NURAY BAŞARAN

BÜROKRAT; bir devlet kurumunda çalışan üst düzey yöneticidir. Siyasetçilerden farklı olarak seçim yoluyla değil, atama yoluyla göreve gelir.
 

Ama son yıllarda atama şekilleri ya da ‘Çukurambar Borsası’ndaki şekil ve işlevlerine göre,  buradaki kriterler de değişime ve dönüşüme uğramış durumda.

 Ana sorun bürokratın seçiminde;  liyakatın değil de, işe yarama, bizden olma, eş dost- akraba işi, biat …gibi özelliklere  göre seçimin yapılıyor olmasında. 
Bu durumda, atama sebepleri ve şekilleri de elbette farklılık gösteriyor. Durum böyle olunca da ortaya bambaşka bir tablo çıkıyor.

Eskiden en alt kademede memur olarak işe başlayan, zaman içerisindeki tecrübe ve eğitimine göre en üst makama kadar gelebilen bürokratlar,  bugün ‘tepeden inme’ metodlar ile göreve gelebiliyor. ‘Açıktan atama’  ya da ‘istisnai kadro’ adı altında delinen mevcut sistem,  bürokrasideki bürokrat profilini de değiştiriyor haliyle…
Bugün mevcut bürokrasidekiler, - kariyer kıstasları olmadığı için- kendilerine kariyer konusunda yardımı olabilecek herkesin kapısını çalarak bunu elde edebiliyor. Bu da hem yine aracıları ve borsayı gündeme getiriyor. Hem de bürokratların siyasi tarafta da epey  yol  katetmesini gerektiriyor. Durum böyle olunca da haliyle,  hem maddi hem de siyasi tavizleri beraberinde getiren bir borsa ile bizi karşı karşıya bırakıyor.
Bir grup bürokrat bu şartlarda çözümü,  ellerindeki imkanları eşine-dostuna ya da aynı siyasi görüşte olduklarına yönlendirme yaparak,  makamlarını korumayı tercih ederek durumlarına çözüm buluyor. Ya da bu imkanı kendisine sağlayan gruplar o bürokratların kariyerlerini de düzenler hale geliyor.

Bir de bunun özel sektör ayağı var. Bu tarafta iki yöntem var. 

Birinci yöntemde; özel sektör kendisi için kritik olan başkanlık ya da dairelerdeki kritik bürokratlar ile ya sonradan ilişkiye geçip memnun ediyor. Ya da- eğer siyasi güce sahipse- o makamlara kendi tanıdığı ve istediği bürokratları atatarak işlerini yürütüyor. Tabii bunun ‘borsa’sını siz hayal edin! 

Tüm bu gerçekler çerçevesinde son günlerin en önemli borsası ise KONKORDATO uygulamaları çerçevesinde gelişiyor.

Son aylarda ekonomi gündeminin en çok konuşulan konularından biri olan konkordato sayısı Ticaret sicili verilerine göre , 2018 yılında toplam 1549 şirket-kişi’ye konkordato talebi üzerine mühlet verildi.
Konkordato talep edip geçici mühlet alan şirketlerin türüne bakacak olursak 2018’de 696 limited şirket,468 şahıs şirketi ya da ortağı, 332 anonim şirket, 51 gerçek kişi ticari işletmesi, 1 tane kollektif şirket, 1 tane de kooperatif olduğu görülüyor.

Konkordato talebi mahkemelerce kabul edilen şirketlerin merkezlerine bakıldığında ise İstanbul 477, Ankara 167, İzmir 115 ile ilk üç sırayı alırken, Denizli 49, Gebze 46, Mersin 44, Antalya 35, Bursa 34, Konya ve Gaziantep 31’er şirketle konkordato ilan edilen şirketlere sahip oldular. Geriye kalan diğer merkezlerden ise toplam 520 şirket listede yer aldı.

Peki bu firmalar ne elde ediyor?
Konkordato, şirketlerin borçlarının yeniden yapılandırılması için başvurdukları hukuki bir yöntem.
Mali durumu bozulmuş olan borçlunun, borçlarını belli bir oranda ve vadede ödemesine ilişkin alacaklıları ile yaptığı ve mahkemece onaylanan bir anlaşma niteliği taşıyor.

Eskiden şirketler için ‘ayıp’ görülen bu yöntem,  bugün ‘ayrıcalık’ halini almış durumda. 
Elbette söz konusu ‘ayrıcalık’ olunca,  bunun da bir ‘bedeli’ kendiliğinden oluşuyor. Çukurambar Borsası’ndaki avukatlar gurubu ve  bürokrasi işbirliği ile 150 bin TL’yi gözden çıkarmak,  konkordota nefesi için yeterli oluyor. 

Elbette büyük borçları olan firmaların konkordota ile elde edecekleri bu imkan karşısında 150 bin TL’yi vermemek ‘enayilik’ anlamına bile gelebiliyor. Nitekim son zamanlarda bu ilanlar daha sıkı tutuluyor. Ama ne yazık ki,  bu borsa son zamanların en verimli borsası. 

Yarın, Eryaman’da kurulan Çukurambar Borsası hukuk şubesi ofisinden, İstanbul Ulus’ta Çukurambar’dan beslenenlerin nasıl daire satın aldıklarının hikayelerini yazacağım.