Kabil havalimanı Afganistan’ın çevre ülkeler hariç dış dünyaya açılan tek giriş ve çıkış kapısıdır. Her ne kadar komşu ülkeler ile sınır kapıları olsa da Afganistan’ın modern dünya ile (Avrupa, Amerika, Afrika, Orta Doğu, Uzak Doğu…vb bölgeleri) bağlantısı Kabil havalimanı üzerinden sağlanır. Başka bir uluslar arası havalimanı da halen mevcut değildir. Bu Taliban’dan önce de böyleydi. Şimdilik Taliban ile de böyle görünüyor. Bu nedenle Kabil havalimanı Afganistan’ın kalbidir. Afganistan’ın uluslar arası camiadaki durumunu anlamak için Kabil havalimanına bakmak yeterlidir. Havalimanındaki uluslar arası uçuşlar hangi seviyede ise Afganistan’ın dış dünya ile etkileşimi de o seviyededir.Bu nedenle Kabil havalimanını işletmek Afganistan için sadece bir havalimanı işletmenin çok ötesinde önem taşır. Havalimanı işletmek oradaki tel örgülerle fiziki güvenliği sağlamak veya pasaport işlemlerini yapmak değildir. Havalimanını işletmek oradaki kafe ve restoranları işletmek de yani kantin işletmek de değildir.Ya da sadece uçakların inişine kalkışına karar vermek, pisti kontrol etmek veya kule faaliyetlerini yürütmek de değildir. Konu Kabil havalimanı olunca Kabil havalimanını işletmek hava sahası kontrol ve yönetiminin olmadığı Afganistan için hava sahası kontrol ve yönetimini sağlamak yani Afganistan’da uçan kuştan haberdar olmaktır. Yasal veya yasal olmayan yöntemlerle kimlerin Afganistana geldiğinin, silah ticaretinin, insani yardımların, çevre ülkelerden Afganistana yönelik hava saldırılarının veya Afganistan’dan çevre ülkelere yapılan hava saldırılarının ve karadan yapılan tüm faaliyetlerinin gözlemlenmesi (İHA’lar veya diğer gözlem uçakları ile) demektir. Havalimanının işletilmesi geliş ve gidişler de gelen ve giden personel ve malzemenin farkındalığı ile istihbarat faaliyetlerine temel oluşturur. Bu bilgilerin tamamı stratejik bilgidir. Havalimanını işleten, kontrol eden ve bu bilgilere sahip olan unsur tüm Afganistan, Orta Asya ve Güney Batı Asya için bu stratejik bilgilere de sahip oluyor demektir. Bu bilgilerin güvenlik için önemi dünyanın en uzak coğrafyasında dahi olsa hiç bir ülke için yadsınamaz. Teröristlerin ülkeye gelişi veya hangi ülkelere gittiği, ülkede ABD’den kalan silahların satılması için kimlerle görüşme yapıldığı, uyuşturucu ticareti, göç ve göçün akışı, hangi terörist unsurların kimlerle temas halinde olduğu gibi bilgiler ise Türkiye’nin güvenliği için çok önemlidir. Türkiye’nin güvenliği Afganistan’dan başlar diye daha önce defalarca ifade etmiştim. Bu tür bilgiler havaalanı yönetimi vasıtayla elimizde olduğunda ülkemize tehdit olacak hem terör unsurlarının bu bölgedeki iletişimine, bölgemize gelecek terörist akışına ya da silah alışverişi bilgilerine de ulaşmış olacağız. Unutmayalım ki daha önce ülkemiz de yapılan terör saldırının bazı failleri (örneğin yılbaşı gecesi yapılanReyna saldırısı) bu bölgelerden geldiler. Bu teröristlerin çoğu’da kara yolundan değil havayolundan geldiler. Bu tür bilgilere Türkiye’ye ulaşmadan henüz kaynağında ulaşmak ve bu unsurları kontrol etmek ise şüphesiz Türkiye’nin güvenliğine çok fayda sağlayacaktır. Diğer taraftan bu bilgilere sahip olmak bölgedeki diğer dost ülkelerin güvenliğine (Örneğin Orta Asya Türk Cumhuriyetleri) de olumlu katkı sağlayacak ve onların Türkiye’yi güvenilir ve vazgeçilmez bir ortak olarak algılamasını sağlayacaktır. Diğer taraftan Türkiye bölgede batı dünyası ile doğrudan iletişimde olan tek ülke olacaktır. Gerek bu tür bilgiler, gerekse havalimanı üzerinden batı ve Afganistan yönetimi üzerindeki kanal vasıtasıyla Türkiye batı ya karşı stratejik bir üstünlük yakalayacaktır. Bu stratejik üstünlük Mavi Vatan’dan Kıbrıs’a ve Doğu Akdeniz’e kadar bir çok jeopolitik alanda Türkiye’ye yeni fırsat kapıları açacaktır. Unutulmamalıdır ki Orta Asya’nın batı kapısı yani Kafkaslar’a (açılacak Zengezur koridoru işi daha da kolaylaştıracak ) Türkiye üzerinden ulaşılmaktadır. Güney kapı ise Afganistandır. Türkiye’nin Afganistan’da olması güney kapıda da Türkiye’yi öne çıkaracaktır. Orta Asya’nın Doğusu zaten Çin, Kuzeyi ise Rusya’dır. Bu nedenle batı dünyasının bu bölgeye doğudan ve kuzeyden ulaşması mümkün değildir. Tek yol Türkiye vasıtasıyla Batı ve Güney kapılardan olmak zorundadır. Bu jeopolitik olarak Türkiye için tarihi bir fırsattır. Bu fırsat Türkiye’ye sadece doğu da değil batı da yeni pencereler açacaktır. Çünkü havalimanını işletmek hangi uçağa slot yani iniş kalkış izinlerinin verilmesinden, zamanların belirlenmesine kadar bir çok kontrolü de havalimanını işleten unsura verecektir. Kaynak: Kabil havalimanını işletmek Türkiye için neden önemli ? - Prof. Dr. Poyraz Gürson