İşte İsrail'in İran'a saldırısıyla ilgili bilinmesi gerekenler

ABD'li yetkililer İsrail'in Cuma günü sabahın erken saatlerinde İran'ı bir füzeyle vurduğunu ve bunun iki ülke arasında haftalardır tırmanan gerilimin ardından bir misilleme saldırısı gibi göründüğünü söyledi.

İsfahan bölgesine yapılan saldırının büyüklüğü ve hasarın boyutu konusunda birbiriyle çelişen iddialar var ve İran devlet medyası saldırının önemini küçümseyen bir tutum izliyor.

BBC'nin haberine göre saldırı, bölgesel rakipler arasındaki gerilimin haftalarca yükselmesinin ardından geldi.

İran-İsrail geriliminin kökenleri neler?
İsrail, Suriye'deki bir İran diplomatik yerleşkesine saldırmış ve İran da İsrail'e bir misilleme saldırı düzenlemişti.
Bir saldırı olduğunu nereden biliyoruz?
İsrail, Suriye ve Irak'ta İran destekli silahlı gruplara hedef aldığı bir çok saldırıyı genellikle teyit etmiyor.

Ancak ABD'li yetkililer CBS News'e Cuma günü erken saatlerde bir İsrail füzesinin İran'ı vurduğunu doğruladı.

Ne tür silahların kullanıldığı ya da nereden fırlatıldığı belli değil.

ABD kaynakları saldırıda bir füzenin kullanıldığını söylerken, İran küçük insansız hava araçlarının kullanıldığını belirtti.

İran hükümeti ülkeye erişimi sıkı bir şekilde kontrol ediyor. BBC'nin, olayın gece boyunca yaşandığı İsfahan'ın merkez bölgesine doğrudan erişimi bulunmuyor.

İsrail'in İran'a saldırısından sonra petrol ve altın fiyatları yükseldi
İsfahan
İran saldırı hakkında ne diyor?
İranlı yetkililer ve medya bir saldırı girişimi olduğunu doğruladı, ancak bunun önemini küçümseyen bir tutum izleniyor. Olayda can kaybı olduğuna dair bir bilgi yok.

İran'ın Fars haber ajansı, askeri üs yakınlarında patlamalar duyulduğunu ve hava savunma sistemlerinin devreye girdiğini söyledi.

Bir devlet medya kanalı İsfahan'daki bir generalin bölgede duyulan patlamaların "hava savunmasının şüpheli cisimlere ateş açmasından kaynaklandığını" ve herhangi bir hasar olmadığını söylediğini aktardı.

İran'ın Devrim Muhafızları'na yakın yarı resmi Tasnim haber ajansı, İsfahan'da vurulduğuna dair herhangi bir belirti görülmeyen bir nükleer tesisin videosunu yayınladı.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı İran'ın nükleer tesislerinde herhangi bir hasar olmadığını doğruladı.

İran Ulusal Siber Uzay Merkezi sözcüsü Hossein Dalirian, "sınırların dışından bir hava saldırısı olmadığını" söyledi.

İsrail'in "sadece başarısız ve küçük düşürücü bir İHA uçurma girişiminde bulunduğunu ama bunların düşürüldüğünü" söyledi.

İran saldırıdan hemen sonraki saatlerde ticari uçuşlara kısıtlamalar getirdi, daha sonra bu kısıtlamaları kaldırdı.

İran destekli silahlı grupların faaliyet gösterdiği Irak ve Suriye'de de gece boyunca patlamalar meydana geldiği bildirildi, ancak bunların İsfahan saldırısıyla doğrudan bağlantılı olup olmadığı net değil.

Suriye Savunma Bakanlığı, Suriye'nin güneyindeki bir hava savunma sahasının yerel saatle Cuma sabahı erken saatlerde bir İsrail füzesi tarafından vurulduğunu açıkladı. İsrail saldırıya dair bir açıklama yapmadı.

İran ve İsrail'in orduları ne kadar güçlü?
İsfahanKAYNAK,EPA
İsfahan neden hedef alındı ve neden şimdi?
İsfahan İran'ın merkezinde yer alan ve adını en büyük şehrinden alan geniş bir vilayet.

Bölgede büyük bir hava üssü, büyük bir füze üretim kompleksi ve birkaç nükleer tesis de dahil olmak üzere önemli bir askeri altyapı bulunuyor.

Bu son saldırı, İran'ın İsrail'e yüzlerce füze ve insansız hava aracı fırlatmasından birkaç gün sonra gerçekleşti ve bu olay iki ülke arasındaki gerilimde büyük bir tırmanış olarak değerlendirildi.

Geniş çaplı ve benzeri görülmemiş niteliğine rağmen İran'ın saldırısı büyük ölçüde başarısız oldu; füzelerin büyük çoğunluğu İsrail hava savunma sistemlerinin yanı sıra ABD, İngiltere ve diğer müttefiklerin yardımıyla düşürüldü.

İran bu saldırıyı, İsrail'in Nisan ayı başında Suriye'deki Tahran diplomatik yerleşkesini hedef alan ve yedi üst düzey askeri yetkilisinin ölmesine yol açan saldırıya misilleme olarak gerçekleştirdi.

İsrail bu saldırının da arkasında olduğunu kamuoyu önünde teyit etmedi ancak onun yaptığı genel kabul görüyor.

İranKAYNAK,EPA
Fotoğraf altı yazısı,İran ve İsrail büyük bir askeri güce sahip
İsrail ile İran arasındaki gerilim neden artıyor?
Bu son saldırının tam olarak ne anlama geldiği henüz netleşmedi ve İran'ın karşılık verip vermeyeceği henüz bilinmiyor.

BBC güvenlik muhabiri Frank Gardener'a göre, Cuma günkü saldırının ölçeği "sınırlı, neredeyse sembolik" ve muhtemelen çatışmanın daha ileri gitmemesini sağlayacak şekilde tasarlanmış.

BBC uluslararası editörü Jeremy Bowen'a göre İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, bazı generalleri ve siyasi müttefiklerinden İran'a karşı geri adım atması yönünde baskı görecek.

ABD ve diğer batılı müttefikleri, İran ile uzun süredir devam eden vekalet savaşını doğrudan bir çatışmaya dönüştürme riski taşıyan herhangi bir eylemde bulunmaması için İsrail'e baskı yapıyor.

Çatışmalardaki bu tırmanış, İsrail ordusunun İran destekli Hamas'a karşı Gazze'de yürüttüğü savaş ortamında gündeme geldi.

İsrail'de ve dünyada tepkiler ne oldu?
İsrail içinden gelen bazı tepkiler ülkedeki siyasi bölünmüşlüğü gösteriyor.

Aşırı milliyetçi Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir İran'a yönelik saldırıyı "zayıf" olarak nitelendirdi.

Bunun üzerine İsrail muhalefet lideri Yair Lapid, Ben Gvir'in görevden alınması çağrısında bulundu ve sözlerinin İsrail'le alay ettiğini ve utandırdığını söyledi.

İngiltere hükümeti saldırı konusunda spekülasyon yapmayacağını ancak İsrail'in "meşru müdafaa hakkını" kullanırken "ciddi bir tırmanıştan" kaçınması gerektiğini söyledi.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen tüm tarafları daha fazla eylemden kaçınmaya çağırdı.

İsfahanKAYNAK,GETTY IMAGES
Fotoğraf altı yazısı,İran'ın orta kesimlerindeki İsfahan vilayetinde patlamalar meydana geldiği bildirildi
Dünya ekonomisi nasıl etkilendi?
Orta Doğu'da tırmanan bir çatışmanın petrol arzını sekteye uğratabileceğine dair endişeler var.

Petrol fiyatları için uluslararası bir gösterge olan Brent ham petrolü, saldırının ardından %1,8 artışla varil başına 88 dolara yükseldi.

Petrol fiyatları başlangıçta %3,5'e kadar yükselmiş ancak saldırının sınırlı olduğu anlaşılınca fiyatlar dengelenmişti.

Belirsizlik dönemlerinde genellikle güvenli bir yatırım olarak görülen altının fiyatı, ons başına yaklaşık 2.400 dolara gerilemeden önce kısa bir süre rekor seviyeye yaklaştı.

Erdoğan değişim adımlarına start verdi!