Türkiye’nin “merkezi yönetim bütçesi”nin gelir kalemlerinde biri olan “para cezaları”yla ilgili açıklanan ilk 3 aylık sonuçlar, geçen yılın aynı dönemine göre bu cezalarda dikkat çekici bir artışı ortaya koydu.

Buna göre, vatandaşa ödenmeyen vergi borçları, trafik suçları gibi nedenlerle kesilen toplam para cezaları, 2019’un ilk 3 ayına kıyasla yüzde 51.1 artarak 4 milyar 199 milyon liraya ulaştı. Ayrıca 2020 bütçesinde yer alan ve yıllık 11 milyar 835 milyon lira olan toplam para cezaları hedefinin de yüzde 35.5’i ilk 3 ayda sağlanmış oldu.

Yine 2019’un ilk 3 ayında yüzde 1.3 olan para cezalarının toplam bütçe gelirlerindeki payı da bu yıl yüzde 1.6’ya yükseldi. Para cezalarındaki bu yükselişe, her yıl bunlara yapılan oransal zamda temel alınan “yeniden değerleme oranı”nın 2019 için yüzde 22.6 hesaplanması da etkili olmuş görünüyor. İşte para cezaları kapsamında yer alan cezalarla ilgili detaylar:

‘DİĞER PARA’ UÇTU

- Yılın ilk 3 ayında “yargı para cezaları”, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 19.2 artarak 172 milyon lirayı aştı. Yıllık hedefin de yüzde 30.9’u ilk 3 ayda sağlandı.

- Para cezalarının en büyük kalemi olan “idari para cezaları” da yüzde 51.2 artarak 1 milyar 983 milyon liraya ulaşırken, yıllık hedefin yüzde 34.1’i ilk 3 ayda bütçeye gelir kaydedildi.

- Yine büyük ceza kalemlerinden olan “vergi cezaları” ise yüzde 45.7 artışla 1 milyar 859 milyon liraya ulaştı. Böylece ilk 3 ayda yıllık hedefin yüzde 35.6’sına ulaşıldı.

- En yüksek oransal artış ise “diğer para cezaları” kaleminde görüldü. Bu tür cezalar yüzde 289.6 artarak 185 milyon liraya yükseldi. Yıllık hedefin de yüzde 79.9’u ilk 3 ayda sağlandı.

VERGİ ‘KONSOL’DA ARTTI AYÇİÇEĞİNDE DÜŞTÜ

Resmi Gazete’de dün yayımlanan Cumhurbaşkanı kararlarıyla bir dizi sanayi malına üretimi ve istihdamı korumak için ilave gümrük vergisi getirilirken, bazı tarım ürünlerindeki vergi ise hasada kadar arz güvenliği ve fiyat istikrarı amacıyla düşürüldü. Ayrıca TMO’nun sıfır gümrük vergisiyle ithal edeceği tarım ürünleriyle ilgili kontenjanlar belli oldu:

- Kauçuk iplikler, demir veya çelikten vidalar, kesintisiz güç kaynakları, aydınlatma cihazları aksam ve parçaları, hidrolik presler, saatler, video konsolları gibi mallarda ilave gümrük vergisi yüzde 5-50 arasında değişecek.

- Gelişmekte olan ülkelerden tekstil ve konfeksiyon ürünleri ithalatında düşük oranda uygulanan ilave gümrük vergileri diğer ülkelerin seviyesine çıkarıldı.

- Bazı demir çelik ürünlerindeki (slab ve kütük, yassı hadde mamulleri vb.) vergiler 3 ay süreyle 2-5 puan arasında artırıldı.

- 1 Haziran’a kadar ham ayçiçeği yağında yüzde 30 olan gümrük vergisi yüzde 18, yağlık ayçiçeği tohumunda yüzde 13 olan gümrük vergisi yüzde 9 oldu.

- Toprak Mahsulleri Ofisi’ne sıfır gümrük vergisiyle açılan kontenjanlar kuru baklagilde 100 bin ton, buğdayda 1 milyon ton, arpada 700 bin ton, mısırda 700 bin ton, pirinçte 100 bin ton oldu.

Serhat Aligil/Cumhuriyet