1998 yılında kurulmuş olan Google, neredeyse kurulduğu günden beri internet dünyasında elimiz ayağımız oldu. Arama motoru hizmeti veriyor, Android işletim sistemini geliştiriyor, reklamcılık yapıyor, YouTube elinde, Earth hizmeti ile dünyayı önümüze seriyor ve daha nicesi. Kısaca Google, dijital dünyamızı şekillendiren bir şirket. Peki, bu şirket söz vermesine rağmen neden savaş teknolojilerine tonla para harcıyor?

Google tarafından son kullanıcı olarak bizim aldığımız hizmetler yalnızca buzdağının görünen tarafını oluşturuyor. Aslında bu milyar dolarlık şirketin altında bulunan başka şirketler ve ortağı konumunda olduğu farklı şirketler var. Bu şirketler ne mi yapıyor? ABD Savunma Bakanlığı ile direkt ilişkili olarak savaş teknolojilerine yatırım yapıyor. Neden diye merak ediyorsanız gelin konunun detaylarına biraz yakından bakalım.

Google CEO’su savaş teknolojilerinden uzak duracağına dair söz vermişti:

2 Ekim 2015 tarihinden beri Google’ın CEO koltuğunda oturan 1972 doğumlu Sundar Pichai, genç ve Hindistan kökenli bir yönetici olması nedeniyle büyük bir destek almıştı. Onun Google’ı bir adım daha ileri taşıyacağı ve geçmişte yaşanan ırkçılık temelli konulara kökten çözüm bulacağı düşünülüyordu. Yalan yok, bu konuda başarılı çalışmalar da yaptı.

Google şirketinin yapay zeka çalışmalarına yaptığı yatırım arttıkça, insanlar bu yeni nesil yöneticiden bir güvenlik garantisi almak istediler. Çünkü Google, ABD Savunma Bakanlığı’nın 250 milyon dolarlık insansız hava aracı projesine dahil olmuştu. Elbette bu insansız hava araçlarının amacı insan öldürmekti.

Haziran 2018 yılında Google CEO’su Sundar Pichai, Google AI: İlkelerimiz başlıklı bir yazı yayımladı ve Google’ın ürettiği yapay zeka teknolojisinin asla insanlara zarar verme amacıyla kullanılmayacağını söyleyerek insansız hava aracı projesinden çekildiklerini açıkladı. Yani Google artık savaş teknolojilerinde yer almayacaktı. Öyle mi?

Google’ın alt şirketlerini tanıyalım:

2015 yılında kurulmuş Alphabet isimli bir şirket var. Bu şirketin amacı, Google ve Google’a bağlı olarak çalışan diğer şirketleri tek çatı altında toplamak. Farklı alanlarda yatırımlara imza atan böyle büyük şirket için gerekli olan bu yönetim şirketinin de CEO’su Sundar Pichai’dir.

2009 yılında kurulmuş bir şirket daha var. Eski adı Google Ventures olan bu şirket artık GV adıyla anılıyor. CEO’su yine Sundar Pichai olan bu şirket, Google’ın risk sermayesi kolu olarak kabul ediliyor. Yani yatırım yapılmaya değer ancak riskli ve Google’ın adının karışılmasının istenmediği işler varsa devreye GV giriyor.

GV, eski Google Kitaplar direktörü James Crawford tarafından kurulmuş olan Orbital Insight şirketinde hisse sahibi. GV aynı zamanda NASA mühendisleri tarafından kurulmuş olan Planet isimli bir şirkette de yüklü miktarda hisseye sahip. Kabaca özetlemek gerekirse bu her iki şirket de farklı cihaz ve uydulardan gelen verileri analiz ediyor ve ABD Savunma Bakanlığı’na istihbarat sağlıyor. 

Google, farklı şirketler aracılığıyla savaş teknolojilerine yatırım yapıyor:

GV şirketinin yüklü miktarda hisse sahibi olduğu Planet ve Orbital Insight gibi şirketlerin, ABD Savunma Bakanlığı ile yapmış oldukları toplam değeri milyar doları bulan milyonlarca dolarlık pek çok farklı sözleşme bulunuyor. Yani Google direkt olarak olmasa da hisse sahibi olduğu şirketler aracılığıyla savaş teknolojisinin tam içinde yer alıyor.

Orbital Insight şirketi yaklaşık 800 milyondan fazla cihazdan gelen uydu görüntülerini, drone görüntülerini, akıllı telefon konum verilerini inceliyor ve analiz ediyor. Yani bu şirket Kuzey Kore’yi ya da ABD’nin düşman olarak gördüğü ülke ve grupları anlık olarak izleyebiliyor. Elbette, Amazon yağmur ormanlarını izleyerek iklim değişikliğini de analiz ediyor ama bu analiz ne kadar karlı olabilir ki?

Planet şirketini incelediğimiz zaman olaylar daha da ilginç bir hal alıyor çünkü bu şirketin kendine ait tam 150 uydusu bulunuyor. Bazıları bir ekmek, bazıları bir buzdolabı büyüklüğünde olan küçüklü büyüklü bu uydular, gerçek zamanlı olarak şirkete veri gönderimi sağlıyor. Verilerin analizinin bir kısmını ise tahmin edebileceğiniz üzere Orbital Insight şirketi yapıyor. 

Pentagon ile Orbital Insight arasında yapılan 10 milyon dolarlık bir anlaşmaya göre şirket, ABD Savunma Bakanlığı’na Datahub projesi kapsamında 7 gün 24 saat, gece - gündüz fark etmeksizin tüm uydu görüntülerini gönderecek ve yine proje kapsamında bu görüntüler üzerinden geliştirilen yapay zekaya sahip insansız hava araçları kendi inisiyatifleri doğrultusunda hedefi vurabilecek. Evet, Google’ın ‘ayrıldığı’ insansız hava aracı projesi. 

Tüm çalışanlar bu durumdan memnun değil:

Elimizdeki tüm bu bilgiler gibi Orbital Insight ve Planet şirket çalışanlarının bu durumdan memnun olmadığını da Forbes internet sitesinde yer alan Thomas Brewster imzalı makaleden öğreniyoruz. Konu ile ilgili hiçbir yönetici açıklama yapmak istemezken pek çok şirket çalışanı bu projelerden rahatsızlık duyduklarını açık bir şekilde dile getirmişlerdir.

Bir Planet çalışanı, uyduların tamamen insani amaçlarla ve dünyayı korumak için gönderildiğini düşündüğünü söylemiş ve şu an yürütülen projelerin onlara anlatılan hedeflerden oldukça uzak olduğunu belirtmiştir. 

Bir Orbital Insight çalışanı ise hedeflerinin Endonezya’da soyu tükenen şempanzeleri korumak olduğunu ancak daha sonra işin Afganistan’daki hedefleri vurmaya döndüğünü söylüyor. Pek çok çalışan, iyi niyetlerle başlamış bu çalışmaların nasıl olup da hedefleri tanıyıp kendi kararı ile vuracak birere silaha dönüştüğünü anlamadıklarını söylüyor.

Google neden savaş teknolojilerine yatırım yapıyor?

Google bir şirket, para kazanmak için her şeyi yapar diyerek işin içinden sıyrılmak kolay olsa da aslında biraz daha derine inmekte yarar var. Evet, Google bir şirket ve para kazanmak zorunda. Ancak zaten yeterince kazanıyor. Savaş teknolojilerine yatırım yapmasının amacı yalnızca para kazanmak değil, sivil teknolojinin de gelişmesini sağlamaktır.

Bugün günlük hayatımızın vazgeçilmezi olan pek çok ürün ve teknolojinin geçmişini incelediğimiz zaman temellerinin ya Birinci Dünya Savaşı’nda ya da İkinci Dünya Savaşı’nda atıldığını görürüz. Çünkü devletler yalnızca konu savaş olduğu zaman yeni ürün ve teknolojilere yatırım yaparlar.

Bu noktada Google başta olmak üzere tüm şirketlerin şapkayı önüne alıp düşünmesi gerekiyor. Bir yapay zekaya öldürme gücü vererek biraz para kazanmak ve sivil teknolojiyi geliştirmeyi hedeflemek gerçekten etik bir çalışma mı? Belki birkaç yıl sonra yapay zeka teknolojisi evimizin içine kolayca girsin diye binlerce hatta milyonlarca insanı öldürme kapasitesi olan teknolojilere yatırım yapmak ne kadar doğru?