Anadolu Ajansının (AA) Cumhuriyet'in 100. yıl dönümü dolayısıyla hazırladığı dosya haberler kapsamında bu haberde Kırgızistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Moldogaziyev, tarihi ve güncel Kırgızistan-Türkiye ilişkilerini, Türkiye ile eğitim, sağlık ve ticaret alanındaki işbirliğinin önemini ve Türkiye'nin rolünü AA muhabirine anlattı.

Kırgızistan ve Türkiye'nin ortak bir tarih, kültür, dil, gelenekler gibi derin bağlarla birbirine bağlı iki devlet olduğunu belirten Moldogaziyev, Kırgız-Türk halklarının ilişkilerinin Osmanlı İmparatorluğu'na kadar uzandığını ifade etti.

Moldogaziyev, "Mesela, Kırgız savaşçılar, Anadolu Türkleriyle omuz omuza savaşarak İznik'in fethine katkı sağladı. Osmanlı Sultanı Orhan Gazi döneminde, Kırgız kahramanların anısına bir türbe inşa edilmesi talimatı verildi. İznik'te inşa edilen bu türbe, Kırgızlar Türbesi veya Kırgız Savaşçıları Anıtı olarak biliniyor." diye konuştu.

Kırgızistan'ı ilk tanıyan ülke Türkiye oldu

Türkiye Cumhuriyeti'nin, Kırgızistan Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını ilk tanıyan ülke olduğunu söyleyen Moldogaziyev, "Türkiye ile 32 yılda stratejik ortaklık düzeyine ulaşan ilişkilerimize büyük değer veriyoruz." ifadesini kullandı.

Moldogaziyev, iki ülke arasındaki stratejik ortaklığın temel belgelerinin, Kırgızistan ve Türkiye Cumhurbaşkanları tarafından 24 Ekim 1997'de imzalanan "Ebedi Dostluk ve İşbirliği Anlaşması", 1 Temmuz 1999'da yayımlanan "Türkiye ve Kırgızistan: Birlikte 21. Yüzyıla" bildirisi ile 2011'de imzalanan "Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Kurulmasına İlişkin Ortak Açıklaması" olduğunu vurguladı.

İki ülke arasında başta siyasi, ekonomik, ticari, askeri, kültür, eğitim, sağlık, ulaştırma alanlarında olmak üzere çok boyutlu işbirliğinin sürdüğünü söyleyen Moldogaziyev, ülkeler arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasından bu yana çeşitli alanlarda 100'den fazla anlaşma ve protokol imzalandığını ifade etti.

Ortak ticaret hacmi 1 milyar doları aştı

Moldogaziyev, Türkiye'nin, Kırgızistan'ın ana ticaret ve yatırım ortaklarından biri olduğunu vurguladı.

Kırgız-Türk ilişkilerinde ekonomik işbirliğine öncelik verdiklerini belirten Moldogaziyev, "Ülkelerimiz arasındaki ticaret hacmi 2022'de 1 milyar 22 milyon dolar olarak gerçekleşti." dedi.

Türkiye ile kültürel, insani, bilimsel ve eğitim alanlarında etkileşim içinde olduklarını ifade eden Moldogaziyev, karşılıklı işbirliği konularıyla ilgili şu değerlendirmede bulundu:

"Türkiye üniversitelerinde Kırgızistan Cumhuriyeti uyruklu 1500 öğrencimiz burslu ve burssuz eğitim görüyor. Kırgızistan'da, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu öğrencilerin sayısı 400'den fazla. Bu öğrencilerin çoğunluğu Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesinde eğitim görüyor. Türkiye Maarif Vakfı, Bişkek'te 2021 yılında ilk okulunu açtı. Yine Türkiye tarafından Bişkek'te kurulan Kırgızistan-Türkiye Dostluk Hastanesi 2021 yılında hizmet vermeye başladı. İki ülke arasında imzalanan protokolle, 2019'da bir yıl süreyle Kırgızistan'daki ağır hastalara Türk kliniklerinde ücretsiz tedavi olma imkanı verildi. Türkiye'deki askeri okullarda, 1993 yılından bu yana 400'e yakın öğrencimiz eğitim gördü. Öte yandan, Ankara'da, Kırgız tarihi şahsiyetlerinden Kurmancan Datka, düzenlenen programda anıldı ve Keçiören'de Manas Kahramanı Anıtı açıldı."

Moldogaziyev, Kırgızistan'ın ev sahipliğinde üç kez düzenlenen Dünya Göçebe Oyunları'nda biriken "muazzam" deneyimi, 2022'de İznik'te düzenlenen 4. Dünya Göçebe Oyunları'nda Türk tarafı ile paylaşılmasından duyulan memnuniyeti dile getirdi.

Kırgızistan, Türkiye ile olan ortak projelerle gurur duyuyor

Moldogaziyev, Kırgızistan halkının, Türkiye ile olan eğitim ve sağlık alanındaki ortak projelerle gurur duyduklarını anlattı.

Bakan Yardımcısı, iki ülkenin ortaklaşa hayata geçirdiği en iyi projelere örnek olarak, Bişkek'te 1995'ten bu yana faaliyet gösteren Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesini ve 2021'den bu yana Bişkek'te hizmet veren Kırgızistan-Türkiye Dostluk Hastanesini gösterdi.

Moldogaziyev, Kırgızistan-Türkiye Dostluk Hastanesine benzer hastanelerin ülkenin diğer bölgelerinde de kurulmasını ve ağır hastaların Türkiye'de tedavi edilmelerini öngören projenin yeniden hayata geçirilmesini arzu ettiklerini kaydetti.

Türkiye dünyanın birçok bölgesinde lider konumda

Moldogaziyev, Türkiye'nin, Kırgızistan için son derece önemli bir ortak olduğunun altını çizerek Türkiye'nin dünyanın birçok bölgesinde lider konumda yer aldığını vurguladı.

Türkiye ile tüm alanlarda işbirliği konularına önemle yaklaştıklarını ifade eden Moldogaziyev, dünyada güvenlik alanındaki zorlukların ve ticaret alanındaki sıkıntıların iki ülkeyi sıkı işbirliğine zorunlu kıldığını söyledi.

Moldogaziyev, sözlerini şöyle tamamladı:

"Türkiye, zengin bir tarihe ve stratejik konuma sahip bir ülke. Türkiye bugün küresel ve bölgesel ilişkilerde önemli bir rol oynuyor. Türkiye'nin liderliği, çok kutuplu bir uluslararası sistem içinde büyüyen bir güç merkezi olarak küresel önemini artırıyor ve bu da onu Orta Asya'da ve Türk dünyasında daha etkili hale getiriyor. Kardeş ülke Türkiye, her Kırgızistan vatandaşının kalbinde yaşıyor. Kırgızistan da her Türkiye vatandaşının kalbinde yaşıyor. Biz bununla gurur duyuyoruz."