Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) Karbondioksit Emisyonları 2022 raporuna göre, küresel enerji sektörü kaynaklı karbon emisyonları 2021'deki yüzde 6 artışın ardından 2022'de düşse de hala sürdürülemez bir büyüme eğiliminde görülüyor.

Karbon emisyonlarında geçen yılki 321 milyon ton ya da yüzde 0,9 artışla, dünyada enerji sektöründen kaynaklanan toplam karbon emisyonları 36,8 milyar tonla yeni bir rekor seviyeye ulaştı.

Güneş ve rüzgar enerjisi gibi temiz enerji kaynaklarının yanı sıra elektrikli araçlar, ısı pompaları ve enerji verimliliği teknolojilerindeki yaygınlaşma, karbon emisyonlarında ilave 550 milyon ton artışın önüne geçti.

Gaz kaynaklı emisyonlar düşerken, kömür ve petrolde karbon emisyonları yükseldi

Kömür sektörü kaynaklı karbon emisyonları gazdan kömüre geçişin devam etmesi nedeniyle yüzde 1,6 büyüdü. Gazdan kaynaklanan karbon emisyonları ise yüzde 1,6 geriledi. Bu düşüşte, gazdan kömüre geçişin yoğunlaşması ve Rusya'nın özellikle Avrupa'ya gaz tedarikini kısmasıyla piyasalarda yaşanan sıkışıklık etkili oldu.

Petrol ise yüzde 2,5 ile karbon emisyonlarının en fazla arttığı sektör oldu. Kovid-19 sonrası toparlanmaya devam eden havacılık sektörü, petrol kaynaklı emisyonlardaki artışın yarısını oluşturdu.

Kovid-19 önlemlerine bağlı olarak Çin'de emisyonlar yatay seyretti

Çin'in karbon emisyonları Kovid-19 önlemlerinin getirdiği ekonomik yavaşlamayla geçen yıl yatay seyrederken, Asya'da Çin hariç gelişmekte olan ekonomilerde karbon emisyonları yüzde 4,2 yükseldi.

Avrupa Birliği'nde (AB) ise karbon emisyonları yüzde 2,5 geriledi. Yenilenebilir kaynakların kapasitesindeki hızlı artış ve kış döneminde hakim olan ılıman hava şartları nedeniyle tüketimin düşük kalması, AB'de karbon emisyonlarındaki düşüşün itici gücü oldu.

ABD'de, aşırı soğuk hava şartlarına karşı özellikle binalarda doğal gaz tüketiminin artışına bağlı olarak karbon emisyonları da yüzde 0,8 arttı.

"Fosil yakıt kaynaklı emisyonlar hala artıyor"

IEA Başkanı Fatih Birol, rapora ilişkin değerlendirmesinde, enerji krizinin karbon emisyonlarında korkulduğu kadar artışa yol açmadığını ve bunun yenilenebilir enerjide, elektrikli araçlar, ısı pompaları ve enerji verimli teknolojilerdeki devasa büyüme sayesinde olduğunu belirterek, "Temiz enerji teknolojileri olmasaydı karbon emisyonlarındaki artış üç kat daha yüksek olabilirdi." ifadesini kullandı.

Birol, buna rağmen, fosil yakıtlardan kaynaklı emisyonların hala yükseldiğine ve bu durumun iklim hedeflerinin başarıya ulaşmasına yönelik çabaları baltaladığına dikkati çekti.

Rekor gelirler elde eden uluslararası ve ulusal fosil yakıt şirketlerini iklim değişikliğiyle mücadelede sorumluluk almaya çağıran Birol, "Şirketlerin stratejilerini yeniden değerlendirmeleri ve emisyonlarda anlamlı artış yapacak stratejiler geliştirdiklerinden emin olmaları gerek." değerlendirmesinde bulundu.

Muhabir: Nuran Erkul Kaya