ABD'nin Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nde (NASA) görevli gökbilimciler, galaksimizin dışından gelen ve izah edemedikleri şaşırtıcı bir ‘sinyal’ keşfetti. Bilim insanları, esrarengiz sinyali fark ettikleri sırada, Fermi Gama ışını Uzay Teleskobu’ndan elde edilen 13 yıllık verileri gözden geçiriyordu. NASA’ya bağlı Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Francis Reddy, “Galaksimizin dışındaki şaşırtıcı ve henüz açıklanamayan bir unsurdu” dedi.

Güçlü teleskoplar, gözlerimizin görebildiğinden binlerce ilâ yüz milyarlarca kat daha büyük enerjik ışık patlamaları olan gama ışınlarını algılayabilir. Çoğunlukla yıldızlar patladığında ya da nükleer bir patlama meydana gerçekleştiğinde ortaya çıkarlar. Ekip, tamamen başka bir şey aradığı esnada alternatif bir sinyale rastladı.

"Bu tam olarak tesadüfi bir keşif"

Maryland Üniversitesi ve NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde kozmolog olan Alexander Kashlinsky, ulaştıkları bulguları Amerikan Astronomi Derneği’ne sunarken, “Bu tam olarak tesadüfi bir keşif” diyerek “Gökyüzünde aradığımızdan farklı bir bölgede, aradığımızdan çok daha güçlü bir sinyal keşfettik" bilgisini paylaştı.

Bilim insanları, ‘kozmik mikrodalga arka plan’ ya da kısaca ‘CMB’ adıyla bilinen, ilk atomları yaratmak için gereken en eski gama ışını unsurlarından birinin peşindeydi. CMB, bir ucunun diğerinden daha sıcak ve yoğun olduğu bir ‘dipol’ (çift-kutuplu) yapıya sahip. Gökbilimciler genelde Güneş Sistemi'mizin hareketinin bu yapıyı yarattığını düşünüyor.

Ne var ki araştırmacılar bundan ziyade, benzer bir yönden gelen ve şu ana dek saptadıkları en enerjik kozmik parçacıklardan bir kısmını barındıran ve izah edilemeyen bir diğer unsurun yaydığıyla neredeyse aynı büyüklükte bir sinyal keşfetti. Goddard’dan astrofizikçi Chris Shrader, “Bir gama ışını dipolü keşfettik; ne var ki, zirvesi güney göğünde yer alıyor, CBM’lerden uzaklarda ve büyüklüğü, devinimimizden beklenilenden 10 kat daha büyük” dedi.

Bulguların ayrıntılarını aktaran makale Astrophysical Journal Letters dergisinde yayınlandı.

2017'de keşfedilen bir kaynakla bağlantılı olabilir

Bilim insanları, keşfin, 2017 yılında Arjantin’deki Pierre Auger Gözlemevi tarafından gözlemlenen kozmik bir gama ışını kaynağıyla ilişkili olabileceğini düşünüyor. Gökbilimciler, benzer yapıları hesaba katıldığında, bu iki olgunun tanımlanamayan tek bir kaynaktan yayılmış olabileceğine inanıyor. Esrarengiz kaynağı keşfetmeyi ya da her iki unsur hakkında da alternatif açıklamalar geliştirmeyi umuyorlar.

NASA’nın bu şaşırtıcı keşfi, gökbilimcilerin dipol yapısının nasıl meydana geldiğine ilişkin görüşleri teyit etmesine ya da bunlara karşı çıkmasına yardım edebilir.

Araştırma makalesinin ortak yazarı Fernando Atrio-Barandela da “CMB dipolünün büyük boyutları ve istikametiyle ilgili tartışma, bizlere çok erken evrende işleyen fiziksel süreçlere, muhtemelen saniyenin trilyonda birinden daha genç olduğu zamana bir bakış imkânı sağlayabilir” dedi.