KuzeyDoğa Derneğince kentte sürdürülen çalışmalar kapsamında, leyleklerin göç yollarının belirlenmesi amacıyla 2019 yılının haziran ayında 120 leylek yavrusu yuvalarında halkalandı.

Halkalanan leylekler bir süre Iğdır'da kalıp göç edebilecek seviyeye geldikten sonra kış mevsimini geçirmek için Iğdır'dan Afrika'ya göç etti.

Göçten dönen kuşların tespiti için gözlem çalışması yapan Aras Kuş Araştırma Merkezi ekibi, Tuzluca ilçesine gelen leylekler arasında "TLFA" kodlu bir leylekle karşılaştı.

Dürbünle gözlenen ve fotoğraf makinelerinin tele objektifleri aracılığıyla fotoğrafı çekilen leyleğin, 3 yıl önce Tuzluca ilçesine bağlı Turabi köyündeki elektrik direği üzerinde halkalanan 4 yavrudan biri olduğu belirlendi.

Aras Kuş Araştırma Merkezinde çalışma yapan Iğdır Üniversitesi Kuş Bilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdür Yardımcısı Ayşegül Çoban, AA muhabirine, 2019 yılındaki leylek halkalama çalışmalarının Türkiye'de önemli bir çalışma olduğunu söyledi.

Çalışmayla 120 leylek yavrusunun halkalanmasının kuş bilimi açısından ciddi getirileri olacağını belirten Çoban, "Bu bireylerin, bu türün, göç ettikten ne kadar süre sonra ana vatanına geri döneceği konusunda bilimsel veri yoktu. Bunu araştırmak üzere uluslararası proje oluşturduk, kendi ekibimiz ve İspanya'dan gelen halkalama uzmanı ekibimizle bu çalışmayı gerçekleştirdik." dedi.

"Artık erişkin bir birey olmuş"

Yapılan gözlem esnasında 3 yıl önce halkalanan yavruya rastladıklarını ve bunun ekipte ciddi heyecana yol açtığını anlatan Çoban, şöyle devam etti:

"12 köyde, 56 yuvada 120 yavruya halka taktık. Halka taktığımız yavrulardan birine çalışma alanımızda, gözlem esnasında bir elektrik direğinin üstüne konmuşken denk geldik. Halka kodunu kaydettik, sistemden kontrol ettiğimizde 24 Haziran 2019'da Turabi köyünde, 4 yavrunun olduğu yuvadaki ilk yavruya bu halkayı taktığımızı fark ettik. Artık erişkin bir birey olmuş, kendine yuva arama hareketlerinde bulunuyordu, diğer bireylerle de iletişim halindeydi. Genç ve tecrübesiz olduğu için mevcut büyük yuvalar değil de kolonilerin dışında, farklı bir alan bulmak üzere strateji geliştirmesi gerekiyor."

"3 yıl sonra ana vatanına geri döndü"

Halkalama çalışmasıyla kuş bilimi için güzel veriler aldıklarını ve çalışmalara devam ettiklerini belirten Çoban, şunları söyledi:

"Alanı taramaya devam ediyoruz, diğer hangi bireyler gelmiş, ne kadar sayıda yavru gelmiş ve bunlardan hangileri artık yetişkin bir halde burada bulunuyor diye araştırma yapıyoruz. Leylekler genel olarak Afrika'ya göç ediyor ancak erişkin hale gelene kadar oradan göç etmiyor. 3-4 yaşlarına ulaştıklarında tekrar üremek ve çoğalmak için ana vatanlarına geri dönüyorlar. Bu birey de 3 yıl sonra ana vatanına geri döndü.

Halkalama çalışmasıyla kuşların göç yolları belirleniyor

Halkalama çalışmalarında kurulan ağlara takılan ya da yaralı halde bulunup tedavi edilen kuşların ayaklarına görevlilerce, halkalama merkezine ait kodun ve kuşa verilen numaranın bulunduğu halkalar takılıyor.

Doğaya salınan bu kuşların, göç esnasında başka bir ülkedeki ağlara takılması, gözlemlenmesi, fotoğraflanması ya da ölü veya yaralı şekilde bulunmaları halinde ayaklarındaki kodlar, Sarfring (Afrika Halkalama Programı), SEEN (Güney Avrupa Halkalama Programı) ve EURING (Avrupa Halkalama Programı) gibi halkalama programlarına bildiriliyor. Bu programlar ise elde edilen verileri Türkiye Ulusal Halkalama Programı'na (UHP) bildiriyor.

UHP ise bu verileri halkayı takan istasyonla paylaşınca kuşun göç yolu ortaya çıkmış oluyor.