Hürriyet'den Oya Armutçu, okurları tarafından kendisine yöneltilen sorulara köşesinden cevap verdi. Armutçu, "Kira gibi yüksek aidat ödeyen kiracı okurlarım, dikkat! Aidatta, asansörün yenilenmesi, havuzun yapısal arızasının çözümü, bahçeye ağaç dikimi gibi ev sahibinin ödemesi gereken ortak site giderleri yer alıyor olabilir. Oysa bu giderleri kiracının değil ev sahibinin ödemesi gerekir." ifadelerini kullandı.

Armutçu'nun ilgili yazısı şu şekilde: 

Önce okurum M.Z.’nin sorusu:

 “Bir sitede kiracıyım. Asansör bozuldu ve yenisi yapılıyor. Site bahçesinde ağaçlar dikiliyor. 400 lira olan aidat 600 liraya çıktı. Yeni asansörün, site bahçesindeki peyzajın parasını ev sahibi yerine ben ödemiş olmuyor muyum? Ne yapabilirim?”

AİDAT HANGİ KRİTERLERE GÖRE BELİRLENİR?

 Okurum E.E. ise apartmanda oturuyor, aidatın nasıl ve neye göre belirlendiğini öğrenmek istiyor. E.E.’nin sorusu şu:

 “Giriş katında oturuyorum. Bina 3 katlı, asansör yok. Biz aidat ödemesini kata göre yapıyorduk. Yani giriş kattan düşük, yüksek kattan yüksek aidat toplanıyordu. Bu hesaplama doğru mu?”

 KMK’DA KATA GÖRE AİDAT TOPLAMA UYGULAMASI VAR MI?

 Okurum E.E. ve diğer okurlarımın benzer sorularını Kat Mülkiyeti Kanunu (KMK) hükümleri ışığında yanıtlamak mümkün. Aidatı apartman ve sitelerin aylık/yıllık giderlerini karşılamak için kat maliki ya da kiracılardan toplanan bedel olarak tanımlamak mümkün. KMK’nın “Anagayrimenkulün genel giderlerine katılma” başlıklı 20. maddesindeki aidatın (avans) ne şekilde toplanacağı açıkça düzenlenmiş durumda. Bakın şöyle:

 “Kat maliklerinden her biri aralarında başka türlü anlaşma olmadıkça:

 a) Kapıcı, kaloriferci, bahçıvan ve bekçi giderlerine ve bunlar için toplanacak avansa (aidat) eşit olarak

 b) Anagayrimenkulün sigorta primlerine ve bütün ortak yerlerin bakım, koruma, güçlendirme ve onarım giderleri ile yönetici aylığı gibi diğer giderlere ve ortak tesislerin işletme giderlerine ve giderler için toplanacak avansa kendi arsa payı oranında katılmakla yükümlüdür.

 c) Kat malikleri ortak yer veya tesisler üzerindeki kullanma hakkından vazgeçmek veya kendi bağımsız bölümünün durumu dolayısıyla bunlardan faydalanmaya lüzum ve ihtiyaç bulunmadığını ileri sürmek suretiyle bu gider ve avans payını ödemekten kaçınamaz.”

 Kata göre aidat ödemesi KMK’da yok. E.E.’nin komşularından birinin itirazı halinde, KMK’daki şekliyle yeniden aidat belirlenebilir. Ancak apartman yönetim kurulunda karar alınmış ve kimsenin de itirazı yoksa kata göre aidat toplama uygulaması devam edebilir.

 YENİ ASANSÖRÜN PARASINI KİRACI MI EV SAHİBİ Mİ ÖDER?

 Kira gibi yüksek aidat ödeyen kiracı okurlarım, dikkat! Aidatta, asansörün yenilenmesi, havuzun yapısal arızasının çözümü, bahçeye ağaç dikimi gibi ev sahibinin ödemesi gereken ortak site giderleri yer alıyor olabilir. Oysa bu giderleri kiracının değil ev sahibinin ödemesi gerekir.

 Okurum M.Z.’nin sorusuna dönersek, aidatın içindeki yeni asansörün yapımı, bahçeye ağaç dikimi ve peyzaj giderlerini ödemekle yükümlü değil. Yeni asansörün yapım gideri ev sahibi tarafından karşılanmalı. M.Z.’nin, ev sahibi ile konuşarak, bu giderleri kiradan düşmesi ya da ev sahibinin ödemesini istemesi mümkün. Bu noktada bir ayrıntıya dikkat edilmeli. Kiracılar toplanan aidattan karşılanan tüm asansör, havuz ve bahçe giderlerinden muaf değil. Kiracılar asansörün periyodik işletme giderinden sorumlu. Bahçeye yeni ağaçların dikilmesi, peyzaj maliyeti ev sahibine ait. Ama bahçenin sulanması giderlerini kiracı ödemeli.

Havuz konusunda da durum aynı. Havuzun yapısal bir arızasının giderilmesi ya da yeni havuz yaptırılması maliyeti ev sahibine ait. Ancak havuzun günlük bakım, kimyasal personel giderleri aidatta kiracıya da ait.

 YAŞLI KADININ KIZINDAN AİDAT İSTENEBİLİR Mİ?

 BİR site yöneticisi ise yaşlı annesi ile aynı dairede oturan kendi işyeri ve arabası olan kızının 3 aydır aidat ödemediğini, kadının maaşı olmadığını, evde ise haciz edilecek bir eşya bulunmadığını belirterek, aidatı kızından nasıl alabileceğini soruyor. KMK hükümlerine göre mal sahibi yaşlı kadın gibi kızı ya da oğlu ile oturan kişiler “kiracı” ve “mal sahibi” sıfatları taşımasalar bile o dairede sürekli oturdukları için aidat istenebiliyor. Site yöneticisi okurum da kızından aidatı talep edebilir. Aidat ödenmezse ne olur?

 AİDAT ÖDENMEZSE NE OLUR?

 Bütün uyarılara rağmen aidatı ödemeyen daire sahipleri hakkında dava açılıp, icra takibi başlatılabilir. Gider veya avans payını ödemeyen kat maliki hakkında, diğer kat maliklerinden her biri veya yönetici tarafından, yönetim planına, KMK ve genel hükümlere göre dava açılabilir, icra takibi yapılabilir. Aidat ödemelerindeki gecikmelerde ise gecikilen günler için aylık yüzde 5 gecikme faizi alınır.  Aidat ödemek kanuni bir yükümlülük ve kaçışı yok.