Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, YÖK Ulusal Tez Merkezinin, üniversitelerde hazırlanan yüksek lisans, doktora, tıpta ve diş hekimliğinde uzmanlık ve sanatta yeterlik tezlerinin toplanarak açık erişimde öğrenci ve araştırmacıların hizmetine sunulduğu Türkiye'deki tek tez merkezi özelliğini taşıdığını belirtti.

Bilgiye açık erişimin sağlanarak, bilimsel çalışmalara katkı sunmak amacıyla "Yeni YÖK" olarak 2019'da "Açık Bilim ve Açık Erişim" çalışmalarını başlattıklarını ifade eden Saraç, açık bilim ve açık erişimin, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin ilk kalkınma planı olan On Birinci Kalkınma Planı'nda "Eğitim" başlığı altında "Üniversitelerin dijital çağa ayak uydurması ve bilgiye ulaşımda açık erişim ve açık bilim uygulamalarının hayata geçirilmesi amacıyla açık erişim altyapıları ile uyumu sağlanacaktır." şeklinde yer aldığını dile getirdi.

YÖK Başkanı Saraç, 2020 yılı Cumhurbaşkanlığı Programına giren açık erişimin, Yükseköğretim Kurulu tarafından araştırma üniversitelerinin performans izleme kriterleri arasına da eklendiğini belirtti.

Açık bilim ve açık erişim çalışmalarının planlanması, yürütülmesi ve koordine edilmesiyle bütün üniversitelerde uluslararası standartlarda "Açık Akademik Arşiv Sistemi" kurulması ve Avrupa açık erişim alt yapısıyla bütünleşmesi kapsamında, YÖK bünyesinde "Yükseköğretim Açık Bilim ve Açık Erişim Çalışma Grubu" oluşturulduğunu kaydeden Saraç, bu çalışma grubunun hazırladığı eylem planı çerçevesinde üniversitelere gönderilen genelgede, açık bilim ve açık erişim konusunda atılacak somut adımların da belirtildiğini aktardı.

Araştırmacılar için cazibe merkezi haline geldi

Yükseköğretim kurumlarına örnek teşkil etmesi amacıyla hazırlanan "Açık Bilim ve Açık Erişim Politikası"nın üniversitelerle paylaşıldığını kaydeden Saraç, bu çalışmaların yanı sıra dijitalleşme konusunda da önemli adımlar attıklarına işaret etti.

Dünyayı etkisi altına alan, küresel Kovid-19 salgını döneminde, atılan bu adımların olumlu yansımalarının görüldüğünü bildiren Saraç, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Salgın döneminde Ulusal Tez Merkezi adeta bilimsel araştırma yapanlar için bir cazibe merkezi haline geldi. Bu da YÖK'ün 2019'da başlattığı 'Açık Bilim ve Açık Erişim' çalışmalarının önemini gösterdi. Kovid-19 salgını döneminde, üniversitelerde hazırlanan yüksek lisans, doktora, tıpta ve diş hekimliğinde uzmanlık ve sanatta yeterlik tezlerinin toplandığı ve açık erişimde akademisyenlerin, öğrencilerin ve diğer araştırmacıların hizmetine sunulduğu ülkemizdeki tek merkez olan YÖK Ulusal Tez Merkezinden yararlanma istatistiklerinde artışlar kaydedildi. Küresel salgının ülkemizde yayılmaya başladığı mart ayında YÖK Ulusal Tez Merkezinden indirilen tez sayısı 1 milyon 5 bin 124 iken bu sayı, nisanda 1 milyon 830 bin 367'ye, mayısta ise mart ayına göre yaklaşık yüzde 110 artışla 2 milyon 116 bin 560'a ulaştı. 1 Mart-31 Mayıs tarihleri arasında YÖK Ulusal Tez Merkezi'nden indirilen toplam tez sayısı 4 milyon 952 bin 51'e yükseldi."

YÖK Başkanı Saraç, YÖK'ün öğrenci ve akademisyenlerin nitelikli bilimsel yayınlar üretmesi için çalışmalarına devam ettiğine de vurgu yaptı.

Dijitalleşme çalışmalarını sürdürdüklerini dile getiren Saraç, şöyle devam etti:

"Bunun yanı sıra 'Açık Bilim ve Açık Erişim' çalışmaları çerçevesinde, Bilgi İşlem ve Yayın ve Dokümantasyon Daire Başkanlığımızın ortaklaşa yürütmekte olduğu 'YÖK Açık Bilim Sistemi Yazılım Projesi' çalışmaları da hızla devam ediyor. Bu sistem sayesinde, üniversitelerde hazırlanan lisansüstü tezler ile bilimsel faaliyetler sonunda ortaya çıkan makale, kitap, kongre bildirileri ve diğer yayınların bibliyografik denetimi sağlanarak, açık erişimde olarak araştırmacıların hizmetine sunulacak."