Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu Astronomu Hümeyra Nur İşlek, hicri takvime göre bu yıl ramazanın başladığını bildiren hilalin ilk kez Afrika'nın doğusundan itibaren görülmeye başlayacağını belirterek, "Tüm dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 salgını nedeniyle hilal gözlem çalışması şimdilik ramazan ayı için yapılmayacak." dedi.

Bu yıl yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) gölgesinde ihya edilecek on bir ayın sultanı sağlık ve şükür ayı ramazanın başlamasına günler kaldı. Müslümanlar için büyük öneme sahip üç aylardan ramazanın ilk orucu için 23 Nisan'ı 24 Nisan'a bağlayan gece sahura kalkılacak ve aynı gün ilk iftar yapılacak.

Din İşleri Yüksek Kurulu Astronomu İşlek, ramazan hilalinin bu yıl dünyada ilk kez hangi ülkede görüleceğine ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulundu.

İşlek, Kur'an-ı Kerim'de bir hesaba göre hareket eden güneş ve ayın diğer fonksiyonlarının yanı sıra birer hesap ölçüsü de kılındığı, yılların sayısının ve hesabın bilinmesi için aya menziller tayin edildiği, gökler ve yer yaratıldığı zaman on iki ay meydana gelecek şekilde bir nizam konulduğu, ayın, yeryüzünden hilal şeklinde başlayıp kademe kademe farklı şekillerde görülmesinin insanlar ve hac ibadeti için vakit ölçüleri olduğunun belirtildiğini söyledi.

Fıkıh bilginlerinin çoğunluğuna göre kameri ayın, güneşin batmasının ardından ayın dünyanın herhangi bir yerinden ilk defa hilal şeklinde çıplak gözle görülmesi veya görülebilecek halde olmasıyla başladığını belirten İşlek, bugün ayın hilal şeklinde nerede ve ne zaman görülebileceğinin ve hatasız olarak hesapla tespit edilebildiğini kaydetti.

"Hilalin görülebilirlik esasına göre dini günler belirleniyor"

Hümeyra Nur İşlek, Türkiye'de hesaplamaların, hilalin dünyanın neresinde olursa olsun görüleceği dikkate alınarak yapıldığını ve takvimlerin, hilalin görülebilirlik esasına göre düzenlendiğini anımsatarak dini günlerin de buna göre belirlendiğini anlattı.

Bazı İslam ülkelerinin ise kameri ay başlarının tespitinde, hilalin dünyanın herhangi bir yerinde değil, kendi ülkelerinde görülebilirliğini dikkate aldığını ifade eden İşlek, şunları kaydetti:

"İslam aleminde zaman zaman bizden bir gün önce veya bir gün sonra bayram yapan ülkelerin bulunması, bu ülkelerin, hilalin kendi ülkelerinde görülebilirliğini dikkate aldıkları içindir. Bu tür içtihat farklılığından doğan farklı uygulamalar kimsenin ibadetine zarar vermez. 1441 Ramazan hilali için 23 Nisan Perşembe günü Greenwich saatiyle 02.26'da içtima, aynı gün Greenwich saatiyle 17.43'te rüyet olacak ve hilal ilk defa Afrika kıtasının doğusundan itibaren görülmeye başlayacak. Ertesi gün de ramazan ayının birinci günü olacak."

İşlek, ramazan hilalinin, Türkiye ve Suudi Arabistan'dan görülmeyeceğini ancak Afrika Kıtası'nın büyük kesiminde hava şartlarının müsait olması durumunda gözükeceğini vurgulayarak şöyle devam etti:

"Afrika Kıtası'ndan örnek vermek gerekirse hilal, Moritanya'nın başkenti Nuakşot'ta 23 Nisan günü 6 derece 10 dakika ufkun üstünde bulunacak ve güneşten 31 dakika sonra batacak. Hilal görülme kriteri olan 5 derece ufuk yüksekliği sağlandığı için de hilal rahatlıkla görülebilecek. 1441 Şevval hilali (Ramazan Bayramı) için 22 Mayıs Cuma günü Greenwich saatine göre 17.39'da içtima, 23 Mayıs Cumartesi günü Greenwich saatine göre 10.05'te rüyet olacak ve hilal ilk defa Büyük Okyanus ve Avustralya kıtasının ortasından itibaren görülmeye başlayacak. 24 Mayıs Pazar günü de bayramın birinci günü idrak edilecek."

"Şevval hilali Mekke ve Ankara'da görülebilecek"

İşlek, şevval hilalinin ise Türkiye ve Suudi Arabistan'da hava şartlarının müsait olması durumunda görülebileceğini vurgulayarak şu bilgileri verdi:

"Rüyet günü olan 23 Mayıs Cumartesi günü Ankara'da güneşten 46 dakika, Mekke'de ise güneşten 44 dakika sonra hilal batacak. Güneş battığı anda hilal, Mekke'de 8 derece 24 dakika, Ankara'da 6 derece 59 dakika ufkun üstünde bulunacaktır. Hilal görülme kriterleri sağlandığı için her iki şehirden de hilal görülebilecektir. Dünyanın büyük bir kısmında hava şartlarının müsait olduğu yerlerde şevval hilali (Ramazan Bayramı) görülebilecek."

Kırgızistan ve Türk Cumhuriyetlerinin ramazan hilalinin ilk günkü görülebilirlik sınırları içinde yer almadığını bildiren İşlek, şunları anlattı:

"Bu yüzden de Kırgızistan'ın Din İşleri Yüksek Kurulu olan 'Alimler Keneşi', hilalin çıplak gözle görülebilirlik kriterlerine göre, ilk önce ramazanı 25 Nisan'da başlatmayı istişare etmiş fakat daha sonra Din işleri Yüksek Kurulu Başkanımız Dr. Ekrem Keleş, Kırgızistan heyetine ramazan hilalinin görülme haritasını izah etti. Kırgızlı Müslümanlar da Hanefi mezhebine mensup oldukları için ramazan başlangıcını Türkiye gibi 24 Nisan olarak belirledi. Çünkü Hanefi mezhebinde fetvaya esas olan görüşe göre, hilalin yerelde görülmesine itibar edilmez. Hilalin dünyanın herhangi bir yerinden görülmesiyle ramazan başlatılır."

"Kovid-19 salgını nedeniyle ramazan hilal gözlem çalışması yapılmayacak"

Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından 2011'den beri Kurul'daki astronomların yanı sıra 41 il müftülüğü ve hilal görülme yerlerine göre 25 ile 30 yurt dışı temsilciliğince ramazan, şevval ve zilhicce hilal gözlem çalışmalarının yapıldığını hatırlatan İşlek, "Tüm dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 salgını nedeniyle hilal gözlem çalışması şimdilik ramazan ayı için yapılmayacak. Başkanlığımızın kameri ay başlarıyla ilgili çalışmaları 'vakithesaplama.diyanet.gov.tr' adresinde 'Ru'yet-i Hilal Çalışmaları' başlığı altında yayınlanmaktadır. 2009-2022 yıllarının hilal gözlem haritaları ve dünyanın çeşitli yerlerinden belirlenmiş 54 şehrin yıllık hilal gözlem değerleri ve şemaları adı geçen adreste yayınlanmaktadır." dedi.