Türkiye’de gündem aşı. Çin’den gelen aşıları olalım mı olmayalım mı tartışmaları sürüp gidiyor. Hani bir zamanlar radyasyonlu çayı bile bile içen bakan gibi sağlık bakanı da “önce ben olacağım” dedi, çıktı. Bu arada herkes de nerdeyse aşı profesörü olmuş durumda. Aşıların isimleri ,içerikleri sosyal medyada da, whatss app gruplarında da bol bol paylaşılmaya devam ediyor.

İlk aşı uygulaması İngiltere’de başladı. Pfizer/Biontech aşısına ilk onay veren ülke, ilk uygulamayı da yaptı. Margaret Keenan adındaki 90 yaşındaki kadın dünya tarihine geçti. İkinci aşıyı da meşhur oyun yazarı ile aynı adı taşıyan 81 yaşındaki William Shakespeare yaptırdı. Okumuşsunuzdur ilk aşı olan kadına 1A kod numarası vermişler. İkinciye de 2B. Hamlet oyunundaki “To be or not to be” ye nazire “2B or not 2B”tiradı dillerde. Olmak ya da olmamak işte bütün mesele.

Bir kere şunu iyi bilelim Çin 'den gelen inaktif aşı dışında uzun süre  başka  bir aşımız olmayacak. Diğer firmaların aşıları gelse bile saklama alt yapımız yok. “Öteki aşıları bekleyeyim de onları olurum” diye bir seçenek masada değil. Kısa bir sürede toplumun büyük kısmını aşılama gerçeği var. Aşı olan rahat olmamalı.  Çünkü koruyuculuk bilinmiyor. Aşıdan beklenen bulaştırıcılığın önlenmesi.  Aşılama %60 lar düzeyinde olursa 1-2 ay içinde sonuca ulaşılacağı belirtiliyor. Kalp hastalığı, organ nakli, kronik böbrek hastalığı, tip 2 diyabeti, kronik hastalığı, kanıtlanmış immun sistem eksikliği, 65 yaş  üstünde olanlar ,gebeler ve çocuklar  hariç , emzirenler, Covid19 hastalığı geçirenler öncelikle aşılanacak.

Ülkemize gelen Çin aşısı ile ilgili faz I ve faz II çalışmalarının sonuçları Lancet’te yeni yayınlandı.  Biraz tıbbi bilgi olacak ama herkes bu konunun profesörü olduğuna göre anlayabilir. Sinovac’ın yan etkilerine ve serolojik konversiyonlarına bakılmış. Toplam 743 hasta aşılanmış, bunların 143 faz I den 591 faz 2 den gelen bireylerden oluşmuş. Yan etkiler genelde hafif (injeksiyon yerinde şişme -ağrı-kızarıklık) ve 48 saatte geçmiş, yan etkiler diğer aşılardan pek farklı çıkmamış.

Serolojik cevaplar 0 ve 14. Gün aşılamadan sonra 14 ve 28. gün bakılmış, nötralizan antikorlar 14 .günde 3 µg aşı grubunda ve 6µg aşı grubunda % 92 ye % 98  ,28 gün sonra nötralizan antikorlar 3µg aşı grubunda % 97, 6 µg grubunda ise % 100 oluyor. Ancak aşı ile elde edilen nötralizan antikor düzeylerine bakıldığında Covid geçiren hastalardan daha düşük düzeyde bulunmuş.  Öte yandan RNA aşılarının( Pfizer-Biontech ve Moderna’nın aşıları) antikor düzeyleri covid geçirenlerle aynı hatta daha yüksek olarak çıkmış. Bu kafalarda bir soru işareti olarak kalmakta. Bunun cevabını halen devam eden Faz III çalışma sonuçları verecek. Araştırıcılar bu düşük antikor titresinde dahi aşı koruyucudur diyorlar, bunu üç nedene bağlıyorlar

1-Diğer virüs aşıları varicella ve enterovirus aşılarında da  düşük nötralizan antikora rağmen koruma sağlamıştır.

2-Araştırıcıların kendi maymun çalışmalarında 1/24 titrede antikor titresi SARS-2 ye koruma sağlamıştır.

3-Çalışmalarda Covid geçiren hastalarda zamanla antikor titresinin düştüğünü ancak hafıza hücreleri ile reinfeksiyonun çok nadir olarak olduğu görülmüştür.

Çin mallarına karşı duyulan güvensizlik malum, ancak Çin aşısı deyip küçümsememeliyiz. Çin’de geliştirilen Sinovak aşısı, inaktive bir virüs aşısı. Çocuk felci aşısı ile benzerlik gösteriyor. Sağlık Bakanlığı’nca ücretsiz olarak sunulacak olan bu aşıyı olmak salgından kurtulmamızı sağlayabilir.  İnsanımız aşı olursa pandemi kırılabilir. Türkiye için en az 100 milyon doz aşı lazım.

Gelen Çin aşısı için “yetmez ama evet” diyorum.