Bölgede 1065 yılında yaşanan büyük depremdeki çökmenin etkisi ya da suların yükselmesiyle gölün içine gömüldüğü tahmin edilen bazilikada, Kültür ve Turizm Bakanlığının izni ve Bursa Büyükşehir Belediyesinin desteğiyle, Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Şahin başkanlığında su altı kazıları sürdürülüyor.

Araştırma ekibi, ağustos ayının başından itibaren devam eden dalışlarda çok sayıda buluntu ile üzerinde Aziz Nikolas'ın ismi ve figürünün bulunduğu kolye ucunu gün ışığına çıkardı.

Bir hacıya ait olduğu düşünülen kolye ucunun bulunması, Amerikan Arkeoloji Enstitüsünce 2014'te dünya çapındaki en önemli 10 keşiften biri gösterilen bazilikanın o dönemde hacı kilisesi olduğuna dair işaret olarak değerlendiriliyor.

İznik Gölü Bazilikal Kilisesi Su altı Kazıları Başkanı ve BUÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şahin, AA muhabirine, bu yıl 3 Ağustos'ta başladıklarını dalışları geçen hafta sonunda tamamladıklarını anlattı.

Çalışmalarda raporlama dönemine geçtiklerini belirten Şahin, şunları söyledi:

"Bu sezon '12-B' olarak isimlendirdiğimiz alanda kazı çalışmalarına devam ettik. Burada kazı yaparken sorumuz şuydu: Kilisenin tamamı mı gömülerek terk edildi, yoksa sadece 'U' şeklindeki, havuz ya da kuyu olarak değerlendirdiğimiz bölüm mü gömülerek terk edildi? Geçmiş olduğumuz iki aylık süre zarfında şunu anladık ki sadece atrium (avlu) bölümünde bulunan 'U' şeklindeki yapı, yani kırılan mimari bloklarla gömülerek terk edilmiş. Bunun dışında yapı genelinde herhangi bir şekilde kırılan mimari bloklarla gömü söz konusu değil. Bunun anlamı, 'U' şeklindeki yapı kilisenin önemli bir bölümü olmalı ki gömülerek terk edilmiş ve daha sonra burası bir şekilde başkaları tarafından kullanılmasın istenmiş. Bu doğrultuda araştırmalarımız ve çalışmalarımız önümüzdeki kazı sezonlarında da devam edecek. Yani bu sırrı anlamaya çalışacağız."

"Buraya en azından bir hacının geldiğini gösteriyor"

Prof. Dr. Şahin, bu senenin önemli buluntuları arasında üzerinde Aziz Nikolas'ın bulunduğu bir kolye ucunun olduğunu vurguladı.

Aziz Nikolas'ın kimliği ve Hristiyanlık için önemine ilişkin bilgi veren Şahin, şu ifadeleri kullandı:

"Biz onu daha çok 'Noel Baba' olarak tanıyoruz. Aziz’in rölikleri (kutsal eşya ve parça) şu anda Demre'de değil ama kilisesi Demre'de. Şu açıdan çok önemli; buraya bir hacı kafilesinin geldiğini ya da en azından bir hacının geldiğini bize gösteriyor. Muhtemelen Kudüs'te hac ödevini yerine getirdikten sonra deniz yoluyla Demre'ye gelen bir hacı, Aziz Nikolas'ın kilisesini ziyaret etmiş ve oradan anı olarak bir kolye satın almış. Daha sonra kara yoluyla Efes üzerinden İznik'e gelmiş ve bizim şu anda kazı yapmış olduğumuz kiliseyi ziyaret etmiş ve bir anı olarak büyük bir ihtimalle kolyesini eğer düşürmediyse kiliseye bırakarak gitmiş. Bunun bizim açımızdan önemi; şu anda kazısını yapmış olduğumuz kilisenin orijinalde bir hacı kilisesi olduğunu yani burayı ziyaret eden insanların hacı olarak isimlendirilebileceklerini gösteren önemli yerlerden biri. Dolayısıyla bu senenin en önemli buluntusu olarak değerlendiriyoruz."

1. Konsil, İznik Gölü'ndeki bazilikada mı toplandı?

Şahin, ortasında Aziz Nikolas figürü, bir yanında yukarıdan aşağı "Hagios", diğer tarafında "Nikolaos" yazan kolye ucunun İznik Müzesi'ne teslim edildiğini dile getirdi.

Kazının 2023 dönemini haziran ayında başlatmayı planladıklarını ifade eden Şahin, "Bu sene oldukça geç kaldık, ağustos ayı oldukça geç bir tarih çünkü ekim ayıyla göldeki su sıcaklığı düşmeye başlıyor. Bu da dalış konusunda olumsuz koşullar ortaya çıkarıyor. Seneye en önemli amacımız 1. Konsil'in burada gerçekten toplanıp toplanmadığı konusunda önemli bilgi, bulgu ve belgelere ulaşmak. Bu konuda çalışmalarımızı sürdüreceğiz." diye konuştu.