TBMM (AA) - Tecrübesi, insanlara yaklaşımı, devlet adamlığı ve kişiliğiyle sadece aynı partide siyaset yaptığı arkadaşları tarafından değil, rakipleri tarafından da "siyasetin ağabeyisi" olarak anılan İsmet Sezgin, üç yıl önce 7 Aralık günü hayatını kaybetti.

Türk siyasi tarihinde önemli bir yere sahip olan Sezgin, 6 Ocak 1928 yılında Aydın'da dünyaya geldi. Memur bir babanın zor şartlar altında yetiştirdiği 9 çocuktan en büyüğü olan İsmet Sezgin, ilköğrenimini Aydın'da tamamladı. 1950 yılında İzmir Yüksek Ekonomi ve Ticaret Okulundan mezun olan Sezgin, öğrencilik yıllarında sadece eğitimle değil, siyaset ve sporla da uğraştı. Atletizmle ilgi duyan ve bir süre bu sporla uğraşan Sezgin, siyasi çalışmalarına, dönemin öğrenci cemiyetlerinde başladı. Talebe Cemiyeti Başkanlığı ve Türkiye Milli Talebe Federasyonunda sorumluluk aldı.

Hayatının ileriki yıllarında Süleyman Demirel'in yol arkadaşı olacak Sezgin, siyasi kariyerinin temelini aktif olarak görev aldığı talebe cemiyetlerinde attı.

Orta ve lise öğrenimini İzmir’de tamamlayan Sezgin, Denizli Emlak Kredi Bankasında çalıştı.

Türkiye'nin en genç belediye başkanı oldu

İsmet Sezgin, ilk aktif siyasi çalışmalarına Denizli'de başlayarak 1952 yılında Denizli'de Demokrat Parti (DP) İl İdare Kuruluna seçilerek politikaya atıldı. Denizli'de ortaya koyduğu performans, DP Genel Başkanı Adnan Menderes ve partinin diğer yetkililerinin dikkatini çekti. Sezgin, 1955 yılında 27 yaşında Aydın Belediye Başkanı seçilerek Türkiye'nin en genç belediye başkanı oldu.

Sezgin, darbelerle de ilk defa belediye başkanlığı döneminde tanıştı. 27 Mayıs 1960 darbesiyle İzmir Poligon Askeri Cezaevi ve Aydın'da Jandarma nezaretinde tutuklu kaldı.

Adalet Partisi (AP) Aydın İl Teşkilatı'nı kuran Sezgin, 1961 yılında Aydın Milletvekili seçildi. Spora olan ilgisini koparmayan Sezgin, 1966-1967 yılları arasında Gençlerbirliği Kulübü Başkanlığı görevini üstlenerek Türk sporunun gelişmesine katkı sağladı.

Süleyman Demirel'in Başbakanlığındaki hükümette ilk kez kurulan Gençlik ve Spor Bakanlığı görevini üstlendi.

27 Mayıs darbesiyle Aydın Belediye Başkanlığını bırakmak zorunda kalan İsmet Sezgin, 12 Mart 1971 Muhtırası sonrası kurulan Nihat Erim Hükümetiyle de Gençlik ve Spor Bakanlığı görevini bırakmak zorunda kaldı. Sezgin, 12 Kasım 1979 tarihinde kurulan Demirel Hükümetinde Maliye Bakanlığı görevine getirildi anacak bu görevinden de 12 Eylül 1980'deki askeri darbeyle uzaklaştırıldı.

Sezgin, 1980 darbesinin getirdiği siyasi yasaklılar nedeniyle uzun süre siyasetten uzak kalmak durumunda kaldı. 1987 yılındaki referandumda siyasi yasakların kaldırılmasıyla Doğru Yol Parti'sinde katılarak tekrar Demirel ile birlikte siyasi hayatına devam etti.

1961 yılından 1980 yılına kadar aralıksız olarak AP'den Aydın Milletvekili seçilen Sezgin, 1991 yılındaki seçimde DYP'den yeniden Aydın Milletvekili oldu. İsmet Sezgin, terörle mücadelenin yoğun bir şekilde sürdüğü dönemde kritik görevler üstlendi. 1991'de kurulan Demirel Hükümeti'nde İçişleri Bakanlığı yapan Sezgin, kararlı duruşuyla terörle mücadelede önemli başarılara imza attı. 20 Kasım 1991 yılında devraldığı İçişleri Bakanlığı görevini, 25 Haziran 1993 yılına kadar sürdürdü.

Süleyman Demirel'in 1993 yılında Cumhurbaşkanı seçilmesiyle DYP Genel Başkanlığına aday oldu ancak DYP Kongresi'nin ikinci turunda adaylıktan çekildi. Kongrede Tansu Çiller'in kazanmasıyla İçişleri Bakanlığı görevinden istifa etti.

18 Ekim1995 yılında TBMM Başkanlığı'na seçilen Sezgin, bu görevini aynı yıl içinde yapılan genel seçimlere kadar sürdürdü. Yaklaşık iki ay bu görevi yapan Sezgin, partisinin seçim sonrasında Refah Partisiyle koalisyon görüşmelerine karşı çıktı. Sezgin, partisine yönelik olarak "merkez sağdan ve ilkelerinden uzaklaştığı" eleştirilerini dile getirdi.

Görüşmeler neticesinde Refahyol hükümetinin kurulmasına tepki gösteren Sezgin, Temmuz 1996'da kurucuları arasında yer aldığı DYP'den istifa etti. 7 Ocak 1997'de Demokrat Türkiye Partisi'nin (DTP) kurulmasında aktif rol alarak kurucuları arasında yer aldı. 30 Haziran 1997'de kurulan Mesut Yılmaz'ın kurduğu ve ANASOL-D olarak bilinen 55. Hükümet'te DTP'den Milli Savunma Bakanı olarak görev aldı. Sezgin, bu görevi 11 Ocak 1999'da kurulan Bülent Ecevit Hükümeti’ne kadar sürdürdü.

DTP'nin 1999 genel seçimlerinde istenen başarıyı göstermemesi üzerine istifa ede Hüsamettin Cindoruk'un yerine DTP'nin genel başkanı olan Sezgin, 18 Mayıs 2002'de genel başkanlık ve aktif siyasetten ayrıldı.

Şiir ve edebiyata ilgi duydu

Sezgin, siyasi yaşamı boyunca şiir ve edebiyata olan ilgisini kaybetmedi. "Bir Uzun Soluktu Yaşam" adlı şiir kitabını 2005 yılında yayımladı. Demokrat Türkiye Partisi'nin kuruluş hikayesini anlattığı "Demokrat Türkiye'ye Doğru' kitabında "Siyasal yaşamım, nerede ise çok partili siyasal yaşamımızla eşit." şeklinde anlatan Sezgin, tecrübesi ve devlet adamı kişiliğiyle sadece arkadaşları tarafından değil rakipleri tarafından da her zaman "siyasetin ağabeyisi" olarak görüldü.

Ülkenin zor döneminde devleti ve partisini temsil etti. Meclis'teki bütçe görüşmelerinde partisinin görüşlerini açıklama görevi İsmet Sezgin'e verildi. Sezgin, 1972 ve 1973 bütçe konuşmasını "Buhran Dönemi Bütçeleri ve AP", 1978 yılındaki bütçe konuşmasını ise "1978 Başında Türkiye" başlığıyla kitaplaştırdı.

Gençlik yıllarında Demokrat Parti'yle aktif siyasete giren Sezgin, yetiştiği siyasi geleneğin çizgisinden ayrılmadı. İsmet Sezgin, 7 Aralık 2016 tarihinde tedavi için kaldırıldığı GATA'da hayatını kaybetti.