Kripto paraların kullanıldığı ve yaygınlaştığı göz önüne alındığında, bu paraların hukuki niteliklerini tespit etmek ve hukuki bir düzenlemeye bağlayarak işlem güvenliğini sağlamak gerekmektedir.

Ancak, gerek ülkemiz hukukunda gerek yabancı devletlerin hukukunda, henüz bitcoin gibi kripto paraların hukuki çerçevesi tam olarak oluşturulmamıştır.
Hukukumuzda bitcoin gibi kripto paralar, ne para olarak ne de elektronik para olarak kabul görmektedir.

Dolayısıyla, henüz herhangi bir yasal dayanağı bulunmamaktadır. Yasal dayanak bulunmadığı için bilanço ve diğer mali tablolarda da gösterilememektedir.

Ancak, bunlara yönelik yasaklayıcı düzenlemeler de bulunmamaktadır.

Bununla beraber birtakım idari kurum/kuruluşlarca kripto paralara ilişkin basın açıklamalar ve duyurular yapılmıştır.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun 2013/32 sayılı basın açıklamasında, herhangi bir resmi ya da özel kuruluş tarafından ihraç edilmeyen ve karşılığı için güvence verilmeyen bir sanal para birimi olarak bilinen Bitcoin'in, mevcut yapısı ve işleyişi itibarıyla Kanun kapsamında elektronik para olarak değerlendirilmediğine, bu nedenle de Kanun çerçevesinde gözetim ve denetimi mümkün görülmediğine yönelik açıklama yapılmıştır.

Açıklamada ayrıca, piyasa değerinin aşırı oynak olabilmesi, dijital cüzdanların çalınabilmesi, kaybolabilmesi veya sahiplerinin bilgileri dışında usulsüz olarak kullanılabilmesi gibi risklerin olduğu, söz konusu paralar ile gerçekleştirilen işlemlerde tarafların kimliklerinin bilinmemesinin, bu paraların yasadışı faaliyetlerde kullanılması için uygun bir ortam yarattığına dair uyarıcı açıklama yapılmıştır.

Hazine Müsteşarlığı ise 11 Ocak 2018 tarihli basın açıklamasında, kripto paraların risklerine yönelik bilgilendirmede bulunmuştur.

İlgili açıklamada, kripto paralarının ülkemizde yasal bir dayanağının bulunmadığı ve bu kapsamda gerçekleştirilen işlemlerin herhangi bir resmi otoritenin güvencesi altında olmadığı belirtilerek, kripto paralar ile işlem yapan kişilerin herhangi bir zarara uğramamaları için dikkatli olmaları konusunda uyarı yapılmıştır.

İlgili açıklama, bu yönüyle Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun 2013 yılındaki açıklaması ile paralellik göstermektedir.

Ancak müsteşarlığın açıklamasında farklı olarak "ülkemizde yasal bir dayanağı olmayan kripto paralara ilişkin düzenlemelerin geliştirilmesi için bir çalışma grubunun oluşturulmasına karar verilmiştir" denilerek, kripto paraların büyüyen hacminin farkına varıldığı ve bu paralara yönelik düzenlemeler için adımların atılmaya başlandığı görülmektedir.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 33826 sayılı 23.09.2020 tarihli Özelgesi'nde murisin internet üzerinden bitcoin alım satımı ve transferi işini yapan ... A.Ş kullanıcı olduğu ve şirketin sisteminde kayıtlı bulunan hesapta 0.40420899 adet bitcoin bulunduğu, bu bitcoinlerin ölüm tarihi itibariyle 20.540,30 TL olduğu belirtilerek, bu varlığın karşılığının mirasçılara ödenmesinin veraset ve intikal vergisi yönünden değerlendirilmesi talep edilmiş, buna yönelik olarak mirasçılara bitcoin varlığı karşılığında ödenecek tutarın veraset ve intikal vergisi yönünden değerlendirilmesi hakkında bilgilendirme yapılmıştır.

Özelge'nin sonuç kısmı şöyledir:

"Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, muris ...'ya ait ... A.Ş. hesabında bulunan Bitcoin varlığının toplam değerinin mirasçılar tarafından veraset ve intikal vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi, tahakkuk edecek verginin ödenmesi halinde ilişik kesme belgesinin verilmesi gerekmekte olup, mirasçılarca beyanname verilmemesi durumunda ise daha sonra ödenecek vergiye mahsuben ... A.Ş. tarafından (yüzde beş) %5 oranında tevkifat yapıldıktan sonra kalan miktarın mirasçılara ödenmesi mümkün bulunmaktadır.

Ayrıca, tevkif edilen paranın en geç bir hafta içinde en yakın vergi dairesine yatırılması ve durumun tarha yetkili vergi dairesine bildirilmesi gerektiği tabiidir."

Ayrıca 2019-2023 dönemini kapsayan 11. Kalkınma Planı’nda blokzincir tabanlı dijital merkez bankası parasının uygulamaya konulacağı belirtilmiştir.

Bu durum, bitcoinlerin hukuki durumunu oluşturmaktan ziyade, gelişen teknolojiye ayak uydurularak merkezi bir otorite tarafından, günümüz şartlarına uygun olarak dijital para oluşturulmaya çalışıldığına bir işarettir.

(Devamı Yarın)