Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mimarlık Fakültesi Yerleşim Arkeolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Kazı Başkanı Prof. Dr. Burcu Erciyas, Karadeniz Bölgesi'nin iç kesimlerinde, Yeşilırmak yayı üzerinde, bugünkü Tokat sınırları içinde kalan Komana Antik Kenti'ndeki arkeolojik çalışmaların 2004 yılından beri devam ettiğini söyledi.Kazı ve yüzey araştırması çalışmalarında 2018 sezonuna kadar Danişmend, Selçuklu, Osmanlı ve Bizans dönemlerine ait iskan tabakaları, mezar alanları ve kiliseler ortaya çıkartıldığını anlatan Erciyas, buluntuların, Komana'nın kilit pozisyonunun anlaşılmasına ışık tutuğunu vurguladı.

Bilimsel çalışmaların temel amaçlarından birinin, Komana'nın Helenistik dönemde uluslararası önemini ortaya koymak olduğuna işaret eden Erciyas, şunları kaydetti:
 

"Kazı çalışmalarında 2020 yılında yeni bulgulara ulaştık. Bunlardan belki de en ilginci, Mısır'dan gelmekteydi. Üzeri hiyeroglif yazılı ve bir böcek biçimindeki skarabe, yani bir muska veya mühür, Komana'nın uluslararası ilişkileri ile ilgili çok önemli bir buluntu olarak kayıtlara geçti. Diğer envanterlik buluntularla Tokat Müzesi'ne teslim edilen skarabe üzerinde, milattan önce 1479-1429 yılları arasında Mısır'ın 18. Hanedanlığı'nda hükümdarlık yapmış III. Thutmosis'in isminin yazdığı anlaşılmıştır. Yapılan incelemeler sonunda hükümdara ait skarabelerin kullanımının milattan önce 4-3. yüzyıla kadar devam ettiği, hatta Anadolu coğrafyasında da daha önce yapılmış arkeolojik kazılarda karşılaşıldığı görülmüştür."
 

Komana Pontika Antik Kenti

Kaynaklara göre, Mitridat Krallığı'nın yönetiminde önemli bir kültür merkezi olan ve Roma İmparatorluğu döneminde de özerkliğini koruyan Komana Pontika, Anadolu tanrısı Ma'ya adanmış kutsal bir alandı. Aynı zamanda ticaret merkezi olan bölge, o dönemde düzenlenen festivaller, zengin pazar yeri ve kenti çevreleyen verimli arazisiyle Anadolu'nun tüm bölgelerinden ziyaretçi çekiyordu.

ODTÜ ve TÜBİTAK tarafından da desteklenen Komana Pontika Arkeolojik Araştırma Projesi, Orta Karadeniz bölgesinin klasik çağ kenti Komana Pontika'nın konumunu belirlemek ve kent dokusunu anlamak amacıyla 2004 yılında uygulamaya konulmuştu. Gümenek Hamamtepe bölgesindeki yüzey araştırmalarının ardından antik kentin gün yüzüne çıkartılması için kazı çalışmaları başlatılmıştı.