İnternet teknolojilerinin gelişimi ile birlikte birçok cihaz artık kablosuz olarak internete erişebiliyor ve bu sayede birbirleriyle haberleşebilirken, uzaktan kontrol de edilebiliyor. Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü (EEME / IEEE) tarafından standartlaştırılan Wi-Fi sayesinde bu kullanım senaryoları mümkün hale geliyor.

Bu makalemizin bu seferki konusu ise biraz daha farklı olacak. Temel olarak yine bir kablosuz iletişim teknolojisinden bahsedeceğiz, ancak burada radyo sinyalleri değil, ışıklar devreye girecek.

Li-Fi nedir?

Li-Fi teknolojisi, adını Light Fidelity kelimelerinin kısaltmasından alıyor. Kablosuz formdaki optik ağ teknolojisi, cihazların arasında kablosuz iletişimin sağlanması ve verinin iletimi için LED ampulleri kullanıyor. Diğer bir ifade ile, LED ışık dalgaları aracılığıyla kablosuz bir şekilde verilerin aktarılmasına olanak sağlayan bir optik ağ teknolojisi olarak ifade ediliyor. Kablosuz bağlantı türü olarak da bilinen Li-Fi teknolojisi, verilerin iletilmesini bir başka ifade ile veri aktarımı için gereken sinyal gönderimini LED’leri kullanarak gerçekleştiriyor.

Veri aktarımı konusunda güvenli bir teknoloji olan Li-Fi teknolojisi, kısıtlı kapsama alanı özelliği ile de bilinmekte. Li-Fi’ın verilerin aktarılması konusunda güvenilir olmasına ek olarak; kapsadığı alan itibariyle kısıtlı olması nedeniyle genellikle alternatif olarak kullanılıyor. RF ağı için tamamlayıcı şeklinde kullanılan Li-Fi Teknolojisinin temeli 2011 yılında atıldı. İlgili teknolojiye olan ihtiyaç ise, diğer kablosuz bağlantı yöntemlerinin hem yavaş hem de yetersiz kapasite sunması.

Emsallerine kıyasla çevre dostu sayılan Li-Fi teknolojisi, karbon ayak izini azaltması nedeniyle de merak konusu oluyor. Li-Fi teknolojisi ile günümüzde sıkça duyduğumuz Wi-Fi arasında bazı ortak ve farklı yönler bulunuyor. Verilerin aktarılmasını sağlayan Li-Fi ve Wİ-Fİ teknolojileri ilgili aktarımı elektromanyetik olarak gerçekleştiriyor. Her iki teknolojinin birbirinden farklılaştığı en önemli nokta ise, Wİ-Fİ veri aktarımı için radyo dalgalarını kullanıyor iken; Li-Fi teknolojisinde verilerin iletilmesi için LED ışık dalgaları kullanılıyor. Daha net ifade etmek gerekirse, sağlıklı ve çevre dostu olması nedeniyle Li-Fi teknolojisi daha çok araştırılıyor. Günümüzde ise radyo dalgalarını kullanarak verilerin iletilmesini sağlayan Wİ-Fİ’nin yerini Li-Fi teknolojisinin alıp almayacağı çok konuşuluyor. İlerleyen dönemlerde yaygınlaşması beklenen Li-Fi Teknolojisi ile alakalı çalışmalar ise devam etmekte.

Li-Fi için deyim yerindeyse “kablosuz fiber internet” diyebiliriz aslında.

Li-Fi tam olarak ne işe yarıyor?

Yukarıda bahsettiğimiz kablosuz optik ağ teknolojisi Li-Fi, LED ışıklarını kullanarak verilerin iletilmesini sağlıyor. Çevre dostu ve sağlıklı olması nedeniyle de Wİ-Fİ kullanıcıları tarafından sıklıkla merak edilen konular arasında yer alıyor. Verilerin daha hızlı bir şekilde aktarılması, kullanıcı yoğunluğunun ve talebin artması nedeniyle Li-Fi teknolojisi sıklıkla gündeme geliyor.

İlerleyen zamanlarda yaygınlaşması beklenen Li-Fi teknolojisi ile beraber kullanıcıların yoğunluğunun azaltılması ve verilerin normalden daha hızlı aktarılması söz konusu. Radyo sinyalleri yerine ışık dalgaları yoluyla verilerin hızlı bir şekilde aktarılmasını sağlarken güvenilir bağlantı sağlaması ile de Wİ-Fİ’yi geride bırakması öngörülüyor. “Hız ve kesintisiz bağlantı benim için önemli!” diyorsanız, Li-Fi teknolojisi ışık hızında bağlantısı sayesinde verilerinizi normale göre daha hızlı iletmenize yardımcı olacak. İnternet üzerinden film izlemeyi ve film indirmeyi sevenler için de Li-Fi teknolojisinin kısa süre içerisinde büyük çaplı filmleri indirebilecekleri bağlantı teknolojisi olabileceği düşünülüyor.

Li-Fi nerelerde kullanılabilir?

Kullanıcıların bir diğer merak ettiği konu ise Li-Fi teknolojisinin çalışma şekli ve uygulama alanları oluyor. Bilgisayarınızdan ya da tabletinizden veri iletimi sağlamak için LED ampullerden yayılan ışığı kullanan bir teknoloji olarak öne çıkıyor. LED ışıktan gelen sinyallerin alınması için alıcı bulunmasına karşın; ışıktan gelen sinyallerin LED ampullere geri gönderilmesi için ise verici mevcuttur.

Bir ağ içerisine birden fazla ışık eklenebilen Li-Fi teknolojisi sayesinde kullanıcılar herhangi bir bağlantı kaybı yaşamadan ışıklar arasında geçiş yapıyor. Li-Fi teknolojisinde verilerin aktarılmasını sağlayan LED ampullere yakın olmak da gerekmez. Doğrudan bir ampul altında olmaya gerek kalmadan bağlantı sağlanabilmesi mümkün.

Li-Fi’ın avantajları

Görünür ışık tayfı (VLS) kullanmanın en önemli avantajlarından biri, ortak bir kullanım olmaması ve radyo frekansı tayfından daha fazla bant genişliği sunmasıdır. 428 THz ile 750 THz arasında değişen görünür ışık spektrumu, tüm radyo frekansı spektrumundan 10.000 kat daha büyük bir kapasite sunar ve özellikle yüksek frekans bant genişliğine yönelik artan müşteri talebi ile Spektrum Krizine yol açan baskıları da azaltır.

Li-Fi teknolojisine yönelik yapılan laboratuvar testleri, mevcut Wi-Fi sistemlerinden yüz kat daha hızlı, saniyede 1.5 GB’lık on sekiz film indirebilecek kadar hızlara ulaşabileceğini gösteriyor.

Li-Fi’nin bir diğer önemli avantajı, radyo sinyallerini engellememesi ve bu nedenle hastaneler ve uçaklar gibi parazitin sorun olduğu yerlerde, petrol-kimya tesisleri ve nükleer enerji üretim istasyonları gibi diğer kısıtlı ortamlarda kullanılabilmesidir. Li-Fi ayrıca su altı ve yer altı madenleri de dahil olmak üzere radyo frekansının imkansız olduğu alanlarda kullanılma potansiyeline sahiptir.

VLS’deki dalgalar duvarlardan geçemez, bu da Li-Fi’yi bitişik bir odadan hacklenemeyen güvenli bir sistem haline getirir. Bu özellik ayrıca sistemi daha az parazite maruz bırakır. Li-Fi, Wi-Fi ile birlikte kullanılabilir ve kullanıcılara herhangi bir zamanda en iyi ağ seçeneğini kullanma fırsatı sunar.

Li-Fi ayrıca, Wi-Fi’den potansiyel olarak daha ucuz ve enerji açısından daha verimli olma avantajına sahiptir, çünkü LED aydınlatma binalarının artan kullanımının bir sonucu olarak, gerekli altyapı zaten mevcuttur. LED, akkor ve flüoresan teknolojilerinden daha yüksek maliyette kalsa da, çok daha uzun bir kullanım ömrü sağlıyor.

• Hız – Işık tayfı, Wi-Fi’den 100 kat daha fazla veri alarak radyo dalgalarının devreye girdiği spektrumdan neredeyse 10.000 kat daha yüksektir. Saniyede 224 GB veri gönderebilir.
• Verimli ve Daha Ucuz − Li-Fi, LED ampullerin özelliklerinden dolayı Wi-Fi’den daha verimli ve daha ucuzdur. Yönlendiriciler, modemler vb. dahil bilgisayar cihazları olmadan çalışabileceği için evlerde ve şirketlerde maliyetleri düşürecektir.
• Güvenlik − Radyo dalgaları, duvarlardan geçebildikleri için ağınızın dışındaki kişiler tarafından kesilebilir ve bilgilerinizin güvenliği düşüktür. Ancak ışık, opak nesneler üzerinden geçmez. Bu sayede oldukça güvenli bir teknolojidir.
• Kullanılabilirlik − Li-Fi ile her ışık kaynağı bizi internetle buluşturabilir. Söz konusu teknoloji halka açık olduğundan, sokak lambaları, bina ışıkları vb. aracılığıyla erişilebilir.

Li-Fi’ın dezavantajları

Li-Fi’nin en büyük dezavantajı, sinyalini engelleyebileceği için doğrudan güneş ışığı altında dış mekanlarda kullanılamamasıdır. Bu nedenle Li-Fi esas olarak binalarda veya kapalı alanlarda kullanıma uygun bir teknolojidir.

Li-Fi, esasen doğrudan bir görüş hattı gerektirir, bununla birlikte duvarlardan ve diğer nesnelerden yansıyan ışık da kullanılabilir, ancak bu hızın oldukça düşmesine yol açar. Doğrudan bir görüş hattı gerektiren Li-Fi teknolojisi duvarları geçemez. Ancak bu dezavantaj, daha önce bahsedilen güvenliği sağlar ve bu nedenle hem bir dezavantaj hem de bir avantaj olarak kabul edilebilir.

Li-Fi’ın geleceği

Li-Fi pazarında büyük ölçüde taşınabilir cihazların artan kullanımına ve mobil uygulamaların popülaritesine atfedilebilecek yoğun bir ilgi ve büyüme var. Bu büyümenin yanı sıra, Li-Fi’nin sağlayabileceği yüksek hızlı veri iletişimine yönelik talepte de bir artış mevcut.

Li-Fi’ın, başlangıçta 5G bağlamında tamamlayıcı bir kablosuz erişim olması ve iç mekan bağlanabilirliğini ve kapasitesini artıran hibrit bir sisteme katkıda bulunması bekleniyor. Li-Fi, yeni siber güvenli kablosuz ağları, akıllı ulaşım sistemlerini ve sağlık izleme uygulamalarını birlikte kolaylaştırabilecek akıllı aydınlatma için işlevsellik de sunabilir. Söz konusu teknoloji, Akıllı Binalarda aydınlatma altyapılarının geliştirilmesinde de itici bir güç olabilir.

Toplu Li-Fi dağıtım olasılığı gerçeğe daha da yaklaştıkça, ağ altyapısı satıcıları, aydınlatma şirketleri, son kullanıcılar, telekom sağlayıcıları, çip üreticileri, cihaz üreticilerinden oluşan bir pazar yapısıyla birlikte ortak bir teknik standarda ihtiyaç duyulacaktır.

Li-Fi yoksa ne yapacağız?

Li-Fi henüz evlerimizde kullanılabilecek kadar geliştirilmiş bir teknoloji değil, ancak üzerinde çalışılıyor. Peki bu durumda ne yapacağız? Li-Fi teknolojisi evlerimize girene kadar, mevcut Wi-Fi teknolojimizi gözden geçirip, yapılması gereken iyileştirmeleri ve yükseltmeleri yapmak ve kablosuz internet deneyimimizi iyileştirebilmek yapabileceğimiz en makul çözümler olacaktır.