmalar yürütülecek. Bu yıl 580 olan yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahibi firma sayısının gelecek yıl 600'e yükseltilmesi hedefleniyor.

Türkiye Gümrük Bölgesi giriş kapıları belirlenecek, söz konusu kapılarda Tarım ve Orman Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan denetimlerin, gümrük idaresinin mesai saatleriyle uyumlu şekilde gerçekleştirilmesi sağlanarak gecikmeler önlenecek.

Limanlara girişte tek kart uygulamasına geçilmesi planlanıyor. Bu kapsamda öncelikle İstanbul'daki limanlarda gerekli adımlar atılacak.

Kara sınır kapıları ve iç gümrüklerde tüm ödemelerin 24 saat kartlı ve elektronik sistemle yapılması sağlanacak. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı arasında sistem entegrasyonu tamamlanacak ve sistem tüm gümrük idarelerine yaygınlaştırılacak.

Milli Tarama Sistemi Alsancak Limanı'na kurulacak

Gümrük kontrollerinde ve kaçakçılıkla mücadelede, eşya, taşıt ve yolcu kontrollerinde ileri teknolojiye sahip sistemler ve uygulamalar imkanlar çerçevesinde yaygınlaştırılacak. İhtiyaç duyulan teknik cihaz, sistem, uygulama ve araçlar bütçe imkanları çerçevesinde temin edilecek. Milli Tarama Sistemi'nin Alsancak Limanı'na kurulumu ve performans testleri yapılacak. Tarama Ağı Programı, tarama sistemlerinin bulunduğu tüm idarelerde, merkezde ve yurt dışı gümrük idarelerinde kullanıma hazır hale getirilecek.

Tasfiye işlemlerinde etkinlik artırılacak ve süreçler hızlandırılacak. Bilge Sistemi ile Tasfiye Yönetim Sistemi arasında entegrasyona yönelik çalışmalar yapılacak.