Padişah Abdülaziz'in 10 Mayıs 1868 günlü nutkuyla fiilen çalışmaya başlayan "Şurayı Devlet", imparatorluk döneminde 54 yıl görev yaptı.

Danıştayın faaliyeti, 4 Kasım 1922'de İstanbul'daki bütün merkez kuruluşlarının "Meclis Hükümeti"nin yönetimine geçtiği sırada sona erdi. Cumhuriyet devrinde 669 sayılı kanunla Danıştay yeniden kuruldu ve 6 Temmuz 1927'de çalışmaya başladı.

Anayasa'da öngörülen yüksek mahkemelerden Danıştay, Anayasa'nın 155. maddesine göre, yürütme organına yardımcı bir inceleme, danışma ve karar organı olmanın yanı sıra yönetimin yargı yoluyla denetlenmesinde görev yapıyor. Danıştayın idari görevleriyle yargı görevini yürütecek daireleri birbirinden ayrı çalışıyor.

Yüksek Mahkemede dava dosyalarını inceleyerek daire veya görevli kurullara gerekli açıklamaları yapmak, tutanakları hazırlamak ve karar taslaklarını yazmakla görevli tetkik hakimleri ve davalar hakkında hukuki düşüncelerini bildirmek üzere savcılar da hizmet veriyor.

Kuruluş yıl dönümü etkinlikleri ertelendi

Yüksek Mahkeme, kuruluşunun 153. yılı ve "Danıştay ve İdari Yargı Günü" dolayısıyla düzenlenecek tören ve etkinlikleri yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle erteledi.

Örnek kararlar

Danıştay, bugüne kadar baktığı davalarda çok sayıda önemli karara imza attı.

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) personeline başörtüsü serbestisi getiren düzenlemenin iptali istemiyle açılan davayı reddeden Yüksek Mahkeme, ayrıca kamu, ortaöğretim, avukatlık, Jandarma Genel ve Sahil Güvenlik komutanlıklarında başörtüsü serbestisine onay veren kararlara da hükmetti.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, bazı sendikaların "savaşa hayır, barışı savunacağız" sloganlı 29 Aralık 2015'teki grev kararı gereği işe gitmeyen öğretmenlerin eyleminin, sendikal faaliyet kapsamında olmadığına karar verdi.

Gözleme ve tost satan kişinin, dükkanındaki malzemeleri ve koşullarını da göz önüne alarak gerçek usul yerine, daha avantajlı basit usulde vergi mükellefi olması gerektiğine hükmeden Danıştayın Ayasofya kararı da gündemde uzun süre yer aldı.

Danıştay 10. Dairesi, Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneğinin, Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine yönelik 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle açtığı davada 10 Temmuz 2020'de kararını verdi.

Dairenin Bakanlar Kurulu kararını iptal etmesinin ardından 86 yıl sonra Ayasofya, yeniden ibadete açıldı. Ayasofya'nın yeniden camiye dönüştürülmesi büyük sevinçle karşılandı.

Danıştay 5. Dairesi, Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) darbe girişiminin ardından meslekten ihraç edilen hakimin, hakkındaki Hakimler ve Savcılar Kurulu kararının iptali ile yoksun kaldığı maddi ve özlük haklarının yasal faiziyle iadesi istemiyle açtığı davayı reddetti. Gerekçede FETÖ ile iltisak ve irtibatı olduğu belirlenen davacının, demokratik anayasal düzene sadakat yükümlülüğünü ihlal ettiği anlaşıldığından dava konusu kararlarda hukuka aykırılık görülmediği belirtildi.