Türk tarımının tıkandığını ve çıkış yolu aradığını belirten İzmir Tire Süt Kooperatifi Başkanı Mahmut Eskiyörük, “Tarım sektörü enfeksiyon kaptı. Bu enfeksiyonu ağrı kesiciyle iyileştirmeye çalışıyoruz. Bu da tedavi edilemez hale getiriyor” dedi.

Gereken tedavinin kooperatifçilik olduğuna dikkat çeken Eskiyörük, “Üreticiyi kurtarmadan tüketiciyi kurtaramazsınız. Üreticiyi korumak da düşük girdi maliyetiyle, ürünün verimini artırmakla ve pazarlama güvencesiyle olur” diye konuştu.

Reçete kooperatif

Tire’de geliştirdikleri kooperatifçilik modeliyle 2 bin çiftçi ortaklarına gübre ve mazot gibi girdileri toplu alımla piyasa şartlarının yüzde 15 altında sunduklarını anlatan Eskiyörük, bu modeli ülke tarımına da reçete olarak sunuyor. Bu modelle Tire’deki süt üretimini, Türkiye ortalamasının 6 katı üzerine çıkardığını vurgulayan Eskiyörük, “Türkiye’deki üreticiler ineklerinden yılda 4 ton süt sağarken, Tire’deki üreticiler 7 ton süt sağmaya başladı” dedi.

Fiyatlar katlanarak artacak

Tarımdaki yüksek girdi maliyetlerinin çiftçiyi ekemez hale getirdiğini, tüketiciyi de pahalı gıdaya mahkûm ettiğini söyleyen Mahmut Eskiyörük, “Üretici şu an çok büyük bir mağduriyet yaşıyor. Zarar ettiği için üretemez hale düştü. Ürünler de pahalılaştı. Bugün yaşanan bu. Bundan sonra gıda fiyatları katlanarak artacak” dedi.

Köylü korkutuldu

Tanzim gibi geçici çözümler yerine büyükşehir belediyelerinin küçük üreticiyi ve kooperatifleri desteklemesi gerektiğine değinen Eskiyörük, “Her ilçenin belediye başkanı, o bölgede üretim yapan çiftçinin ürününü pazarlamalı. Tire Süt olarak bizi İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin desteklemesiyle İzmir’de kooperatifçilik oranı Türkiye’nin 3 kat üzerine çıktı. Yeni dönemde seçilen tüm belediye başkanları da tarımda ‘banane’ dememeli. Ürünün paketlenmesi, soğuk hava gibi altyapıları oluşturup üreticinin yanında olmalı. Ucuz gıdanın bir yolu da bu” ifadesini kullandı.

Türkiye’de geçmiş yıllarda kooperatifçilikle ilgili yanlış bir algının oluşturulduğuna, üreticinin sırtından haksız kazanç sağlayanların köylüyü “kooperatifçilik komünistliktir” diyerek korkuttuğuna dikkat çeken Eskiyörük, “Kooperatifler geçmişte amaç dışı çalıştı, siyasetin arka bahçesi oldu. Ben şimdi Anadolu’yu gezip, bizim modeli anlatarak bunu kırmaya çalışıyorum. ‘Ne zaman ki birlikte üretmeyi, pazarlamayı öğrendiniz ancak o zaman kurtulabilirsiniz’ diyorum. Türkiye’de gençler köylerini terk ediyor. Bunun sebebi çiftçiliğin zor olması değil, güvencesiz olması. Gençler ne zaman ‘ben de annem ve babam gibi çiftçi olacağım’ derse, Türkiye tarımı o zaman kurtulur. Bu güvenceyi sağlamak da kooperatifçilikle mümkün” diye konuştu. 

Tire’de iki yıl önce açtıkları Çiftçi Market’te, üreticilerin ürünlerini tüketiciye ulaştırdıklarını da anlatan Eskiyörük, “Biz üretip satıyoruz, tanzim gibi alıp satmıyoruz. Yani üreticimiz cebinde beş kuruş para olmadan hem gübre, mazot ve yem alıyor hem de evinin ihtiyacını Çiftçi Market’ten karşılıyor. Raflardaki tüm ürünler kooperatif ürünü ve raflar Türkiye’deki tüm kooperatiflere açık. Et ve süt ürünleri, zeytinyağı, çay ve bal var. Bu ürünler piyasadaki ürünlerden daha kaliteli ve doğrudan üreticiden sunulduğu için yüzde 5 daha ucuz” dedi.

Kaynak: Gamze Bal/Cumhuriyet