Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) temmuz ayında Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzde 2,37 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 79,6'ya yükseldiğini açıklamasının ardından TCMB'nin Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.

Rapora göre, temmuz ayında tüketici yıllık enflasyonu enerji grubunda gerilerken, diğer gruplarda yükseldi. Enflasyondaki artışa en belirgin katkı temel mal ve hizmet gruplarından geldi. Bu dönemde uluslararası emtia fiyatlarının etkileriyle rafine petrol ve ana metal fiyatlarında gerileme gözlense de özellikle diğer enerji kalemlerinin etkisiyle üretici enflasyonundaki yükseliş sürdü.

Bu görünüm altında B ve C göstergelerinin mevsimsellikten arındırılmış aylık değişimi temmuzda bir önceki aya göre artışa işaret ederken, göstergelerin yıllık enflasyonlarındaki yükseliş devam etti.

Söz konusu gelişmelerle temmuzda önceki aya göre yıllık tüketici enflasyonuna katkı temel malda 1,44 puan, hizmette 0,75 puan, alkol-tütün-altın grubunda 0,45 puan ve gıdada 0,32 puan artarken, enerjide 1,98 azaldı.

Kirada aylık artışlar hızlandı

Hizmet fiyatları temmuzda yüzde 3,20 artarken, grup yıllık enflasyonu 2,76 puan yükselişle yüzde 51,45 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon lokanta-otelde sınırlı bir miktar geriledi, diğer alt gruplarda ise yükseldi.

Ulaştırma hizmetlerinde fiyatların yüzde 5,01 artmasıyla alt grubun yıllık enflasyonu yüzde 90,71'e ulaştı. Lokanta-otel alt grubunda fiyat artışları yüzde 2,49 ile hız keserken, yıllık enflasyon yüzde 79,14 oldu. Kira alt grubunda ise temmuzda aylık artışlar yüzde 4,24 ile hızlandı. Diğer hizmetlerde genele yayılan fiyat artışları gözlenirken, haberleşme alt grubunda internet ücretleri öne çıktı.

Temel mal fiyatları temmuzda yüzde 3,67 artarken, grup yıllık enflasyonu 6,07 puan artışla yüzde 70,93'e yükseldi. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda artış kaydetti. Altın hariç dayanıklı mal fiyatları temmuzda ayında yüzde 3,85 artarken, bu gelişmede yüzde 5,44'le beyaz eşya ve yüzde 4,34'le otomobil fiyatları ana belirleyici oldu. Böylelikle bu alt grupta yıllık enflasyon yüzde 84,93'e ulaştı.

Diğer temel mallarda fiyat artışları ise grup geneline yayılmakla birlikte ilaç, evle ilgili temizlik malzemeleri ve kişisel bakım ürünleri öne çıktı. Böylece grup aylık enflasyonu yüzde 4,47 olarak gerçekleşti.

Öte yandan, giyim ve ayakkabı grubunda fiyatlar mevsim normalinin aksine yüzde 1,74 artarken, yıllık enflasyon 5,10 puan yükselişle yüzde 31,45'e ulaştı.

- Enerji grubunda akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün etkisi hissedildi

Enerji fiyatları temmuzda yüzde 3,13'e gerilerken, grup yıllık enflasyonu 22,06 puanlık düşüşle yüzde 129,27'ye indi. Bu gelişmede uluslararası ham petrol fiyatlarındaki geri çekilmeyi takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen düşüşün etkisi hissedildi.

Akaryakıt fiyatları temmuzda yüzde 8,18 azalırken, alt grup yıllık enflasyonu 37,11 puan düşüşle yüzde 214,87 seviyesine geriledi. Tüp gaz fiyatları da uluslararası gelişmelerden olumlu etkilendi ve yüzde 3,98 düşüş kaydetti. Diğer yandan, şebeke suyu fiyatlarındaki artış eğilimi devam etti.

Gıda ve alkolsüz içecek fiyatları temmuzda yüzde 3,15 artarken, grup yıllık enflasyonu 0,72 puan yükselişle yüzde 94,65'e çıktı. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 0,65 puan düşüşle yüzde 91'e geriledi, işlenmiş gıdada ise 1,98 puan artışla yüzde 98,02'e yükseldi. İşlenmemiş gıda grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler son 2 aydır gerileme kaydeden taze meyve-sebze fiyatlarında bu dönemde yükselişe işaret etti. Diğer işlenmemiş gıda kaleminde yumurta, pirinç, patates ve bakliyat fiyatlarındaki artış dikkati çekti. İşlenmiş gıda fiyatlarında görülen yüzde 3,61'lik artışta ise ekmek-tahıllar ile kahve-çay-kakao ve alkolsüz içecek alt grupları öne çıktı.

Alkollü içecekler ve tütün ürünleri fiyatları, sigara fiyatlarındaki vergi ayarlamasının sınırlı etkisinin yanı sıra üretici firmalar kaynaklı yapılan artış sonucu temmuzda yüzde 6,85 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 82,66'ya çıktı. Bu dönemde alkol-tütün grubunun aylık tüketici enflasyonuna katkısı 0,30 puan oldu.

- Üretici fiyatlarında genele yayılan fiyat artışları devam etti

Yurt içi üretici fiyatları temmuzda yüzde 5,17 artarken, yıllık enflasyon 6,30 puan yükselişle yüzde 144,61 oldu.

Alt gruplar geneline yayılan fiyat artışları temmuz ayında da devam ederken, elektrik, doğal gaz, temel eczacılık ürünleri ve tütün ürünlerindeki fiyat artışları dikkati çekti.

Öte yandan, uluslararası petrol ve endüstriyel metal fiyatlarındaki gerilemenin üretici fiyatları üzerindeki etkileri sınırlı da olsa gözlenmeye başladı. Bu dönemde rafine petrol ürünleri ve ana metal fiyatları düşüş gösterdi.