Kastamonulu Şerife Bacı…

İstiklâl Harbi’nde İnebolu’daki cephâneleri kağnısıyla Ankara’ya taşırken 1921 yılının aralık ayında donarak şehîd oldu. Rivâyete göre cephâne ıslanmasın diye bebeğini kucağına alıp battaniyeyi cephânenin üzerine örtmüştü.

Gördesli Makbûle…

Daha bir yıllık evliydi. 7 Kasım 1921'de kocası Halil Efe ile Türk çetelerine katıldı. Yunanla savaştı. Kocayayla baskınında geri çekilen silah arkadaşlarına cesâret vermek için hızla öne atılınca başından vurularak şehîd oldu. 

Adanalı Rahmiye

Güney cephesinde Fransızlarla çarpışırken şehîd düştü. Ateş hattındaki arkadaşlarını korumak için öne atılmıştı. Bir çarpışmada Türk askerindeki yorgunluğu görünce, “Ben kadın olduğum hâlde ayakta duruyorum da siz erkek olarak yerlerde sürünmekten utanmıyor musunuz?” diyerek toparlanmalarını sağlamıştı.  

İzmirli….. 

Adı bilinmiyor. 98 yıl önce bugün Türk Ordusu İzmir’e girdi. Birliğin komutanı Teğmen Ali Rıza’yı karşılayan kalabalık, Hükûmet Konağı’nın balkonundaki Yunan bayrağının indirilip Türk Bayrağı çekilmesini istedi. Bu işi, arkadan gelen Yüzbaşı Şerafeddin Bey yapacaktı ama henüz gelmemişti. Ali Rıza Bey, ısrarlara dayanamadı. Bir bayrak istedi. Yunanlılar toplattığından ortada Türk bayrağı yoktu. O sırada kalabalığın içinden bir kadın, göğsünde sakladığı Al Bayrağı çıkarıp verdi. Geçici olarak bu bayrak göndere çekildi. 
……………………………

İzmirli Latife …

Babası, İzmir’in en zengin tüccarıydı. İngiliz ve Alman öğretmenlerden ders aldı. Arnavutköy Amerikan Koleji’nde okudu. Yurt dışında tahsiline devam etti. Sorbonne’da hukuk ve siyâset okudu. Piyano çalıyor, 5-6 dil biliyordu. Mükemmel bir biniciydi. 

İzmir işgal edilince âilesiyle ülkeyi terk etti. Fransa’nın sâhil cenneti Biarritz’de yaşadı. Latife’nin vatan aşkı, Sakarya zaferini öğrenir öğrenmez tavan yaptı ve babasını dinlemeyerek İzmir’e döndü.  Dedesinin köşküne yerleşti.

Latife, 9 Eylül’de İzmir’e ulaşan Mustafa Kemal ve arkadaşlarını misâfir etmek için mükemmel bir sofra hazırlattı. Özellikle kalamar tava nefisti. Fevzi Paşa hâriç, herkes kadeh kaldırdı. 

Latife Hanım hakkındaki bu bilgiyi, Yılmaz Özdil’in bugünki yazısından aldım. Sâdece bir yeri değiştirdim. Yılmaz Özdil, sanki Latife’nin babasının tâyini çıkmış gibi, “Memleket işgal edilince âilece Fransa’ya taşındılar.” diyor. Bizim oralarda buna, kaçmak, terk etmek deniyor.

Hakkını yemeyeyim, Özdil, Latife’nin çok büyük bir fedâkârlığını, özellikle yazmış. Nikâh esnâsında beyaz gelinlik değil, sâde bir elbise giyinmiş. Çünkü kayınvâlidesi vefat ettiği için vakarlı olmak zorundaymış. 

Evlenip Çankaya’ya yerleşen Latife’nin tamâmen batılı zevklerini ve kültürünü öve öve bitiremeyen Özdil, Fransa’dan getirtilen XV. Louis tarzı koltukları da unutmamış. Latife, çok zevkliymiş. Paris’ten Milano’dan giyinir, muhteşem açık büfe sofralar kurarmış vs. vs..

Boşanma sürecini ve sonrasını da yazan Özdil, yazısının sonunda niye bugün Latife’yi yazdığını da açıklamış.

İzmir, Mustafa Kemal’e bile boyun eğmeyen özgür kadınların şehriymiş. Latife, Mustafa Kemal’in bağımsız karakterli aşkıymış. 9 Eylül, Latife’nin hayâta karşı duruşuymuş. 

9 Eylül’ün Latife’nin hayâta karşı duruşu olduğu fikrine aynen katılıyorum.  

Harp başlayınca Fransa’ya kaç. Zaferden sonra gel ve Şerife’nin, Makbûle’nin, Rahmiye’nin şehâdetiyle kurtulan vatana sâhiplen. Muhtemel reisicumhur ile evlenip onu yönetmeye kalk. Başaramayınca da ihânete uğrayan âşık mağdûre ol. 

Yılmaz Özdil, keşki biraz Türk târihine ve Türk Milletine saygı gösterip Latife-Mustafa Kemal evliliğinin hakiki seyrini, Mustafa Kemal’in bu evliliği niçin sonlandırdığını, Latifeleri, Hâlideleri niçin yanından uzaklaştırdığını, mandacıların iktidar savaşlarını, levantenlerin iktidarı ele geçirme heveslerini dürüstçe yazsaydı.

Bugün 9 Eylül….

İstiklâl Harbi’ne Fransız olan bir levanten hanımın göklere çıkarılıp bugünün timsali olmasına, gönlüm râzı olmadı.

İzmir’in dağlarında ve aziz vatanın bütün dağlarında çiçekler açıyorsa Nene Hâtun’un torunları Kastamonulu

Şerife, Gördesli Makbûle, Adanalı Rahmiye ve daha niceleri sâyesindedir.

Rahmet ve minnetle anıyoruz. 

İzmir’in kurtuluşu, göğsünde bayrak saklayan İzmirli kadınların torunlarına kutlu olsun!