Mars, günümüzde çöl bir gezegen fakat keşif aracı, antik bir nehir deltasının tam dibinde duruyor.

Bu belirgin tezat, bilim insanlarının kafasını onlarca yıldır karıştırıyor; özellikle de Mars’ta akan nehirlerin olduğu zamanlarda, gezegenin bugün Dünya’ya düşen güneş ışığının üçte birinden daha az ışık aldığı düşünüldüğünde.

Fakat Chicago Üniversitesi’nde çalışan gezegen bilimci, jeofiziksel bilimler yardımcı profesörü ve başka dünyalardaki iklimler konusunda uzman olan Edwin Kite’ın yeni çalışmasında, bir bilgisayar modeli yardımıyla umut verici bir açıklama ileri sürülüyor: Mars’ta daha önce buzlu, yüksek irtifalı bulutlardan oluşan ince bir katman olmuş olabilir ve bu katman, sera etkisini meydana getirmiş olabilir.

“Elimizdeki kanıtlar ile bu durumu fizik ve kimya bağlamında açıklama kabiliyetimiz arasında can sıkıcı bir kopukluk bulunuyor” diyor Kite. “Bu hipotez, söz konusu boşluğu kapatmak için yeterli görünüyor.”

Bilim insanlarının daha önce ileri sürdüğü birden fazla açıklamanın hiçbiri işe yaramamış. Mesela bazıları, gezegene çarpan dev bir asteroitin gezegeni ısıtacak kadar çok kinetik enerji yaydığını ileri sürmüş. Fakat yapılan başka hesaplamalar, bu etkinin sadece bir iki yıl devam edeceğini göstermiş. Üstelik antik nehir ve göl izleri, söz konusu ısınmanın en az binlerce yıl sürmüş olabileceğini gösteriyor.

Araştırmacılara göre Mars zemininin büyük kısımlarını kaplayan buzlar olsaydı, düşük irtifalı bulutları destekleyen yüzey nemi ortaya çıkardı fakat bulutlar, gezegeni fazla ısıtmazdı; hatta güneş ışığını yansıtarak soğumasına bile yardımcı olabilirdi.

Fakat kutuplarda veya dağların tepelerinde olduğu gibi sadece bazı yerlerde buz olsaydı, yerdeki hava çok daha kurak olurdu. Bu koşullar, yüksek bir bulut katmanını destekler ve bu bulutlar, gezegenleri daha kolay ısıtmaya yatkınlık gösterirdi.

Kite şöyle aktarıyor: “Bizim modelimiz, suyun ilk zamanlarında Mars’ın atmosferine girdiğinde, orada epey uzunca bir süre kalacağını ileri sürüyor; bir yıla yakın bir süre… Daha sonra, uzun ömürlü ve yüksek irtifalı bulutlar için uygun şartlar oluşturuyor.”