Bir Mısır tapınağının yeniden keşfedilmesinden 200 yıldan fazla bir süre sonra, bir Alman-Mısır araştırma ekibi, yaklaşık 2.000 yıllık yazıtların orijinal renklerini ortaya çıkardı.

Kalın kurum ve kir katmanlarından arınmış olan rölyefler ve yazıtlar artık parlak renklerde yeniden görülebiliyor. Mısır bilimci Profesör Christian Leitz liderliğindeki proje, ilk kez eski Mısır takımyıldızlarının isimlerini ortaya çıkaran yeni yazıtlar da keşfetti.

(Sakkara’da Antik Heykeller ve Tabutlar Bulundu)

Restorasyon çalışmaları, Tübingen Üniversitesi Eski Yakın Doğu Çalışmaları Enstitüsü (IANES) ve Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı arasında bir işbirliği ile yapıldı.

Restore edilmiş bir sütun başlığı renkli dekorasyonu gösteriyor.
Tapınak, Mısır’daki Luksor’un 60 kilometre güneyindeki Esna’da bulunuyor. Yalnızca giriş kısmı (pronaos olarak adlandırılan) bir bütün olarak kalmış durumda. 37 metre uzunluğunda, 20 metre genişliğinde ve 15 metre yüksekliğindeki kumtaşı yapı, Roma İmparatoru Claudius’un (MS 41-54) gerçek tapınak binasının önüne konumlandırılmış durumda ve muhtemelen onu gölgede bıraktı. Çatı, 24 sütunla desteklenen ve 18 sütunun başlıkları farklı bitki motifleri ile süslenen bir yapı olma özelliğini taşıyor. Tübingen Mısırbilimci Daniel von Recklinghausen, “Mısır tapınak mimarisinde bu mutlak bir istisna.” diyor.

Süslemeler üzerindeki çalışmalar muhtemelen 200 yıl kadar sürdü. Esna tapınağı, astronomik tavanı ve özellikle hiyeroglif yazıtları ile ünlü. Bunlar, günümüzde korunan ve zamanın dini fikirlerini ve alandaki kült olaylarını anlatan en yeni tutarlı hiyeroglif metinler olarak kabul ediliyor.

Bir frizin detayı. Kabartma, yerel tanrı Khnum (solda) ve güneş tanrısı Behedeti (sağda) tarafından çerçevelenen Hadrian adını içeriyor.
Şehir merkezinin ortasındaki konumu, muhtemelen girişin korunmasına ve Mısır’ın sanayileşmesi sırasında diğer eski yapıların olduğu gibi yapı malzemeleri için bir taş ocağı olarak kullanılmamasına katkıda bulunmuştu.

Tapınak, modern şehrin bir parçasıydı. 19. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına ait kartpostallarda görülebileceği gibi, evler ve kulübeler tapınak duvarlarının bir kısmına inşa edildi. 19. yüzyılın ilk yarısında, salon geçici olarak pamuk deposu olarak hizmet verdi.

Restorasyondan önce bir sütun başlığı.
Napolyon’un zamanında olduğu gibi, pronaos, eski Mısır tapınak mimarisinin ideal bir örneği olarak kabul edildiğinden uzman çevrelerde dikkat çekti. Gerçek zenginlik, yazıtlar, tapınağın kazısı ile ilerleyen ve yazıtları tam olarak yayınlayan Fransız Mısır bilimci Serge Sauneron (1927-1976) tarafından tanındı. Ancak orijinal renkler olmadan, Sauneron onları kurum ve kuş pisliği katmanlarının altında tanıyamazdı.

Günümüzde katmanlar kaldırıldı ve tapınak, yaklaşık 2.000 yıl önce yapılmış hali gibi kısmen görünüyor. Buna ek olarak, günümüzde Mısır bilim araştırması için yeni yaklaşımlar sunuyor.

Restorasyondan sonra bir sütun başlığı
Christian Leitz, “Sauneron’un keşfettiği hiyeroglifler genellikle çok kabaca oyulmuş şekildeydi ve ayrıntılar yalnızca renkli boyanarak anlaşılabiliyordu. Bu durum yazıtların ancak ilk versiyonlarının araştırıldığını gösteriyor. Ancak şimdi son durumunun bir resmini alabiliyoruz.” diyor.

sna tapınağının tavanındaki Mısır takımyıldızları, yazıtlar henüz bilinmiyor. Sağda, koç başlı bir bokböceği biçimindeki doğurüzgarı görülüyor.
Astronomik tavanın bulunduğu alanda pek çok yazıt kabartma olarak değil, sadece mürekkeple boyanmış durumdaydı. Leitz, “Daha önce kurumun altında tespit edilmemişlerdi ve şimdi parça parça açığa çıkıyorlar. Burada, örneğin daha önce tamamen bilinmeyen eski Mısır takımyıldızlarının adlarını bulduk.” diyor.

Mumya şeklinde bir takımyıldızının temsili.
2018’den beri, iki Tübingen araştırmacısı, boya katmanlarını ortaya çıkarmak, korumak ve belgelemek için Mısırlı yetkililerle birlikte çalışıyor. Koronavirüs salgını sırasında bile, çalışmalar 15 restoratörden oluşan bir Mısır ekibi ve Mısır Bakanlığı’ndan bir baş konservatör tarafından sürdürülüyor. Düzenli aralıklarla, sonuçlar fotoğraflı olarak kaydediliyor. Tübingen Üniversitesi’nde buluntular içerik açısından değerlendiriliyor ve yayınlar aracılığıyla kamuoyuna sunuluyor.