New York’ta yaşayan Açık Toplum Enstitüsünün 87 yaşındaki Onursal Başkanı Neier, İsrail’in Gazze’de 8 aydır sürdürdüğü saldırılarla ilgili soykırım tartışmalarını ve gelişmeleri AA muhabirine değerlendirdi.

Güney Afrika’nın 29 Aralık 2023'te İsrail aleyhine Uluslararası Adalet Divanında (UAD) soykırım davası açmasını o dönemde desteklemediğini belirten Neier, kalabalık kentlerde yaklaşık bir tonluk bombaların kullanılmasından ciddi rahatsızlık duysa bile bunun soykırım olduğunu düşünmediğini söyledi.

Neier, "Fakat o zamandan bu yana İsrail, Gazze'ye insani yardımların yapılmasını engelleme uygulamasını sürdürüyor ve Hamas’ın 7 Ekim’de yaptığı şeyde en az sorumluluğa sahip küçük çocukların çoğu acı çekiyor yani küçük çocuklar yetersiz besleniyor, bazıları açlıktan ölecek, bazıları da yetersiz beslenme nedeniyle ömür boyu fiziksel veya psikolojik zararlardan muzdarip olacak. İnsani yardımın sürekli engellenmesi, beni (Gazze’de) soykırımın gerçekleşiyor olduğu sonucuna götürdü." dedi.

UAD ve Uluslararası Ceza Mahkemesinin (UCM) İsrail konusundaki yasal girişimlerinin şu ana kadar müspet etki yarattığını belirten Neier, "Ama bu savaşı sonlandırabilecek kapasitede olduklarından emin değilim. Savaşın uzun süre devam edebileceğini düşünüyorum." şeklinde konuştu.

Neier, UAD ve UCM’nin, İsrail'e karşı aldıkları kararları uygulayacak kolluk güçlerinin bulunmadığını ve bunları uygulamak için BM üyesi ülkelerin hükümetlerine bağlı olduklarına dikkati çekti.

"Pek çok gencin Biden'ın performansından memnun olmadığını düşünüyorum"

ABD’de (Başkan Joe) Biden yönetiminin, bazı bombaların sevkiyatını geçici durdurmasına rağmen İsrail’e destek vermeyi sürdürdüğünü belirten Neier, Gazze'de yaşananların kasımda yapılacak başkanlık seçimlerine etkisinin olacağını söyledi.

Neier, "Pek çok gencin Biden'ın performansından memnun olmadığını düşünüyorum ancak (eski ABD Başkanı Donald) Trump'a da oy vereceklerini sanmıyorum. Evlerinde kalıp hiç oy kullanamayacaklarına inanıyorum. Biden, üniversite öğrencilerinin ve diğer gençlerin desteğini alamazsa bu, ona (seçimlerde) çok pahalıya mal olabilir." ifadelerini kullandı.

Biden’ın kariyeri boyunca İsrail’i desteklediğine dikkati çeken Neier, bu nedenle şu an farklı bir pozisyona geçmesinin çok zor olacağını, diğer yandan ABD toplumunun çoğunluğunun, özellikle Evanjeliklerin İsrail’e uzun yıllardır destek verdiğini savundu.

Neier, İsrail yanlısı lobilerin Kongre üzerinde etkisinin bulunup bulunmadığına ilişkin, "AIPAC’ın (Amerikan İsrail Siyasi Eylem Komitesi) bir miktar etkisinin olduğunu düşünüyorum ancak ABD'deki Evanjelik Hristiyanların etkisine göre yanından bile geçmediğine inanıyorum." dedi.

"Savaş sonucu Filistinlilerin İsrail’e her zamankinden daha fazla düşman olma ihtimali yüksek"

Neier, Biden’ın 29 Mayıs’ta ilk kez açıkladığı, İsrail’in sunduğu Gazze’de ateşkes önerisine ilişkin, "Bu savaşı sona erdirebilecek herhangi bir şey büyük bir başarı olacaktır. Umarım başarılı olur ama başarılı olacağından şüpheliyim. İsrail hükümetinin, Netanyahu'nun başbakanlık pozisyonunu koruyabilmesi için gerekli aşırıcı veya sağcı üyelere sahip olduğunu düşünüyorum. Bunların, İsrail hükümetinin bu ateşkes teklifine uymasını imkansız hale getirebileceklerine inanıyorum." görüşünü paylaştı.

Neier, Biden’ın dile getirdiği ateşkes önerisinin de başarısız olması durumunda neler yaşanabileceği konusunda şu değerlendirmelerde bulundu:

"Sanırım bölgede ne olacağını söylemek çok zor. İsrail, Hamas'ı yok edebilir ancak İsrail'in bu savaştaki tutumu nedeniyle pek çok Filistinlinin o kadar öfkeleneceğini, öne çıkacak diğer grupları destekleyeceklerini ve İsrail’e saldırılarda Hamas'ın oynadığı rolün aynısını hatta daha acımasız bir rol oynayacaklarını hayal edebiliyorum. İsrail'in, Filistinlilerin olup bitenlerden dolayı çok incinmiş ve mağdur olmuş hissetmelerini bir şekilde engelleyebileceğini düşünemiyorum ve bu savaşın sonucunda Filistinlilerin İsrail’e her zamankinden daha fazla düşman olma ihtimali yüksek."

ABD’nin sıklıkla gündeme getirdiği İsrail-Filistin sorununa ilişkin "iki devletli çözüm" önerisi konusunda da Neier, "Uzun vadede (belki) ancak iki devletli çözümden önce ortaya çıkan liderliği mümkün olduğu kadar yenilemek zorundayız. Ben iki devletli çözümü savunuyorum ama bunun yaşamım boyunca herhangi bir zamanda gerçekleşeceğini düşünmüyorum." dedi.

Aryeh Neier kimdir?

Almanya’nın Berlin şehrinde 1937’de Yahudi aileden doğan Aryeh Neier, 2 yaşındayken Nazi soykırımından kaçmak için ABD’ye geldi. Neier, ABD'de hukuk okudu ve New York Üniversitesinde dersler verdi.

Sivil özgürlük hareketinin dorukta olduğu 1963’te Amerika Sivil Özgürlükler Birliğine (ACLU) geçen Neier, uzun yıllar yöneticilik yaptı. 1978’de, daha sonra adı İnsan Hakları İzleme Örgütü olarak değişen Helskinki İzleme Örgütünün kurucuları arasında yer aldı.